Réttur - 01.08.1987, Blaðsíða 32

urinn haldinn í Gamla bíó. Hann var
boðaður í útvarpi með skömmum fyrir-
vara, en strax og tilkynningin um fundinn
barst heim á heimili verkafólksins var
eins og borgin kæmist öll á hreyfingu. Svo
þegar samningamennirnir komu neðan úr
Alþingishúsi eftir sex vikna samningaþóf
og loks langar vökur, var uppörvandi að
koma að troðfullu húsi verkamanna, þar
sem hvert sæti var skipað og öll stæði í sal
og göngum þéttstaðin, og hafi samninga-
mennirnir verið sigurreifir, þá voru fund-
armenn það ekki síður, enda höfðu flestir
þeirra staðið vörð um kröfur og kjarabar-
áttu á vegum úti frá fyrsta degi til þess
síðasta og komu margir beint af verðin-
um, og á allra vitorði var að enn stóðu
menn á verkfallsverði og viku ekki fyrr en
fundurinn hafði samþykkt samningana.
Allir komu þessir verkamenn úr sex vikna
varðstöðu í sjálfboðavinnu og voru ekki
einungis að vinna fyrir sjálfa sig og sitt
félag, þeir stóðu á verðinum fyrir alþýöu
landsins og enn til að gefa öreigum ann-
arra landa gott og lærdómsríkt fordæmi.
Aðalatriði samninganna voru: að kaup
hækkaði um 11%, greiddar skyldu fullar
vísitölubætur, orlof lengdist úr 15 dögum
í 18 daga og svo hið mikla sem vannst í
þessum samningum, að settar skyldu á
stofn atvinnuieysistryggingar, og nema
greiðslur til þeirra 4% af útborguðum
launum. Allt þetta var talið samsvara
16% kauphækkun. Þá fengu iönnemar
25% kauphækkun. Auk þess var samið
um ýmsar sérkröfur, þar á meðal stytt-
ingu vinnudagsins, sem í því var fólgin að
næturvinna og matartímar aö kvöldi
færðust fram um þrjá stundarfjórðunga.
Dagsbrúnarsamningarnir voru ekki
einungis sigurganga Dagsbrúnarmanna,
eftir að atvinnurekendum hafði tekist aö
halda þeim vinnu- og kauplausum í sex
vikur, þeir voru einnig sigur og fagnaðar-
efni vinnandi fólks um allt land og tóku
gildi fyrir allt landið, verkalýðsfélögin,
landbúnaðinn og viðmiðun þjóðhags-
stofnana.
Verkefnin hlóðust upp á skrifstofu
Dagsbrúnar, þar þagnaði síminn aldrei
frá morgni til kvölds, starfsmenn félagsins
höfðu því ærið verk að vinna. Nærfellt
fimmtíu félög á landsbyggöinni áttu í
stöðugum útistöðum við atvinnurekendur
allt sumarið, þar sem verkafólkið krafðist
samninga sem byggðust á Dagsbrúnar-
samningunum.
A Dagsbrúnarskrifstofunni fengu allir
svör sem byggja mátti á, jafnt stuðnings-
menn í verkfallinu og andstæðingar. Pá
þótti mörgum reykvískum verkamanni
gott að vera Dagsbrúnarmaður og njóta
þess eins og jafnan fyrr og síðar. Þessi
kafli um hvað ávannst er mín viðbót,
(T.E.).
í lok ritgerðar sinnar þegar Verka-
mannafélagið Dagsbrún var 50 ára, segir
Eðvarð:
„Snemma var Dagsbrúnarmönnum það
ljóst að kaupgjaldsbaráttan var ekki ein-
hlít til árangurs. Til þess að efla gengi
stéttarinnar og tryggja kjör hennar þurfti
einnig að heyja baráttuna á stjórnmála-
sviðinu. 1910 var formaður Dagsbrúnar,
Pétur G. Guðmundsson, kosinn í bæjar-
stjórn fyrir tilverknað félagsins. Ol't síðan
tók Dagsbrún sjálfstæðan þátt í kosning-
um til bæjarstjórnar og fékk fulltrúa
kosna. 1916 var formaður félagsins, Jör-
undur Brynjólfsson, kosinn til Alþingis
sem fyrsti fulltrúi verkalýðsins þar, einnig
fyrir tilverknað Dagsbrúnar. Tveir aðrir
formenn félagsins, þeir Héðinn Valdi-
marsson og Sigurður Guðnason, hafa átt
sæti á Alþingi alla sína formannstíð í
Dagsbrún og er ekki að efa að Dagsbrún-
144