Morgunblaðið - 10.03.2006, Qupperneq 32

32 FÖSTUDAGUR 10. MARS 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
eignamidlun@eignamidlun.is www.eignamidlun.is
Sverrir Kristinsson lögg. fasteignasali
Fallegt og mikið endurnýjað
122 fm einbýlishús á einni
hæð á góðum stað í Hvera-
gerði. Garðurinn er 1.250 fm
með miklum gróðri, heitum
potti og timburverönd. Húsið
hefur verið gert upp að utan
og innan. V. 21,9 m. 5313
Dynskógar - Hveragerði
SAMTÖK verslunar og þjónustu
hafa nú birt á heimasíðu sinni til-
kynningu þess efnis að samtökin
muni kæra íslenska ríkið fyrir
ESA, vegna starfsemi komuversl-
unar í Flugstöð Leifs Eiríkssonar.
Enn og aftur fara samtökin með
rangfærslur og rugl en ítrekað
hafa þau bent á að sala ríkisins á
rafmagnstækjum og snyrtivörum
sé í samkeppni við
einkarekna verslun í
landinu. Er það löngu
orðið ljóst hverra er-
inda samtökin ganga
en ekki ljósara hver
tilgangurinn er, því
ekkert er skýrara en
það að verslun þessi
flyst úr landi, ef
komuverslun verður
lögð niður. Setjum
okkur í spor farþega
sem er á leið frá
Kastrup flugvelli.
Hann vantar ýmislegt
smálegt, andlitsfarða,
hárblásara og setjum
okkur að farþegann
langi hugsanlega að
gleðja lítinn frænda
og kaupa handa hon-
um sætindi. Hvort
ætli farþeginn kaupi
vöruna á Kastrup,
þar sem hún er allt
að 50% ódýrari en
hérlendis eða komi
við í Kringlunni og
taki vöruna þar?
Þá telja samtökin
að komuverslunin sé
úrelt (annað segja
notendur hennar!) og
að hún skaði innlenda
verslun (verslun fær-
ist til annarra flug-
valla augljóslega, en
ekki inn í landið).
Samtökin hafa sent
Fjármálaráðuneytinu bréf þar sem
þess er krafist að vöruúrval í
komuverslun verði skert án tafar.
Samtökin segjast ekki hafa fengið
svör frá ráðuneytinu en skilaboð
hafi borist um að unnið sé að
reglugerð um málið. Fjár-
málaráðherrann sjálfur hefur þó
svarað því í fyrirspurnartíma á Al-
þingi að ekki sé í bígerð að breyta
neinu, hvað komuverslunina varð-
ar.
Þá er rétt að benda á að komu-
verslanir hafa verið settar upp á
flugvöllum víðsvegar um heiminn,
í Noregi, Sviss, Ástralíu, Nýja
Sjálandi, Tyrklandi og á Indlandi
svo eitthvað sé nefnt og því alls
ekki um sérstöðu að ræða hér-
lendis, heldur þekkjast komuversl-
anir af sama tagi og hérlendis víða
um heim. Tekjur af fríhafn-
arrekstri eru afar mikilvægar fyr-
ir áframhaldandi uppbyggingu í
Flugstöð Leifs Eiríkssonar. Gerð-
ar hafa verið metnaðarfullar áætl-
anir um stækkun stöðvarinnar og
áframhaldandi þróun auk þess
sem á komandi mánuðum og árum
mun þjónustuaðilum og verslunar-
aðilum í einkarekstri fjölga í Flug-
stöðinni. Ef komu-
verslun verður skorin
niður, munu fjölmarg-
ir Suðurnesjamenn
missa störf sín, álögur
á flugfarþega aukast
og taka af Flugstöð-
inni tekjustofn sem
hefur gert stjórn-
endum kleift að
bregðast við fjölgun
flugfarþega og byggja
upp öfluga og metn-
aðarfulla þjónustu við
flugfarþega og
tryggja öryggi þeirra.
Samtök verslunar
og þjónustu hafa
beint spjótum sínum
að komuverslun í
Flugstöðinni í langan
tíma, birt greinar í
blöðum, sent ráðu-
neytum bréf, birt
greinar á heimasíðu
sinni og nú hóta þeir
kærumálum á al-
þjóðavettvangi. Þetta
er gert með það að
markmiði að slíta
spón úr aski Flug-
stöðvarinnar og telja
samtökin aðild-
arfélaga sína græða á
því. Sannleikurinn er
sá að barátta þeirra
beinist eingöngu að
neytendum, notendum
og viðskiptavinum frí-
hafnarverslunarinnar,
sem hafa til margra ára notið þess
að versla í komuverslun þegar
þeir koma til landsins í stað þess
að bera með sér varning sinn um
langan veg. Barátta þeirra beinist
einnig að öðrum flugfarþegum og
ferðaþjónustu almennt, þar sem
álögur á flugfarþega aukast tölu-
vert, ef af breytingum verður. Ég
trúi því og treysti að menn sjái að
sér, slíðri vopn sín og láti af bar-
áttu sinni gegn hagsmunum flug-
farþega.
Samtök verslunar og
þjónustu ráðast enn
og aftur gegn hags-
munum flugfarþega
og Suðurnesja
Eysteinn Jónsson fjallar
um Samtök verslunarinnar
og baráttu þeirra gegn
fríhöfninni í Keflavík
’Samtök versl-unar og þjónustu
hafa beint spjót-
um sínum að
komuverslun í
Flugstöðinni í
langan tíma, birt
greinar í blöðum,
sent ráðuneytum
bréf, birt greinar
á heimasíðu sinni
og nú hóta þau
kærumálum á al-
þjóðavettvangi.‘
Eysteinn Jónsson
Höfundur er stjórnarmaður
í Flugstöð Leifs Eiríkssonar.
SAMTÖKIN World Society of
Endometriosis hvetur einstaklinga
um allan heim til að rita greinar í
tímarit og dagblöð og nota til þess
a.m.k. eina viku á ári.
Tilgangurinn er að
vekja athygli á Endo-
metriosis og útbreiðslu
sjúkdómsins.
Endometriosis hefur
dramatísk áhrif á líf
margra kvenna í dag.
Það getur haft áhrif á
frjósemi þeirra og ger-
ir mörgum konum
ókleift að verða barns-
hafandi. Það eitt að
halda sér gangandi yfir
daginn eða jafnvel frá
einni klukkustund til
annarrar getur tekið á. Dagurinn
breytist í hringrás verkja þar sem
allt snýst um að halda andlitinu út á
við. Það er mjög erfitt fyrir þá sem
ekki hafa upplifað sjúkdóminn eða
kynnst honum að skilja ástandið.
Endometriosis er einn þeirra sjúk-
dóma sem ekki bera útvortis ein-
kenni.
Hið náttúrulega og eiginlega hlut-
verk líkamans er að halda sér heil-
brigðum. Heilbrigði hvers og eins er
hins vegar háð þeirri næringu sem
líkaminn fær daglega. Endometrios-
is hefur áhrif á sérhvern hluta lík-
amans og ekki bara æxlunarfæri
kvenna. Sárir tíðaverkir eru einn af
sameiginlegum áhrifaþáttum sjúk-
dómsins ásamt óreglulegum blæð-
ingum. Þeir sem hafa sjúkdóminn
finna gjarnan fyrir gífurlegri þreytu
sem stjórnar lífi þeirra og myndar
óendanlega hringrás. Melting-
arfærin hætta að starfa eðlilega,
bólguástand skapast ásamt hægða-
tregðu og/eða niðurgangi með mikl-
um kviðverkjum og blöðruvanda-
málum, jafnframt
skapast ójafnvægi á
hormónastarfseminni.
Síþreyta veldur and-
legri uppgjöf sem leiðir
til þess að sumar konur
láta til leiðast og leg
þeirra er fjarlægt. Því
miður hafa seinni tíma
rannsóknir sýnt fram á
að þetta er oft ekki
lausn vandans. Margar
konur sem nýta sér
þetta úrræði upplifa
æði oft að sjúkdóm-
urinn tekur sig upp aft-
ur. Ennfremur benda nýlegar rann-
sóknir frá Bandaríkjunum til að við
að fjarlægja leg eyðileggist fram-
leiðsla prostasýklins, sem er horm-
ón sem myndar vernd gegn hjarta-
og æðasjúkdómum. Jafnframt getur
sjúkdómurinn leitt til krabbameins.
Rétt mataræði
Rannsóknir sýna einnig að sam-
hengi er á milli fæðuóþols og Endo-
metriosis. Ónæmiskerfi líkamans
lætur oft undan þessu óheilbrigða
ástandi. Sjúklingurinn upplifir sýk-
ingar af öllu tagi, síendurtekna háls-
bólgu og sýkingu í augum og eyrum
svo eitthvað sé nefnt. Mataræði
verður mjög mikilvægur þáttur og
reynslan hefur sýnt að rétt mat-
aræði (með að sleppa ákveðnum
fæðutegundum) getur skipt sköpum.
Leiðin að réttu lausninni getur hins-
vegar verið löng. Það tekur að með-
altali átta ár í Evrópu að greina
sjúkdóminn, í Noregi hefur það sýnt
sig taka fimm til sjö ár. Talið er að
20% kvenna í Noregi beri sjúkdóm-
inn. Á Íslandi er það talið vera milli
tvö og fjögur prósent.
Heimsþing
Á níunda heimsþingi World
Endometriosis Society sem haldið
var í Maastricht í Hollandi í sept-
ember í fyrra kom fram að kostn-
aðurinn við Endometriosis á Evr-
ópska efnahagssvæðinu einu er
áætlaður um 30 billjónir evra á ári í
veikindadögum. Til viðbótar kemur
kostnaður við meðferð; lyfjagjöf,
skurðaðgerðir og annað. Sjúkdóm-
urinn hefur áhrif á um 14 milljónir
kvenna í Evrópu. Orsakavaldur
Endometriosis er enn óþekktur og
það er ekki til nein ein lækning við
sjúkdómnum. Hins vegar er í dag
víða verið að rannsaka sjúkdóminn
og hin ýmsu samtök áhugamanna og
sjúklinga eru vongóð/bjartsýn á
lausn vandans.
Ekki bara konur
Á síðustu árum hafa karlmenn
einnig verið greindir með sjúkdóm-
inn. Í mörgum tilvikum hafa það
verið einstaklingar sem þurft hafa
að fara í gegnum meðferð vegna
blöðruhálskrabbameins. Hefur
þetta talist tengjast lyfjameðferð-
inni. Þar fyrir utan eru uppi hug-
myndir um að Endometriosis sé
einnig velmegunarsjúkdómur.
Sjúkdómurinn hefur á Íslandi
verið nefndur legslímhúðarvilla eða
legslímvilluflakk.
Til eru ýmsar heimasíður með
upplýsingum um Endometriosis, t.d.
www.endometriosis.co.uk og
www.endometriosis.com.
Alþjóðleg kynningarvika á
sjúkdómnum Endometriosis
Ása María Björnsdóttir-Togola
fjallar um sjúkdóminn
Endometriosis í tilefni af
varnaðarviku
’Þeir sem hafa sjúkdóm-inn finna gjarnan fyrir
gífurlegri þreytu sem
stjórnar lífi þeirra og
myndar óendanlega
hringrás.‘
Ása María
Björnsdóttir-Togola
Höfundur var greind með
Endometriosis fyrir 20 árum.
ÞAÐ er ákveðin íþrótt að skrif-
ast á við Ellen Ingvadóttur. Hún
hefur í fjórum Morgunblaðs-
greinum fjallað um gjaldskrá Spal-
ar af því tilefni að hún keypti pall-
bíl og þarf nú eðlilega
að borga hærra
veggjald í Hvalfjarð-
argöngum, líkt og hún
yrði að gera víðast
hvar annars staðar
þar sem slík gjöld eru
innheimt á annað
borð. Þegar hún svo
er tekin á orðinu og
fær skýringar og svör
með því að vísa til
pallbílsins umrædda –
sjálfs tilefnis skrif-
anna eins og fram
kemur skýrt í upphafi
greinaflokksins – er það kallað
„persónugerving“ undirritaðs á
málinu!
Í ljósi áhrifa sem Hvalfjarð-
argöng hafa haft á byggðaþróun
og aukningu umferðar til og frá
Vesturlandi kveinka aðstandendur
Spalar sér hreint ekki við op-
inberri umræðu um göngin og
rekstur þeirra, þar á meðal um
gjaldskrá fyrir þjónustuna. Þess
má geta að umferð er nú um 4.700
bílar á sólarhring að jafnaði og
aukin umferð hefur beinlínis leitt
til mikillar lækkunar veggjaldsins.
Meginmarkmiðið er að venjulegir
fjölskyldubílar aki um göngin á
lægsta gjaldi en stærri bílar greiði
meira. Frá upphafi hefur verið
gengið út frá því að hafa gjald-
skrána einfalda. Ekki er innheimt
sérstaklega fyrir óskráðar kerrur
og fyrir húsbíla af algengustu
stærð er greitt samkvæmt I. gjald-
skrárflokki en skilyrt
er að bílarnir séu þá
skráðir sem slíkir.
Sama á við um fólks-
flutningabíla að vissu
marki en reglubundn-
ar áætlunarferðir, svo
sem akstur strætós og
sérleyfisbifreiða, eru
undanþegnar gjaldi.
Rökin fyrir þeirri
undantekningu eru
þau að Spölur vill
leggja sitt af mörkum
til almennings-
samgangna á svæðinu.
Slíkar undantekningar eru vissu-
lega ætíð álitamál en breyta ekki
því að annar almennur akstur
verður að falla í ákveðna stærð-
arflokka. Aldrei verður það svo að
mörk og viðmiðunarreglur skapi
ekki álitaefni hjá þeim sem yfir
þeim mörkum eru.
Varðandi kerrurnar skal það
ítrekað að gjaldskyldumörk eru
750 kg. Er innheimt gjald fyrir
kerrur yfir 750 kg? Svar: Já, það
er gert.
Víkur svo sögu að pallbílnum
margumrædda, upphaflegu tilefni
allra þessara skrifa.Veröld hans
breytist ekkert hvað sem öðru líð-
ur. Hann á ekki heima í gjaldflokki
venjulegra fjölskyldubíla, þrátt
fyrir meintar vinsældir á Íslandi,
heldur í flokki með öðrum vörubíl-
um. Og pallbíll breytist ekki í hús-
bíl við að fá hýsi á pallinn, þá
verður hann einfaldlega pallbíl
með farm. Húsbíll er ökutæki í
flokki 01.209 skv. reglugerð 822/
2004, enda kemur það fram í
skráningarskírteini bílsins.
Ellen segir að Spölur veiti þjón-
ustu og ákveði gjaldskrá sína „án
nokkurrar samkeppni“. Það er
býsna merkileg fullyrðing og
stenst ekki. Göngin hafa að sjálf-
sögðu keppt frá upphafi við veginn
fyrir Hvalfjörð. Gjaldskrá þeirra
var uppbyggð og ákveðin með hlið-
sjón af reynslu erlendis frá og í
ljósi reiknaðs kostnaðar og tíma
við að aka fyrir fjörð annars vegar
og undir fjörð hins vegar. Veggja-
ldið reyndist vera samkeppnisfært
strax á árinu 1998 og er það enn
frekar nú eftir að hafa lækkað um
tugi prósenta.
Vegfarendur greiða göngunum
atkvæði með því að aka um þau
frekar en fyrir fjörð. Ef veggjöldin
væru óeðlilega há, hvað þá „okur“,
færu mun fleiri fyrir fjörð en raun
ber vitni um. Þannig virkar nú hin
frjálsa samkeppni.
Gjaldskrá, göng
og samkeppni
Gísli Gíslason svarar greinum
Ellenar Ingvadóttur
’Meginmarkmiðið er aðvenjulegir fjölskyldubílar
aki um göngin á lægsta
gjaldi en stærri bílar
greiði meira.‘
Gísli Gíslason
Höfundur er stjórnarformaður
Spalar.
Fréttasíminn
904 1100