Morgunblaðið - 16.01.2006, Qupperneq 17

þættir á borð við erfðir, megrun,
áföll í lífinu og mikla íþróttaiðkun,
sem kalla á nettan líkama, geti ver-
ið orsakavaldar. Því fyrr sem sjúk-
dómurinn uppgötvast og meðferð
hefst, því meiri líkur eru á að ein-
staklingurinn nái bata. Rannsóknir
hafa sýnt að um 50% lystarstols-
sjúklinga ná bata fimm árum eftir
greiningu á sjúkrahúsi, en meðferð
getur tekið langan tíma. Um 20%
lystarstolssjúklinga hafa slæmar
horfur og um 10% deyja innan 10
ára frá greiningu. Lotugræðgi er
einnig oft langvinnur sjúkdómur en
dánartíðni er mun lægri.
join@mbl.is
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 16. JANÚAR 2006 17
DAGLEGT LÍF Í JANÚAR
Umbo›s- og sölua›ili
Birkiaska ehf.
sími: 551 9239
www.birkiaska.is
Birkiaska
RAUTT EÐAL GINSENG
Skerpir athygli - eykur þol
Virkar m.a. gegn: Einbeitingarskorti,
streitu, þreytu og afkastarýrnun
Einnig gott fyrir aldraða!
www.ginseng.is
S-kóreska ríkið leggur sérstaka rækt við að
viðhalda gæðum og orðspori Rauðs
eðalginsengs.

Eingöngu eru notaðar sérvaldar 6 ára
gamlar rætur í besta gæðaflokki.

Kjörlendi er frátekið fyrir Rautt Ginseng.

Jörðin er hvíld í 10 ár eftir uppskeru til að
ná upp fyrri frjósemi.
Vinnslan er mun vandasamari en með henni nást eftirfarandi markmið:
1. Meiri virkni.
2. Mun meiri andoxunarefni.
3. Minni líkur á aukaverkunum.
4. Meiri stöðugleiki og mun lengra geymsluþol eða 10 ár samanborið
við 3ja ára geymsluþol hvíts ginsengs.
Nú í upphafi árs fyllast líkams-ræktarstöðvarnar ein afannarri af fólki fullu af eld-
móði eftir hátíðarnar. Eitt algengasta
áramótaheitið skal uppfyllt, aukakíló-
in skulu burt. Þá er mikilvægt að
setja sér raunhæf markmið. Margir
sem vilja grennast falla í þá gryfju að
fara of geyst af stað, ætla sér að taka
megrunina með trompi og komast í
kjörþyngd á nokkrum vikum. Öll
skyndiáhlaup á þyngdina eru ekki
vænleg til árangurs þegar til lengri
tíma er litið. Ástæðan er sú að ef við
borðum mjög lítið hægist á brennsl-
unni og við léttumst hægar fyrir vik-
ið. Það er þó fleira sem mælir gegn
ströngum megrunarkúrum, það er
einfaldlega erfitt að halda þá út til
lengdar. Það er mun vænlegra til ár-
angurs að breyta um lífsstíl en að fara
í megrun. Það þarf að líta í eigin barm
og skoða hverju við treystum okkur
til að breyta í daglegum lifn-
aðarháttum varðandi mat og hreyf-
ingu. Til að endurmeta
neysluvenjurnar er
gott að hafa m-in þrjú í
huga, þ.e. rétta máltí-
ðamunstrið, rétta magnið
og rétta matinn.
Máltíðamunstrið
Grundvallaratriðið er
að borða reglulega, þrjár til fimm
máltíðir á dag – morgunverð, hádeg-
isverð og kvöldverð og hugsanlega
einhverja síðdegishressingu og/eða
kvöldhressingu. Ekki sleppa aðal-
máltíðum! Gott er að setjast niður og
njóta matarins. Ef svengd eða löngun
í mat segir til sín á milli mála er kjörið
að fá sér ávöxt eða grænmeti.
Magnið
Magnið skiptir auðvitað höfuðmáli
og má það hvorki vera of mikið né of
lítið. Til að halda magninu í skefjum
getur verið gott að setja sér einfaldar
reglur eins og að fá sér aðeins einu
sinni á diskinn, hæfilegt magn, og
borða lítið á milli mála. Það getur ver-
ið góð regla að skammta sér þannig á
diskinn að grænmeti og ávextir þeki
a.m.k. einn þriðja af disknum, kjöt,
fiskur eða baunaréttur annan þriðj-
ung og kartöflur, pasta eða hrísgrjón
þann þriðja. Ekki er rétt að skera
magnið of mikið við nögl eða verða of
upptekinn af að telja kaloríur í öllu
sem við látum ofan í okkur.
Maturinn
Með því að borða rétta matinn,
sem er minna fitandi, er hægt að
borða sig saddan og grennast þó.
Slíkur matur er án óþarfa fitu og inni-
heldur lítinn sykur en að öðru leyti er
þetta fjölbreytt fæða úr öllum fæðu-
flokkum. Æskilegt er að borða á
hverjum degi annað hvort fisk, mag-
urt kjöt, egg eða baunir og magrar
mjólkurvörur, t.d. léttsúrmjólk, skyr,
léttmjólk eða undanrennu. Eins er
ráðlagt að borða daglega
grænmeti, ávexti og kolvetna-
ríkar fæðutegundir á borð
við gróf brauð, morgunkorn,
hrísgrjón, kartöflur eða
pasta. Grænmeti veitir
sárafáar hitaeiningar en
samt nokkra fyllingu og því
er um að gera að borða vel
af því, það þarf aðeins að
gæta þess að fá sér ekki of
mikið af orkuríkri sal-
atsósu út á. Svo er vatnið
besti drykkurinn með
mat og einnig við
þorsta.
Hreyfing
Að lokum er rétt að benda á að
hreyfingin er ekki síður mikilvæg en
maturinn. Það er mikilvægt að finna
sér hreyfingu við hæfi og hreyfa sig
daglega í minnst 30 mínútur. Æski-
legast er að hreyfingin verði eðlilegur
hluti af daglegu lífi. T.d. má hvíla bíl-
inn og ganga eða hjóla á milli staða og
ganga stiga í stað þess að taka lyftu.
Öll hreyfing umfram það, t.d. líkams-
rækt, er bónus.
 HOLLRÁÐ UM HEILSUNA | Lýðheilsustöð
Ekki fara í megrun –
breyttu um lífsstíl
Hólmfríður Þorgeirsdóttir,
verkefnisstjóri næringar
hjá Lýðheilsustöð.
Úr bæklingnum Tekið í taumana
Tengill: lydheilsustod.is.
M
or
gu
nb
la
ði
ð/
Á
rn
i S
æ
be
rg
Morgunblaðið/ÞÖK
Nýleg bresk rannsókn sýnir aðþeir sem ferðast með bílum,
lestum og rútum eru jafnlíklegir og
flugfarþegar til að fá blóðtappa.
Þetta kemur fram á vef breska dag-
blaðsins Times.
Allur ferðamáti eykur lítillega
hættuna á blóðtappa ef ferðin er
lengri en fjórar klukkustundir.
Blóðtappi getur verið banvænn ef
hann kemst í lungun.
Þeir sem eru í mestri hættu hvað
þetta varðar eru þeir sem ferðast í
meira en tólf klukkustundir, þeir
sem eru hærri en 1,90 og konur sem
taka getnaðarvarnarpillu. Hættan
er þó lítil. Ferðafólki er ráðlagt að
hreyfa fæturna eða ganga um ef
það er mögulegt til að minnka
möguleikann á blóðtappa og einnig
er mikilvægt að drekka vatn eða
aðra óáfenga drykki til að forðast
ofþornun.
Rannsóknin var kostuð af breska
heilbrigðisráðuneytinu, samgöngu-
ráðuneytinu og framkvæmdastjórn
Evrópusambandsins og hópur vís-
indamanna framkvæmdi hana und-
ir verndarvæng Alþjóðaheilbrigð-
ismálastofnunarinnar.
 HEILSA | Hætta á blóðtappa
Flugferðir ekki verri
en annar ferðamáti
 Mikið þyngdartap, eða í börnum röskun á eðlilegri þyngdaraukn-
ingu, sem leiðir til þess að líkamsþyngd er a.m.k. 15% undir eðlilegri
þyngd eða áætlaðri þyngd fyrir aldur og lengd.
 Þyngdartapið er meðvitað, með því að forðast fæðu, sem inniheld-
ur fitu.
 Upplifun af því að vera of feitur með sjúklegum ótta við að fitna,
sem leiðir til þess að þyngd er haldið í lágmarki.
 Víðtæk röskun á hormónastarfsemi sem birtist m.a. í konum sem
tíðateppa og í körlum sem minnkuð kynhvöt og kyngeta.
 Framkölluð uppköst, laxering, óhófleg líkamshreyfing og misnotk-
un á megrunarlyfjum eða bjúgtöflum.
 Byrji sjúkdómurinn fyrir kynþroska getur orðið þroskastöðnun
eða kynþroska seinkar. Þegar bata er náð, ná sjúklingar eðlilegum
kynþroska, en tíðablæðingum seinkar.
Hver eru einkenni lystarstols?