Morgunblaðið - 16.07.2006, Blaðsíða 22

22 SUNNUDAGUR 16. JÚLÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
Í
október á síðasta ári var kunngert að
íslensk sjónlist hefði eignast sína eig-
in uppskeruhátíð. Markmiðið með há-
tíðinni er að verðlauna framúrskar-
andi árangur á margbrotnum
vettvangi sjónlistar og beina þannig athygl-
inni að afrekum sem unnin eru innan þeirra
landamæra. Verðlaunahátíðinni verður ýtt úr
vör nú í haust þegar Sjónlist 2006 verður
haldin í Samkomuhúsinu á Akureyri 22. sept-
ember.
Sex listamenn tilnefndir
Sex listamenn eða hópar hafa hlotið tilnefn-
ingu á tveimur sviðum: myndlist og hönnun.
Úr þeim hópi veljast svo tveir sem hljóta Sjón-
listaorðuna – einn af hvoru sviði – en orð-
unum fylgja myndarleg peningaverðlaun að
upphæð tvær milljónir með hvorri.
Tilnefningar til verðlaunanna voru kynntar
í endaðan maí en handhafar Sjónlistaorð-
unnar verða gerðir heyrumkunnir á hátíð-
arhöldunum sjálfum. Auk þess verður veitt
heiðursorða Sjónlistar fyrir ævistarf fram-
úrskarandi sjónlistamanns.
Tilnefningarnar voru í höndum tveggja
dómnefnda, sín á hvoru sviðinu, sem í sitja
fulltrúar félagasamtaka og stofnana sem eru
aðilar að verkefninu. Allir hönnuðir og mynd-
listarmenn sem sýnt höfðu verk sín á tólf mán-
aða tímabili frá mars 2005 komu til greina við
tilnefningu. Dómnefndarferlinu lýkur svo
þannig að tveir félagar í stjórn Sjónlistar 2006
ganga inn í nefndirnar sem síðan úrskurða
um hverjir standa uppi sem endanlegir sig-
urvegarar.
Sýning og málþing
Í aðdraganda hátíðarinnar opnar sýning í
Listasafninu á Akureyri á verkum hinna til-
nefndu listamanna og gefst fólki því kostur á
að virða fyrir sér það sem fagmenn á sviði
sjónlista telja verðuga fulltrúa listgrein-
arinnar. Einnig verður blásið til málþings í
kjölfar verðlaunaafhendingarinnar þar sem
flutt verða erindi um listamennina og verk
þeirra, auk þess sem ræddir verða kostir og
gallar verðlaunaafhendinga í listum almennt,
og þá hvaða leiðir aðrar séu færar til upp-
byggingar listgreinarinnar.
Hagsmunamál fyrir sjónlistamenn
Hanna Styrmisdóttir, framkvæmdastjóri
Sjónlistar 2006, segir verðlaunin hafa
ákveðna sérstöðu og skera sig úr þeim verð-
launum öðrum sem veitt eru hérlendis fyrir
hönnun og myndlist. „Með verðlaununum er
verið að setja myndlist og hönnun í einn flokk
undir heitinu sjónlistir. Með því viljum við
meðal annars vekja athygli á því að þó list-
greinarnar séu ólíkar að mikilvægu leyti er
munurinn ekki eins hrópandi og margir ætla.
Það má segja að um sé að ræða sama svið en
ólíkar áherslur. Það eru fjölmargir listamenn
sem vinna í báðum greinum.“
Verðlaunaféð er einnig umtalsvert hærra
en hefð er fyrir að veita á Íslandi. „Hugsunin
er sú að verðlaunin séu nægilega há til þess að
hafa raunverulegt gildi fyrir þann sem þau
hlýtur. Við vonumst til að verðlaunin verði
jafnvel til þess að fólk geti tekið eitthvað
skref á sínum ferli sem það gæti annars ekki
tekið. Að því leyti eru verðlaunin talsvert
mikið hagsmunamál fyrir íslenska sjón-
listamenn.“
Viðburður á landsvísu
Í þriðja lagi verða hátíðarhöldin á landsvísu
þar eð verðlaunin verða afhent í beinni út-
sendingu Ríkissjónvarpsins. „Verið er að
leggja drög að dagskránni en það er ljóst að
hún verður mjög frábrugðin því sem við
þekkjum frá öðrum verðlaunaafhendingum.
Dagskráin byggist upp á gjörningum og atrið-
um sjónlistamanna auk þess sem ýmislegt sem
hefur gerst á þessu sviði fyrr og síðar verður
skoðað. Þetta verður meira í ætt við fræðslu-
og skemmtiþátt um hönnun og myndlist. Við
hefðum auðvitað getað veitt þessi verðlaun
við athöfn í Listasafninu á Akureyri, þaðan er
frumkvæðið að verðlaununum komið, en með
sjónvarpsþættinum viljum við skapa og
treysta tengslin við almenning og veita fólki
innsýn í heim sjónlista.“
Frumkvæðið að norðan
Hanna segir að Hannes Sigurðsson, safn-
stjóri Listasafnsins á Akureyri, eigi heiður
skilinn fyrir sinn stóra og ómetanlega þátt í
verkefninu. „Hannes átti frumkvæðið að þess-
um verðlaunum og hefur unnið ötullega að því
að þau næðu fram að ganga. Það er því viðeig-
andi að samsýning þeirra listamanna sem
hlotið hafa tilnefningu fari fram í hans safni.
Aðkoma Hannesar hefur skipt sköpum.“
Þeir myndlistamenn sem tilnefndir eru til
Sjónlistarorðunnar 2006 eru Hildur Bjarna-
dóttir, Katrín Sigurðardóttir og Margrét H.
Blöndal. Í flokki hönnunar eru tilnefndir
hönnuðurinn Guðrún Lilja Gunnlaugsdóttir,
fatahönnuðurinn Steinunn Sigurðardóttir og
arkítektarnir Margrét Harðardóttir og Steve
Christer hjá Studio Granda. Á næstu vikum
verða listamennirnir kynntir nánar í Morg-
unblaðinu ásamt þeim verkum þeirra sem til-
nefningarnar ná til. Til að byrja með verður
sjónum beint að tilnefningum í flokki mynd-
listar og er spjallað við Margréti H. Blöndal í
blaðinu í dag. Héðan í frá mun svo einn lista-
maður verða kynntur með viku millibili.
Verðlaunin veiti almenningi
innsýn í heim sjónlista
Eftir Flóka Guðmundsson
floki@mbl.is
Sjónlist | Verðlaunaathöfn Sjónlistar 2006 sjónvarpað á landsvísu 22. september
Myndlistakonan MargrétH. Blöndal er ein þeirraþriggja myndlistamannasem tilnefndir eru til
Sjónlistarorðunnar 2006. Tilnefn-
inguna hlýtur Margrét fyrir innsetn-
inguna Anchor, strings, ballooning /
rejoice inside out / pulled and para-
des / partly floating / bright, balanc-
ing / torn apart / bouyant á samsýn-
ingunni Buenos Días Santiago – an
exhibition as expedition
í samtímalistasafninu í
Santiago í Chile í lok
ársins 2005. Um er að
ræða innsetningu níu
þátta sem hafa áhrif
hver á annan; gúmmíi,
frauði, teygjum, neti og
sköftum hefur verið rað-
að inn í rými sem er vítt
bæði til lofts og veggja.
Sýningarstjórarnir skil-
greina verkið sem „sjón-
ræna tónlist“ og sjálf
segir listakonan það vera eins og
stiklusteina um hið óorðaða rými í
kollinum.
Hárfínar samsetningar
Meðal þess sem fram kemur í um-
sögn dómnefndar um verkið er að í
stað þess að hrópa á athygli sé nær
að tala um að það hvísli að áhorfand-
anum að staldra við og gefa sér tíma.
Það sem líti út fyrir að hafa verið
skilið í hirðuleysi eftir úti á miðju
gólfi, upp við veggi og hangandi neð-
an úr loftinu sé í rauninni „hárfínar
samsetningar að leika jafnvægislistir
í rýminu“. Ennfremur segir að kæru-
leysisleg framsetningin sé úthugsuð,
sem búi til óvissu „sem skapar
spennu og eftirvæntingu“. Þá er
spurt: „Getur verið að þetta sé annað
en það sýnist vera og þá hvað?“
Stundum eins og draumur
„Þetta er heiður, viðurkenning og
áminning um að það skiptir máli að
halda áfram að vinna,“ segir Margrét
aðspurð um hvaða þýðingu tilnefn-
ingin hefur fyrir hana. „Mér þótti
vænt um að vera tilnefnd fyrir þessa
sýningu því þetta var vinnuferli sem
er mér sérstaklega að skapi. Um leið
kom mér á óvart að henni væri gef-
inn gaumur því að sýningin var hin-
um megin á hnettinum og fór ekki
hátt hér á landi. Það er gjarnan
þannig að maður tekur þátt í ein-
hverri sýningu og svo er hún bara
búin og engu líkara en hún hafi verið
unnin í leyni eða hafi bara verið
draumur.“
Vinnur eins og hirðingi
Margrét segir að hún vinni yf-
irleitt verk sín með tilliti til stað-
arhátta og samhengi hverrar sýn-
ingar og sú hafi verið raunin með
umrædda sýningu. „Það settu sig í
samband við mig tveir svissneskir
sýningarstjórar, þeir Jean-Paul Fel-
ley og Olivier Kaeser, sem reka sýn-
ingarrýmið Attitudes í Genf í Sviss.
Þeir buðu mér að taka þátt í sýningu
í Santiago í Chile ásamt þrettán öðr-
um myndlistamönnum víðsvegar að
úr heiminum. Ég fékk síðan styrk frá
Muggi og KÍM [Kynningarmiðstöð
íslenskrar myndlistar] til að komast
á staðinn. Við áttum það sammerkt
að geta unnið svolítið eins og hirð-
ingjar, að þurfa ekki að fara með
verkin fullkláruð á milli landa. Und-
irtitill sýningarinnar vísar einmitt í
það vinnulag, an exhibition as ex-
pedition eða sýning sem leiðangur.“
Það var því langt því frá að Mar-
grét kæmi með fullmótað verk eða
hugmynd til Chile. „Áður en við héld-
um til Chile vorum við beðin um að
búa til opnu í bækling sem kæmi út á
opnunardaginn sjálfan. Opnan átti að
vera sjálfstætt verk og ekki heimild
um verkin á sýningunni. Sú vinna
varð inngangur að verkinu, fyrsta
skrefið í leiðangrinum sem hóf sig
síðan til flugs í lok nóvember og sveif
til Santiago. Ég stilli mig inn á
ákveðinn punkt í upphafi vinnunnar
og tek opnum örmum öllum vegvís-
um.
Það er alltaf einhver samfella í
vinnu minni og efniviðurinn dálítið
Sjónræn tónlist
Eftir Flóka Guðmundsson
floki@mbl.is
Sjónlist | Margrét H. Blöndal er tilnefnd til Sjónlistarorðunnar
Margrét H. Blöndal segir tilnefninguna vera heiður, viðurkenningu og
áminningu um að það skipti máli að halda áfram að vinna.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Í umsögn kemur fram að verk Margrétar skapi spennu og eftirvæntingu.