Morgunblaðið - 27.01.2006, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 27. JANÚAR 2006 31
Laugardaginn 14. janúarsl. var haldinn fjöl-mennur baráttufundurí Bolungarvík um
bættar samgöngur milli þétt-
býliskjarna á norðanverðum
Vestfjörðum.
Fundurinn, sem hugsaður var
til upplýsinga fyrir almenning,
var löngu tímabær
vegna þeirrar
ákvörðunar rík-
isstjórnarinnar að
hefja gerð 1.200
metra ganga á Ós-
hlíð nú á næstu
mánuðum. Mætti
spyrja sig hvort
bæjarfélögin, eink-
um þó Bolung-
arvíkurkaupstaður,
hefðu ekki fyrir
löngu átt að hafa
haft frumkvæði að
slíkum fundi, en
ekki fulltrúi hins almenna borg-
ara.
Þrátt fyrir góðan vilja rík-
isstjórnarinnar er að mínu mati
lítil reisn yfir þeirri fram-
kvæmd sem nú er fyrirhuguð á
Óshlíð. Hún hefur takmarkað
að segja fyrir öryggi þeirra sem
aka daglega um þennan rúm-
lega 50 ára gamla, hættulega
veg.
Ég spyr; veit þjóðin af þess-
um fjáraustri sem til stendur?
Því fari það svo að aðeins sá
hluti verði gerður sem rík-
isstjórnin hefur í hyggju tel ég
það fjáraustur.
Tvöfalt meiri hætta
Í framsöguerindi Hörpu
Grímsdóttur, forstöðumanns
snjóflóðaseturs Veðurstofu Ís-
lands á Ísafirði, kom fram að
dánarlíkur þeirra sem aka um
Óshlíð (frá Ísafirði til Bolung-
arvíkur) og Kirkjubólshlíð (frá
Ísafirði til Súðavíkur) eru tvö-
falt meiri en almennt gerist í
umferðinni á Íslandi. Þetta er
auðvitað með öllu óviðunandi og
í engu samræmi við þær kröfur
sem Íslendingar gera til um-
ferðaröryggismála. Harpa hefur
fyrir hönd Snjóflóðaseturs og
Leiðar ehf. tekið saman mikið
magn upplýsinga er lýtur m.a.
að dauðsföllum, umferð, snjó-
flóðum, skriðuföllum, grjóthruni
og fleiru á þessum tveimur veg-
um. Í skýrslu Hörpu eru í
fyrsta sinn teknar saman á ein-
um stað marktækar og rök-
studdar upplýsingar um þessa
tvo vegi. Erindi Hörpu staðfesti
fyrir mér í flestu þá fullyrðingu
að Óshlíðarvegur er ekki sam-
gönguleið sem hægt er að bjóða
þúsund manna samfélagi uppá
að nota sem daglega akstursleið
til að sækja þjónustu og verslun
í höfuðstað Vestfjarða. Það
sama má segja um Kirkjubóls-
hlíð. Þegar þessi orð eru sett á
blað er Óshlíðin lokuð og öku-
maður slapp með naumindum
úr flóði þar í morgunsárið.
Vestfirðir hafa af einhverjum
ástæðum um langt árabil átt
mjög undir högg að sækja í að
fá sinn hlut af þjóðarkökunni. Í
afar framsýnu erindi Ísfirðings-
ins Steinþórs Bragasonar
rekstrariðnfræðings, sem nú er
á lokaári í vélaverkfræði í Dan-
mörku, kom margt athyglivert
fram. Hann leiddi viðstadda
með ljósmyndum og teikningum
í gegnum þær endalausu
skammtímalausnir sem gerðar
hafa verið á þessum vegaköflum
með girðingum, vegskálum,
stálþiljum, vírnetum, grjót-
pakkningum og rásum og hann
gagnrýndi yfirvöld fyrir að
horfa ekki til mun lengri tíma í
framkvæmdum en raun ber
vitni. Þá vakti hann athygli á
þeirri staðreynd að öll umferð
sem nú fer um Óshlíð liggur
einnig í gegnum þrönga íbúa-
byggð á eyrinni á Ísafirði þar
sem bílar aka nánast í bakgarði
sumra íbúa.
Steinþór kynnti einnig spenn-
andi og rökstudda hugmynd
sína um varanlegar lausnir í
samgöngumálum á Vestfjörðum.
Hann reyndi að varpa skýrara
ljósi á heildarmyndina. Í erindi
sínu vakti hann
m.a. sérstaka at-
hygli á því að Bol-
víkingar lönduðu
mestum þorskafla
á landsvísu á árinu
2005. Hann lék sér
að tölum og reikn-
aði söluvirði þess
afla ásamt ýsuafla
sem barst á land í
Bolungarvík á síð-
astliðnu ári, á
dönskum markaði.
Sú tala, þ.e. ein-
göngu fyrir árið
2005, myndi ríflega duga fyrir
göngum milli þeirra þétt-
býliskjarna sem hér er um
rætt.
Hvers eiga Bolvíkingar að
gjalda; þeir státa af heims-
meisturum í sjósókn og afla-
brögðum, af því að landa flest-
um tonnum af þorski á
ársgrundvelli á landsvísu og
búa við hagstæð skilyrði til sjó-
sóknar, en fá svo ekki að njóta
þeirra sjálfsögðu réttinda að
hafa vegasamgöngur til og frá
bænum sínum í lagi! Að koma
ekki einu sinni aflanum, sem
þeir hafa svo mikið fyrir að
sækja fyrir þjóðarbúið, á mark-
að hindrunarlaust!
Vestfirðingar hafa í gegnum
tíðina verið með mestu aflaklóm
landsins og ekki látið sitt eftir
liggja að skapa tekjur fyrir
þjóðarbúið. Hvers vegna njóta
þeir „eldanna“ svo takmarkað?
Að lifa með reisn
Vestfirðingar vilja búa fyrir
vestan og þeir vilja búa þar
með reisn. Á síðastliðnum rúm-
um tuttugu árum hefur orðið
atgervisflótti frá Bolungarvík.
Íbúum hefur fækkað um 470
manns á þessum tíma. Það er
auðvitað ekki eðlilegt og alls
ekki viðunandi og getur vart
verið þjóðhagslega hagkvæmt.
Þetta fólk vil ég fá aftur heim;
heim til að búa við góð lífsskil-
yrði sem hæfa nútímanum og
leggja drög að og taka þátt í
nýju uppgangstímabili í elstu
verstöð landsins, Bolungarvík.
Vestfirsk byggð þarf að eign-
ast alvöru talsmenn innan rík-
isstjórnar og alþingis. Það er
löngu kominn tími til að nú
verði raunverulega litið í vest-
urátt og hafnar verði skipulegar
aðgerðir til að styrkja búsetu á
þessu gjöfula svæði. En hvað
þarf til? Ég er með hugmynd.
Framkvæmdir og viðhald á
Óshlíð síðustu 50 ár eru for-
tíðin. Enginn er dæmdur fyrir
það sem þar hefur verið gert
síðustu hálfa öld, enda gert
samkvæmt bestu vitund þeirra
sem þá réðu. En nú eru aðrir
tímar.
Göng alla leið
Nútíðin og framtíðin eru
göng úr Syðridal í Bolungarvík
og inn í Tungudal í Skutulsfirði
(Ísafjörður stendur við Skut-
ulsfjörð). Þannig verður Skut-
ulsfjarðarbotninn „sólarmiðjan“
en geislarnir munu teygja sig
til Súðavíkur, Bolungarvíkur,
Þingeyrar, Suðureyrar, Flat-
eyrar og svo auðvitað á eyrina á
Ísafirði, byggðarkjarnann sjálf-
an sem er okkar allra, – höf-
uðstaður Vestfjarða. Útkoman
verður blómstrandi mörg þús-
und manna byggð sem er sam-
keppnishæf við aðra staði á
landinu.
Eftir það sem ég hef nefnt
hér að framan vona ég að íbúar
Bolungarvíkur, hvort sem það
eru kvótaeigendur, sjómenn,
verkafólk, fyrirtækjaeigendur,
ellilífeyris þegar, heilbrigðisyf-
irvöld, skólafólk eða bæj-
arstjórnin, séu sammála mér að
nú verði að gera eitthvað rót-
tækt í málinu.
Við viljum a.m.k. 20% afla-
verðmætis Bolungarvíkur heim!
Ég sé því aðeins eina leið og
hugmynd mín er þessi: Við ger-
um þá kröfu til ríkisstjórnar Ís-
lands, þingmanna og forseta um
að a.m.k. 20 % af söluvirði þess
aflaverðmætis sem bærinn okk-
ar skapar í ríkiskassann verði
veitt til baka til Bolungarvíkur
til endurreisnar samfélaginu
þar. Ég er að tala frá hjartanu
og finn ekki aðra leið. Afrakst-
urinn mun ekki láta á sér
standa: Samgöngurnar verða
tryggar og öruggar. Fólkið
kemur til baka og mun búa við
góð lífsskilyrði, nýsköpun verð-
ur í atvinnutækifærum (t.d.
saumastofa sem saumar skóla-
búninga fyrir öll skólabörn
landsins, það byggir undir jafn-
ræði og styrkir sjálfstraust,
eykur aga dregur úr einelti og
heilsumenningarhús fyrir þung-
lynd börn), uppbygging verður í
menntun og menningu (félags-
heimilið okkar fær loks löngu
tímabæra endurnýjun, enda
u.þ.b. jafngamalt veginum á Ós-
hlíð), húsakostur verður end-
urnýjaður (ekki hefur verið
byggt hús hér í tæpa tvo ára-
tugi) betur verður gert við elli-
lífeyrisþega og margt, margt
fleira mun breytast við aukið
fjármagn inn í byggðarlagið.
Meiri atvinna, hærri laun, – og
þá kemur fólkið. Bolvíkingar
munu aftur geta lifað með
reisn!
Einlæg bón til yfirvalda
Ég bið ríkisstjórn og alþing-
ismenn Íslands að láta Vestfirð-
inga ekki þurfa að knékrjúpa
fyrir því sem eru þeirra sjálf-
sögðu réttindi sem hluti af ís-
lenskri þjóð. Það hefur nefni-
lega skapast sú undarlega hefð
í samfélaginu á undanförnum
misserum að ef kröfur koma að
vestan kallast það væl. Vestfirð-
ingar hafa bognað en þeir munu
ekki bugast. Það er ekki þeirra
háttur.
Æ, Æ …
Það var fremur sorglegt til
þess að vita að það hefði getað
dregið broddinn úr kröfum
fundarins á laugardag að helstu
forsvarsmenn Bolungarvíkur
mærðu ríkisstjórnina fyrir
væntanlega framkvæmd og
státuðu af því að hræðast ekki
sjálfir að aka þennan veg um
Óshlíð þar sem dánarlíkur eru
tvöfalt meiri heldur en í annarri
umferð á Íslandi. Menn eru
sannarlega stórir kallar! En
sem betur fer höfðu þær yf-
irlýsingar ekki mikil áhrif!
Eftir stendur: Við viljum
göng – alla leið! Við viljum fólk-
ið aftur heim!
Hverjir njóta eldanna
– varla Vestfirðingar?
Eftir Soffíu Vagnsdóttur ’Ég bið ríkisstjórn ogalþingismenn Íslands
að láta Vestfirðinga
ekki þurfa að kné-
krjúpa fyrir því sem
eru þeirra sjálfsögðu
réttindi sem hluti af ís-
lenskri þjóð.‘
Soffía Vagnsdóttir
Höfundur er í bæjarstjórn og
bæjarráði Bolungarvíkur.
hans sem
sem ekki
sitt á orð-
why fix it“
íslensku,
sem ekki
Því ætti ekki að breyta stefnu í
gengismálum á Íslandi.
Kouri komst að sömu niðurstöðu
í sínu erindi, hann sagði að hér á
landi væru margir frumkvöðlar og
að Íslendingar ættu að halda áfram
á sömu braut í alþjóðlega fjármála-
heiminum.
na að laga
i er brotið?
Morgunblaðið/ÞÖK
, forstöðumaður Hagfræðistofnunar, og Robert
ahafi í hagfræði, voru á ráðstefnunni.
Frederic Mishkin háskólaprófessor.
FYRIRKOMULAG gengismála á Ís-
landi – Horft til framtíðar er heiti árs-
skýrslu Hagfræðistofnunar Háskóla
Íslands fyrir árið 2005. Í skýrslunni
eru tíndir til þeir möguleikar sem fyr-
ir liggja hvað gengisstefnu varðar;
myntráð, einhliða fastgengi, dollara-
eða evruvæðing, tvíhliða fastgengi,
myntbandalag eða fljótandi gengi sem
er núverandi fyrirkomulag ásamt
verðbólgumarkmiði. Kostir og gallar
hvers möguleika fyrir sig eru metnir
og er komist að þeirri niðurstöðu að
aðeins tveir þeirra komi til greina, að
taka þátt í evrópska myntsamstarfinu,
sem hefði í för með sér inngöngu í
Evrópubandalagið og upptöku evru,
eða að halda núverandi fyrirkomu-
lagi. Kostir og gallar þessara tveggja
leiða eru síðan skoðaðir enn frekar út
frá nokkrum þáttum.
Upptaka evrunnar jákvæð
fyrir samkeppnisatvinnuvegina
Hvað varðar fjármálakerfið og fjár-
málalegan stöðugleika er niðurstaða
skýrslunnar sú að bæði innganga í
myntbandalag og fljótandi gengi
skapi meiri fjármálalegan stöðugleika
en kerfi sjálfstæðs gjaldmiðils með
fast gengi. Því er í raun ekki gert upp
á milli þessara tveggja möguleika.
Hvað samkeppnisatvinnuvegi og þá
helst útflutning varðar myndi upp-
taka evru leiða til þess að kostnaður
við erlend viðskipti kæmi til með að
minnka en mörg útflutnings- og
sprotafyrirtæki hafa kvartað sáran
vegna sterkrar krónu. Segir í skýrsl-
unni að á heildina litið myndi upptaka
evru sennilega hafa hvað jákvæðust
áhrif fyrir samkeppnisatvinnuvegina.
Að sömu niðurstöður er komist þegar
litið er til alþjóðaviðskipta sem myndu
líklega aukast ef evra yrði tekin upp.
Það sama mætti segja um erlendar
fjárfestingar.
Hvað íslenskan vinnumarkað varð-
ar segir að ekki sé víst að hann sé
nægilega sveigjanlegur til þess að
ráðlegt geti talist fyrir Ísland að af-
sala sér stjórn peningamála en sveigj-
anlegur vinnumarkaður er æskilegur
því þá hafi þjóðhagslegir hnykkir,
bæði jákvæðir og neikvæðir, minni
áhrif á atvinnu og framleiðslu en ella.
Því er ekki mælt með myntbandalagi
út frá sjónarmiðum vinnumarkaðar-
ins.
Þá er ekki mælt með því að Ísland
gangi í myntsamstarf Evrópuþjóð-
anna út frá hagstjórnarlegum sjón-
armiðum.
Núverandi stefna hin rétta
Meginniðurstaða skýrslunnar er því
sú að þar sem Ísland sé lítið hagkerfi
skipti hagstjórn okkur miklu máli. Ís-
lendingum sé því betur borgið með
núverandi fyrirkomulagi í geng-
ismálum en með því að taka upp fast-
gengisstefnu og ganga í evrópska
myntsamstarfið.
Til að styrkja núverandi fyr-
irkomulag enn frekar er lagt til í
skýrslunni að samráð verði aukið á
milli þeirra sem fara með stjórn pen-
ingamála og þeirra sem fara með fjár-
mál ríkisins til að efla stuðning fjár-
málastjórnarinnar við
peningamálastjórnina. Við slíkt sam-
starf verði þó ávallt að hafa sjálfstæði
Seðlabankans í huga. Einnig er lagt
til að tekin verði upp fjármálaregla
þar sem útgjöld hins opinbera yrðu
látin vaxa um sem nemur lang-
tímavöxtum framleiðni íslenska hag-
kerfisins. Þannig yrði hið opinbera
rekið með halla í kreppu en afgangi í
góðæri og það myndi hemja hagsveifl-
una.
Styrkja
þarf Seðla-
bankann
tanda en vildi minna á að oft hefði lítil loðna
veiðst í janúar þó að mun fleiri skip hefðu þá
verið við veiðarnar. Slæmt tíðarfar frá áramót-
um lengst af hefði hamlað eðlilegri loðnuleit en
þó væru menn bjartsýnir.
Um borð í Árna Friðrikssyni RE er 14
manna áhöfn en leiðangursmenn Hafrann-
óknastofnunar eru sjö.
Árna
Morgunblaðið/Kristinn Benediktsson
klárt er skipið lagði af stað til loðnuleitar.