Morgunblaðið - 06.02.2006, Blaðsíða 22

22 MÁNUDAGUR 6. FEBRÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
ILLA hefur gengið hjá borg-
arbúum að fá borgarpólitíkusa til að
tala skýrt varðandi brotthvarf flug-
vallarins, eins og það er nú mik-
ilvægt í þessu stóra máli. Ég er eini
borgarpólitíkusinn og eini þátttak-
andinn í prófkjöri Samfylkingar-
innar nú í febrúar sem talar alveg
skýrt hvað þetta varðar. Ég vil að
flugvöllurinn fari úr Vatnsmýrinni
ekki seinna en árið 2010.
Mjög hefur verið gagnrýnd færsla
Hringbrautar og er ég einn þeirra
sem það hafa gert, enda hef ég setið
í stjórn Samtaka um betri byggð frá
stofnun þeirra 1999. Auðvitað átti að
setja hina færðu Hringbraut í stokk
og meðan það er ekki gert ónýtast
við hana 11 ha. byggingarlands. Það
er þjóðhagslegur skaði upp á millj-
arða kr.!
Flugvöllurinn burt 2010
Eitt helsta baráttumál mitt er að
flugvöllurinn fari úr Vatnsmýrinni
og eigi síðar en árið 2010. Þar rísi í
staðinn þétt og blönduð miðborg-
arbyggð. Samkvæmt könnun, sem
gerð var af tveimur sænskum verk-
fræðingum í Háskóla Íslands árið
2001, er það að minnsta kosti 200
milljarða kr. virði, reiknað til núvirð-
is fyrir þjóðarbúið að
byggja í Vatnsmýrinni
fyrir u.þ.b. 25 þús. íbúa
og 17 þús. störf. Þessir
200 milljarðar kr.
skiptast þannig að 90
milljarðar kr. eru
verðmæti bygging-
arlóðanna, 20 millj-
arðar kr. vegna tvínýt-
ingar
útivistarsvæðanna í
nágrenninu (ekki þarf
að búa til ný útivist-
arsvæði) og 90 millj-
arðar kr. vegna þess að fasteignir og
lóðir í borginni vestan Kringlumýr-
arbrautar munu hækka að meðaltali
um 15%.
Þar sem ríkið á u.þ.b. þriðjung
lóðanna undir flugvellinum (ca 30
milljarða kr. virði) er auðvelt fyrir
það að fjármagna nýjan flugvöll í
jaðri höfuðborgarsvæðisins (t.d. á
Miðdalsheiði) en eiga samt u.þ.b. 20
milljarða kr. í afgang.
Það er ekki einungis þörf á því að
flugvöllurinn fari úr Vatnsmýrinni,
hann þarf að fara þaðan fljótt. Það
er dýrt fyrir þjóðarbúið að láta
svona verðmætt byggingarland
liggja ónotað. Góður mælikvarði á
kostnað þjóðarbúsins af þessu ráðs-
lagi fæst með því að reikna vexti af
bundnu fé. Ef reiknað er með 6%
ársvöxtum af 200 milljörðum kr. fást
12 milljarðar kr. á ári
eða 1.000.000.000 kr. á
mánuði!
Að losna við flugvöll-
inn og byggja í staðinn
blómlega byggð mun
verða fyrsta skrefið til
róttækrar þéttingar
byggðar í borginni og
efla mjög miðborgina,
sem mikil þörf er á, því
hún er og verður eina
miðborg landsins.
Að losna við flugvöll-
inn er mesta hags-
munamál Reykvíkinga, m.a. vegna
þess að það minnkar akstursþörfina
með tilheyrandi peningasparnaði,
tímasparnaði, fækkun umferðar-
slysa og minnkaðri mengun. Brott-
för flugvallarins mun efla höfuð-
borgina, sem mun verða til þess að
ungir og vel menntaðir yfirgefa landi
síður. Það er því fyrir miklu að berj-
ast!
Helstu stefnumál
1. Flugvöllinn burt 2010.
2. Árangursríku starfi við fækkun
umferðarslysa haldið áfram. Borgin
hefur staðið sig miklu betur en ríkið
í þessum málum síðan R-listinn tók
við en slysum hefur fækkað um rúm-
lega 50% á tæpum áratug. Umferð-
arslysum fækki um 25% á næstu 5
árum og yrði borgin þá komin í hóp
bestu borga í heiminum á þessu
sviði. Ég er mjög stoltur af því að
hafa komið ágætum kafla inn í
stefnuskrá R-listans árið 1994 þar
sem lofað var að fækka umferð-
arslysum með skipulögðum hætti
um 20%. Það tókst og gott betur.
Því vil ég nú, enn á ný, taka póli-
tískt frumkvæði í málinu og vil eins
og áður segir fækka umferðar-
slysum til viðbótar um 25% á ár-
unum 2007–2012. Fjárframlag borg-
arinnar til þessara mála síðan 1994
hefur verið mjög myndarlegt og arð-
urinn geysigóður, bæði hagrænt og
ekki síður í fækkun mannlegra
harmleika. Málið er því bæði hart
mál og ekki síður mjúkt mál.
3. Byggðasamlag um stofnbraut-
arkerfið verði stofnað á höfuðborg-
arsvæðinu í því skyni að bæta veru-
lega ástand þess. Ríkið gefi þennan
málaflokk frá sér en útvegi a.m.k.
100% meira fé til hans á svæðinu en
verið hefur.
4. Sundabrautin verði lögð í ytri
leið (leið 1)
5. Íþróttastarf verði eflt á allan
hátt, ekki síst í þágu barna og al-
mennings. Í því skyni verði æfinga-
og iðkendagjöld barna í íþrótta-
félögum niðurgreidd. Stefnt skal að
því að þetta gildi einnig um önnur
gjöld vegna tómstundaiðkunar
barna.
6. Bætta öldrunarþjónustu fyrir
þá sem kjósa að búa heima, t.d. með
samþættingu heimahjúkrunar og fé-
lagslegrar heimaþjónustu. Einnig
þarf að byggja fleiri hjúkrunarrými
fyrir aldraða.
7. Betra strætisvagnakerfi.
Gönguleiðir verði styttar með þétt-
riðnara kerfi. Jafnframt verði þær
gerðar öruggari þar sem farið er yfir
miklar umferðargötur.
Lýðræðið er mikilvægt og kosn-
ingar eru stór hluti þess. Kjósendur
eiga að kjósa þá til trúnaðarstarfa
sem bjóða upp á að berjast fyrir
þeirra stærstu hagsmunamálum og
öðrum áhugamálum, tala alveg
skýrt, bjóða ekki upp á neina loðm-
ullu. Ég tel mig hafa talað alveg
skýrt og er reiðubúinn til starfa!
Ég einn segi alveg skýrt: Flugvöllinn burt árið 2010
Eftir Gunnar H. Gunnarsson ’Að losna við flugvöllinnog byggja í staðinn
blómlega byggð mun
verða fyrsta skrefið til
róttækrar þéttingar
byggðar í borginni...‘
Gunnar H. Gunnarsson
Höfundur er umferðaröryggisverk-
fræðingur hjá borginni og stjórnar-
maður í Samtökum um betri byggð og
stefnir á 4.–5. sæti í prófkjöri Sam-
fylkingarinnar í Reykjavík.
Prófkjör Reykjavík
ÓLAFUR F. Magnússon, borg-
arfulltrúi F-lista, veitist með ómak-
legum hætti að Höfuðborgarsam-
tökunum, og Samtökum um betri
byggð, í grein í Morgunblaðinu 10.
janúar sl. þar sem
hann vænir samtökin
um að hafa uppi „ein-
hliða áróður“ um
borgarskipulagið.
Samtökin hafa um
árabil leitt mál-
efnalega umræðu um
borgarskipulagið, lagt
fram fjölmargar fag-
legar tillögur og
greinargerðir um
borgarskipulag og
framkvæmdir og unn-
ið brautryðjendastarf
á sviði borgarhagfræði
höfuðborgarsvæðisins.
Samtökin gæta varfærni í vinnu
sinni, tillögur eru rökstuddar og
boðið er upp á valkosti. Tilurð alls
talnaefnis er gagnsæ og í hverju
tilfelli er mögulegt að breyta einni
eða fleiri forsendum og fá þannig
nýja útkomu, séu fyrir því skyn-
samleg rök.
Enn hefur það ekki gerst að til-
lögur og talnaefni samtakanna hafi
verið véfengt eða hrakið á sann-
gjarnan og faglegan hátt, með vís-
indalegum aðferðum og við-
urkenndu umræðusiðferði.
Samtökin hafa hins vegar mátt
þola það að vandaðri og faglegri
vinnu þeirra að víðtækum almanna-
hagsmunum væri sópað út af borð-
inu af hreinum geðþótta, sjálfmið-
uðum einkahagsmunum, djúpri
vanþekkingu og illum vilja, m.a. af
hálfu embættismanna, flugáhuga-
manna og kjörinna fulltrúa í borg-
arstjórn Reykjavíkur.
Borgarfulltrúinn á að vita að
borgin er rammi um allt líf íbú-
anna, að skipulag hennar lýtur að
víðtækustu hagsmunum samfélags-
ins, að það ræður mestu um heil-
brigði, menntun, samfélag, lýðræði,
efnahag og menningu, að Ísland er
borgríki með rösk 60% landsmanna
á höfuðborgarsvæðinu og önnur
20% innan klukkustundar aksturs-
fjarlægðar, að borgin er mikilvæg-
asta hagkerfi lýðveldisins, að með
skilvirku borgarskipulagi án flug-
vallar í Vatnsmýri má stöðva
stjórnlausa útþenslu byggðar og
skapa þannig ábata á flestum svið-
um.
M.a. verður akstur amk. 40%
minni en ella og umferðarslysum
fækkar þá að sama skapi. Miðað
við meðalfjölda slysa í Reykjavík
2002–2004 gæti látnum þá fækkað
úr u.þ.b. 2 í 1 á ári, stórslösuðum
úr u.þ.b. 30 í 18 og minna slösuðum
úr u.þ.b. 400 í 240.
Umfangsmiklir sjúkra-
flutningar og neyð-
arþjónusta á höf-
uðborgarsvæðinu
væru líka markvissari
og öruggari.
Árlegur sparnaður
af lægri aksturskostn-
aði og minni tímasóun
á höfuðborgarsvæðinu
næmi um 90 millj-
örðum kr. eða
250.000.000 kr. á dag.
Uppsafnaður sparn-
aður af akstri næstu
20 ár gæti jafngilt um 1.800 millj-
örðum kr. og árlegur ábati gæti
verið á við þrjú til fimm álver Al-
coa á Reyðarfirði en án áhættu,
stofnkostnaðar og umhverfisspjalla.
Ábati af bættri borgarmenningu,
betra borgarumhverfi, skilvirkari
rekstri heimila, fyrirtækja og sveit-
arfélaga, öflugra lýðræði og betri
menntun og heilsufari íbúa í vel
skipulagðri borg er auk þess gríð-
arlegur.
Tímasparnaður flugfarþega af
innanlandsflugi í Vatnsmýri fremur
en í Keflavík nemur um 150
mannárum á ári en tímasparnaður
borgarbúa í umferðinni, ef 42.000
íbúar og störf eru í Vatnsmýri
fremur en í Úlfarsfelli, er um
26.000 mannár á ári og verðmæti
Vatnsmýrarsvæðisins þá 200 millj-
arðar kr.
Þar af eru um 90 milljarðar kr.
fyrir lóðir. Ríkið á um þriðjung
þessa lands og gæti þá sett 10
milljarða í nýjan innanlandsflugvöll
í jaðri höfuðborgarsvæðisins, allt
það fjármagn, sem þarf til að stór-
bæta öryggis- og sjúkraflug með
tilheyrandi bráðaviðbúnaði á lands-
byggðinni og sent landsbyggð-
arbúum afganginn í pósti.
Það tiltæki borgarfulltrúans að
gera út á „örugg“ atkvæði flugvall-
arsinna, þvert gegn meginhags-
munum borgarsamfélagsins, er
með ólíkindum og að óbreyttu er
hann sjálfkrafa alversti kostur
kjósenda í Reykjavík í komandi
kosningum.
Borgarfulltrúanum og „frjáls-
lyndum“ félögum hans væri nær að
leggja hönd á plóg við að finna
framtíðarlausn á flugrekstri á eða
við höfuðborgarsvæðið. Flug-
starfsemi í Vatnsmýri á sér að
sjálfsögðu enga framtíð enda er
fórnarkostnaðurinn um einn millj-
arður kr. á mánuði ef reiknað er
með 6% vöxtum af bundnu fé.
Samtök um betri byggð hafa
ítrekað óskað upplýsinga frá heil-
brigðisráðherra um sjúkraflugið
vegna órökstuddra og ábyrgð-
arlausra fullyrðinga, sem einkenna
umræðuna og valda miklu tjóni. En
lítið virðist vitað annað en að
sjúkraflug kostar innan við 200
milljónir króna á ári og gæti hæg-
lega verið mun betra.
Markmiðið er að leysa bráða-
vanda í heimabyggðum og að fljúga
ekki með sjúkling þegar hver mín-
úta getur haft áhrif á batahorfur.
Setja þarf upp heildstæða áætlun
um bestu hugsanlega lausn á ör-
yggis- og sjúkraflutningum á Ís-
landi, m.a. um þyrlur, flugvélar og
bráðaviðbúnað í öllum landshlutum.
Fjármagnið, sem til þarf, liggur nú
bundið undir flugbrautum í Vatns-
mýri.
Hreinn flutningstími sjúklings
um Akureyrar- og Reykjavík-
urflugvöll að Landspítala – há-
skólasjúkrahúsi er nú um 85 mín-
útur (30+45+10=85) en yrði um
92 mínútur um Miðdalsheiði
(30+42+20=92) og um 110 mín-
útur um Keflavík
(30+50+30=110). Heildarflutnings-
tíminn nú getur hæglega orðið um
110–120 mínútur því hvorki er
reiknað með umskipunartíma sjúk-
lings og töfum á flugvöllum né
„ásættanlegum viðbragðstíma“
sjúkraflugvélar, sem er um 45 mín-
útur.
Auðvelt virðist að stórbæta
sjúkraflugið, t.d. með fleiri og betri
flugvélum og með því að flugáhafn-
ir séu í viðbragðsstöðu. Ljóst er að
það eru fyrstu en ekki síðustu mín-
úturnar, sem jafnan skipta sköpum
fyrir batahorfur sjúklings.
Heilsufar í höfuðborg
Örn Sigurðsson svarar grein
Ólafs Magnússonar um
Höfuðborgarsamtökin ’Samtökin hafa umárabil leitt málefnalega
umræðu um borgar-
skipulagið …‘
Örn Sigurðsson
Höfundur er arkitekt.
HINN 18. febrúar nk. verður
prófkjör framsóknarmanna hjá
Framsóknarflokknum á Akureyri.
Slíkt prófkjör hefur ekki verið hald-
ið lengi en með því gefst öllum jafn
kostur á að taka virkan þátt í stjórn-
málum, og hafa áhrif á samfélagið.
Sjálfur hef ég lengi
fylgst með stjórn-
málum og undanfarin
ár hef ég tekið þátt í
umræðum og ýmsum
ákvörðunum á sviði
sveitarstjórnarmála á
Norðurlandi í starfi
mínu sem sveitarstjóri
Öxarfjarðarhrepps.
Það starf hefur fært
mér sönnur á hve
miklu það skiptir
hvernig haldið er á
málum á sveitarstjórn-
arstiginu, ekki síst á
landsbyggðinni. Sveit-
arfélög eiga víða í vök
að verjast og er Ak-
ureyrarbær þar engin
undantekning. Margt
má betur fara og sem
dæmi má nefna er mis-
skipting tekjustofna á
milli ríkis og sveitarfé-
laga á þann veg að sí-
fellt hallar á sveit-
arfélögin.
Mikilvægi þess að
landsbyggðin haldi
velli er eitt af því sem
ég tel að þurfi að
leggja áherslu á og vil
ég hafa það að leið-
arljósi að Norðurland,
með Akureyri sem höf-
uðstað eflist og haldi ótvírætt þeirri
stöðu á landsbyggðinni sem hún
hefur haft allt til þessa. Það er ekki
aðeins mikilvægt fyrir Akureyri,
heldur Norðurland allt
Hingað til hefur suðvesturhorn
landsins dregið til sín fólk af lands-
byggðinni en nú virðist vera að
teygjast á þeim óslitna straumi
fólks sem þangað hefur leitað. Ým-
islegt er í farvatninu sem hægt er
að nýta til eflingu landsbyggð-
arinnar. Stöðug ásókn er í jarðir og
núverandi og fyrirhugaðar fram-
kvæmdir á sviði stóriðju beinast á
einn eða annan máta út fyrir höf-
uðborgarsvæðið. Nógir eru um að
vilja fá slíka uppbyggingu og víst er
um það að hvers konar uppbygging
kemur ekki af sjálfu sér. Forystu-
menn verða sífellt að minna á sig,
ekki einungis með andmælum og
vörn heldur stöðugri sókn. Í þeim
efnum gildir ekki síður en á sviði
íþróttanna að stappa stálinu í liðs-
heildina, benda á sóknarfæri og
hvetja til sigurs í
hverju máli. Stöðva
verður brottflutning
ungs fólks frá Ak-
ureyri og skapa því og
öðrum tækifæri til
jafns við þá er syðra
búa m.a. með því að
gefa því kost á sem
fjölbreyttustu námi og
vinnu við sitt hæfi að
skólagöngu lokinni.
Fleiri atriði er skylt að
nefna sem ég mun
koma á framfæri síðar.
Akureyri og í raun
allt Norðausturland
var og er eitt helsta
vígi Framsóknar-
flokksins og undir
hans stefnu var upp-
gangur og veldi Ak-
ureyrar hvað mest.
Mér er engin laun-
ung á því að ég vil að
framsóknarmenn
setji sér það mark-
mið að ná hreinni
forystu aftur í kosn-
ingum til bæjar-
stjórnar í vor. Til
þess þarf að end-
urheimta fyrri kjós-
endur flokksins og
ekki síður að ná til
þess mikla fjölda
ungs fólks sem vill og ætlar sér að
taka þátt í framtíðarsókn Akureyr-
ar. Ég tel mig geta orðið fulltrúi
þessara afla. Þess vegna vil ég leiða
lista framsóknarmanna í komandi
kosningum og býð mig fram í for-
ystusæti þeirra með von um stuðn-
ing allra framsækinna Akureyringa
í komandi prófkjöri og kosningum í
vor.
Prófkjör Framsókn-
arflokksins á Akureyri
Eftir Elvar Árna Lund
’Þess vegna vil égleiða lista fram-
sóknarmanna í
komandi kosn-
ingum og býð mig
fram í forystusæti
þeirra með von
um stuðning allra
framsækinna Ak-
ureyringa í kom-
andi prófkjöri og
kosningum í vor.‘
Elvar Árni Lund
Höfundur er sjávarútvegsfræðingur
og starfar sem sveitarstjóri Öxar-
fjarðarhrepps og býður sig fram í 1.
sæti í prófkjöri Framsóknarflokksins
á Akureyri 18. febrúar nk.
Prófkjör á Akureyri