Morgunblaðið - 17.08.2006, Qupperneq 22

22 FIMMTUDAGUR 17. ÁGÚST 2006 MORGUNBLAÐIÐ
F
undum okkar Guðna
Ágústssonar ber saman í
bjartri skrifstofu landbún-
aðarráðherrans. „Afsakaðu
hvað ég kem seint, fluginu
seinkaði“ segir Guðni um
leið og hann kemur aðvíf-
andi. Hann er svo sann-
arlega á ferð og flugi í erilsömu starfi ráð-
herra. Talið berst að ættfræði og blaðakona
leyfir sér að forvitnast um bakgrunn Guðna.
„Ég er Flóamaður og Sunnlendingur í allar
ættir. Fæddur í Flóanum í sextán systkina
hópi, alinn þar upp og hef búið á Selfossi í 33
ár. Ungur gaf ég Framsóknarflokknum og
þeirri hugsjónabaráttu sem ég stend fyrir mitt
hálfa líf og hef náttúrlega verið í pólitík lengi.
Ég trúi á það sem mér finnst dýrmætast, að
Framsóknarflokkurinn sé kjölfestuflokkur.
Hann er flokkur þjóðarsáttar og hefur sýnt
það í gegnum tíðina að hann vill leiða menn að
einu marki og hafa frið og samstöðu.“
Nú lagðir þú á það áherslu þegar þú ákvaðst
að gefa ekki kost á þér til formanns Fram-
sóknarflokksins heldur sóttist eftir áframhald-
andi varaformannssetu að þú vildir með því
skapa frið og sátt innan flokksins. Finnst þér
það hafa tekist?
„Það er lífsnauðsynlegt fyrir Framsókn-
arflokkinn að það takist, en þetta eru auðvitað
ný tímamót í flokknum núna með nýrri for-
rystu. Flokksmenn þekkja mín störf sem og
þjóðin og ég hef nokkuð víða komið við og
starfað með mörgum. Ég hef átt mjög gott
með að starfa með fólki og gert það af vinskap.
Þannig að ég trúi því að þeir sem mig þekkja
viti að ég er maður friðar og vil vinna með fólki
að samstöðu.“
Sjaldan ríkt jafn mikil bjartsýni og trú á
framtíðina í sveitum landsins og nú
Nú hefur þú gengt starfi landbún-
aðarráðherra á umliðnum árum. Hvernig met-
ur þú stöðu bænda í þjóðfélaginu í dag?
„Að mínu viti hefur ekki í áratugi ríkt jafn
mikil bjartsýni og trú á framtíðina í íslenskum
sveitum. Bændur hafa verið að endur-
skipuleggja sín bú, orðið að stækka þau til
þess að mæta framtíðinni og þróa þau tækni-
lega. Og íslenskir neytendur hafa verið mjög
ánægðir með sinn landbúnað og þær frábæru
vörur sem verið er að framleiða. Þannig að ég
hygg að það sé almennt viðurkennt að land-
búnaðurinn hefur ekki verið í meiri framför í
áratugi og er miklu líklegri en fyrr til að geta
mætt þeirri framtíð sem óhjákvæmilega er
talin framundan, að hér verði opnað meira fyr-
ir innflutning og samkeppni á þessu sviði.
Ég hef auðvitað viljað gefa landbúnaðinum
tíma og hægfara þróun eins og GATT-
samningurinn og WTO-samningurin býður
upp á. Þetta er ekkert einfalt kerfi, því þessir
erlendu samningar gera líka miklar kröfur um
breyttan innanlandsstuðning. Það er ekki rétt
sem komið hefur fram að það sé einfalt að fella
bara tolla í burtu og gefa allt frjáls og bera
bara peninga á bændur. Við megum það ekki
samkvæmt samningunum, en auk þess er ég
þeirrar skoðunar að bændur séu ekki að biðja
um það. Ég teldi það afar óheppilegt fyrir
landbúnaðinn að auka ríkisstuðning með þess-
um hætti sem við megum ekki einu sinni gera
samkvæmt alþjóðaskuldbindingum okkar.
Miklu vænlegra er að gera hann það sterkan
að hann standist samkeppni og geti þess
vegna sótt á erlend mið með sínar afurðir eins
og núna er að gerast, því hann vekur athygli
jafnt í Bandaríkjunum og alla Evrópu, sem úr-
valslandbúnaður, hvort heldur um er að ræða
lambið okkar eða mjólkina, svo ég tali nú ekki
um auðlindina og þá þróun sem orðið hefur á
síðustu árum í kringum íslenska hestinn og
hrossabúgarðana sem rísa nú nánast um allt
land. Hesturinn er gríðarlega dýrmæt auðlind
fyrir Íslendinga og ein mesta sérstaða þess-
arar þjóðar og sveitin hefur aldrei verið jafn-
vinsæl og í dag. Við sjáum það á áhuga al-
mennings á að eignast sér helgireit með einum
eða öðrum hætti.“
Ljóst má vera af umræðunni að margir líta
á Framsóknarflokkinn sem helsta málsvara
virkjanastefnu hérlendis. Hvernig vilt þú haga
stefnu flokksins í þeim málum í framtíðinni?
„Mér sárnar það að Framsóknarflokkurinn
standi úti í horni í einhverri vörn í svo stóru
máli. Við ætlum ekki að sökkva öllu landi eins
og borið er á okkur. Við erum miklir nátt-
úruverndarsinnar, elskum okkar land og erum
einn fyrsti náttúruverndarflokkur Íslands
með Eystein Jónsson í broddi fylkingar, sem
baráttumann fyrir fjölskyldunni, útivist og
náttúru. Þarna þurfum við að setja okkur
mjög skýra víglínu, ekki síst gagnvart ungu
fólki sem á auðvitað að vilja flokk sem leggur
jafn mikla áherslu á atvinnuna og það að
skapa ný störf og við gerum, ekki bara í stór-
iðju heldur einnig hátæknistörf.“
Nú hefur Framsóknarflokkurinn setið í rík-
isstjórn með Sjálfstæðisflokknum síðan 1995.
Telur þú að þetta langa samstarf hafi skaðað
Framsóknarflokkinn á einhvern hátt?
„Það hefur náttúrlega verið mikill áróður
um það að þessi stjórn sé hægri stjórn, en ég
vil þó leyfa mér að minna á það að í stjórnartíð
þessara tveggja flokka hafa aldrei verið settir
meiri peningar í málaflokk heilbrigðismála, fé-
lagsmála og menntamála. Aldrei hafa fleiri
setið í skólum landsins en í dag. Samt hefur
verið þessi áróður um hægrisvip og það hefur
haft áhrif á marga Framsóknarmenn, sem eru
að grunni til félagshyggjufólk, samvinnumenn
og miklir lýðræðissinnar og lýðveldisinnar.
Þannig hefur því miður töluverður hópur
Framsóknarmanna setið dálítið daufur með
veginn síðustu árin. Við eigum auðvitað að
kalla þá til okkar. Þeir eiga ekkert að gera inni
í forstofunni hjá Vinstri-grænum eða Samfylk-
ingunni.“
Hvernig sér þú fyrir þér að best sé að virkja
þennan hóp Framsóknarmanna til starfa í
þágu flokksins?
„Við þurfum t.d. að setja okkur skýrar víg-
línur hvað t.d. náttúruverndina varðar til að
sýna alveg ljóst hvar við erum í þeim efnum og
sitja ekki undir þessum áróðri. Við þurfum
líka að sýna að við höfum aðrar víglínur en
Sjálfstæðisflokkurinn í einkavæðingu. Lands-
virkjun er fyrirtæki sem Framsóknarflokk-
urinn mun ekki selja. Við teljum Íbúðalána-
sjóð fólksins mjög mikilvægan þrátt fyrir hið
öfluga starf bankanna. Við teljum að Rík-
isútvarpið sé mikilvæg þjóðareign og um það
er komin pólitísk samstaða í dag.“
Umræðan um Evrópusambandsaðild
má ekki kljúfa flokkinn
Nú er tæpt ár í næstu alþingiskosningar. Þú
segir að þið viljið skýra ykkar línur og undir-
strika ykkar sérstöðu í ýmsum málaflokkum.
Eruð þið þá frekar að horfa til vinstri heldur
en hægri?
„Ég held að við horfum beint áfram. Við eig-
um að marka okkur mjög skýra og sterka
stöðu á miðju íslenskra stjórnmála. Hægri
hönd okkar er hönd atvinnulífsins og vinstri
höndin er hönd félagshyggjunnar. Við höfum
sýnt það að báðar þessar hendur hafa verið að
skila miklu í þessu samstarfi, en við þurfum
auðvitað að sýna það að við erum mjög sterkur
flokkur á miðjunni með félagsleg sjónarmið.“
Hver er afstaða þín til hugsanlegrar Evr-
ópusambandsaðilar Íslands?
„Við höfum innan flokksins talsvert verið að
deila um aðildina, en ég tel það vera ástæðu-
laust. Við eigum EES-samninginn og hann er
að reynast okkur mjög vel. Núverandi rík-
isstjórn hefur Evrópusambandsaðild ekki á
stefnuskrá sinni og ég tel að þetta sé almennt
ekki mikið á dagskrá í íslenskri pólitík í dag.
Norðmenn eru mjög rólegir næstu 5-8 árin ró-
legir segja þeir mér og vilja rækta EES-
samninginn með okkur. Hérlendis einkennist
allt af meiri uppgangi heldur en í Evrópusam-
bandinu og við eigum hér góða daga utan þess.
Við tökum kosti þess inn í okkar samfélag á
margan hátt en losnum við gallanna eins og
t.d. að hleypa þeim inn í sjávarútvegsauð-
lindina, sem ég held að Íslendingar myndu illa
þola. Ég tel því ekki að menn eigi að kljúfa
flokkinn um þetta átakamál. Framsókn-
armenn og ríkisstjórnin hefur þó vissulega
haft opna glugga og fylgist grannt með þróun
mála í nágrannalöndum, enda verðum við allt-
af að vera undirbúnir undir breytingar. En
það verður auðvitað þjóðin sem gerir þetta
mál upp fyrir rest.“
Hvað þá með kosti þess að geta tekið upp
evru með inngöngu í Evrópusambandið?
„Upptaka evrunnar hefur sjálfsagt bæði
sína kosti og galla. En það vita það allir Ís-
lendingar að upptaka evrunnar er ekkert
lausnarefni um erfiðleika í verðbólgu og öðru
sem við erum að glíma við. Það er ekki víst,
miðað við okkar atvinnulíf, að evran hefði
hentað síðustu árin. Á evrusvæðinu glíma
menn hins vegar við versta böl mannlífsins
sem er atvinnuleysi, ekki síst hjá ungu fólki.
Það er miklu mikilvægara fyrir stjórn-
málaflokkanna og Íslendinga að leggja
áherslu á það að leggja verðbólguna að velli á
nýjan leik og vinna á þennsluni. Við þurfum að
stíga á bremsur og hægja á ferðinni í sam-
vinnu við sveitarfélög, atvinnulífið og verka-
lýðshreyfinguna.“
Ungur lagði ég flokknum lið
og hef gefið honum mitt hálfa líf
En snúum okkur aftur að komandi varafor-
mannskosningu. Myndir þú segja að það sé
einhver málefnaágreiningur milli þín og Jón-
ínu Bjartmarz sem býður sig fram á móti þér?
„Nú skal ég ekki segja um það. Ég man ekki
til þess að við Jónína Bjartmarz höfum verið
að takast hart á um stefnu flokksins. Mun-
urinn á okkur er auðvitað sá að ég er starfandi
varaformaður og hef notið fylgis til þess. Það
er eitt að sækjast eftir embætti og fá góða
kosningu, annað að falla í slíku vali frá því
embætti sem maður hefur haft og þeirri stöðu.
Ég þakka fyrir það að ég hef haft góða stöðu
innan míns flokks og mikil samstaða verið um
mín störf í samfélaginu síðustu árin og ég hef
átt velgengni að fagna. Þannig að ég hef talið
að sú sérstaða sem ég bý við sé auðvitað mik-
ilvæg fyrir hugsjónir Framsóknarflokksins.“
Til hvers ertu að vísa þegar þú segir sér-
staða? Ertu þar kannski að vísa til þess að þú
hafir góð tengsl við landsbyggðina og gömlu
ræturnar innan flokksins?
„Og þessar gömlu rætur landsbyggðarinnar
liggja ekkert síður hér í höfuðborginni. Ég
finn það mjög vel hvort heldur ég kem á
mannamót í borginni eða geng um götur að
skoðanir mínar eiga hér líka mikinn stuðning á
þessu svæði. Ég er að vísa til þess að ungur
lagði ég flokknum lið og hef gefið honum mitt
hálfa líf og tel mig eiga mjög mikið af vinum.
Þannig að þetta er mín staða sem ég treysti á
og finn að margir vilja styðja mig áfram.“
Að lokum hvernig leggst varaformannsslag-
urinn í þig?
„Ég er bjartsýnn. Ég tel að ég eigi mjög
mikið af vinum og stuðningsmönnum í flokkn-
um, þannig að ég er bjartsýnn á að ég nái
þokkalegri kosningu og um mig verði töluverð
samstaða. Ég trúi því og mínir draumar segja
mér það að allir muni koma standandi út úr
þessum kosningum og að flokkurinn muni eiga
framundan sterkari stöðu og sóknarmögu-
leika.“
Þú ert ekkert hræddur um að það geti unnið
gegn þér þau orð þín að náir þú ekki kjöri þá
munir þú draga þig út úr pólitík?
„Ég hef sagt sem svo að það yrði auðvitað
mikið áfall fyrir mig og raunar mjög marga
Framsóknarmenn ef ég félli í þessum kosn-
ingum. En ég er ekkert að leiða hugann að því
núna. Ég hef sagt sem svo að það yrði mikið
áfall fyrir mig en ég er bjartsýnn og er ráð-
herra og þingmaður flokksins og mun að sjálf-
sögðu taka þeirri niðurstöður, en vanur því í
mínu lífi. Tapi ég mun ég auðvitað áfram
standa með mínum flokki og vera Framsókn-
armaður og ötull baráttumaður þessa flokks.
En ég verð auðvitað að gera það upp ef mínum
störfum er hafnað. Þá geri ég það bara í róleg-
heitum og ég auðvitað tek bara þeim úrslit-
um.“
Hver verða þín helstu áherslumál náir þú
áframhaldandi kjöri sem varaformaður Fram-
sóknarflokksins?
„Ég mun leggja mikla áherslu á að Fram-
sóknarflokkurinn nái mikilli einingu, fari af
bjartsýni og trú um landið á grænu ljósi og
boði þá sáttagjörð sem ég tel mikilvægasta. Að
hann setji sér þessar víglínur sem ég hef verið
að tala um og að hann setji sér sterka kosn-
ingastefnuskrá fyrir næsta vor og geri sig
mjög gildandi. Ég hef enga minnimáttarkennd
fyrir Sjálfstæðisflokknum. Við höfum verið
jafn sterkir í þessu samstarfi og okkar ráð-
herrar hafa verið mjög öflugir hver í sinu
ráðuneyti og látið verkin tala. Þannig að við
þurfum bara að vera stolt af okkar verkum um
leið og við hlustum af athygli og umhyggju á
okkar grasrót og flokksfólk og köllum það
heim í flokkinn okkar. Þetta tel ég vera lang-
stærstu verkefni nýrrar stjórnar Framsókn-
arflokksins sem og þingflokksins, sveit-
arstjórnarmanna og þingmanna flokksins í
heild.“
Skerpa þarf víglínur
Guðni Ágústsson landbún-
aðarráðherra og núverandi
varaformaður Framsókn-
arflokksins gefur kost á sér til
áframhaldandi setu í embætti
varaformanns á komandi
flokksþingi. Silja Björk
Huldudóttir ræddi við Guðna
um flokkinn og framtíðina.
silja@mbl.is
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
„Ég mun leggja áherslu á að Framsóknarflokkurinn nái mikilli einingu, fari af bjartsýni og trú um landið á grænu ljósi og boði þá sáttagjörð
sem ég tel mikilvægasta. Að hann setji sér þessar ákveðnu víglínur og geri sig gildandi,“ segir Guðni Ágústsson landbúnaðarráðherra.