Morgunblaðið - 07.09.2006, Blaðsíða 44

44 FIMMTUDAGUR 7. SEPTEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
fólk
Jóhanna Einarsdóttir tal-meinafræðingur vinnur núað rannsókn um greininguog mat á stami ungra barna
og leitar að börnum á aldrinum 2 til
5 ára til að taka þátt í rannsókninni.
„Stam byrjar yfirleitt á þessum
aldri og er ætlað að 4% barna gangi í
gegnum einhvers konar stamtíma-
bil. Langflest þeirra, eða um 80%,
stama aðeins í stuttan tíma og hætt-
ir stamið svo af sjálfu sér, oftast á
innan við hálfum mánuði,“ útskýrir
Jóhanna. „Ef stamið heldur áfram
eða kemur upp aftur og aftur er
hætt við að vandinn verði þrálátur
og eigi eftir að fylgja viðkomandi
alla ævi.“
Ekki er til nein meðferð eða lækn-
ing sem losar einstaklinga að fullu
við þrálátt stam: „Ef stamið er mikið
getur það haft víðtæk og jafnvel al-
varleg áhrif á allt líf fólks. Þannig
getur mikið stam t.d. stýrt starfsvali
fólks og jafnvel makavali.“
Meðferðir við stami krefjast mik-
illar vinnu og staðfestu þegar komið
er á fullorðinsár: „Auðveldara er að
hjálpa stömurum þegar einkennin
koma fyrst fram á æskuárum, þegar
börnin eru enn að læra tungumálið
og heilinn, að kalla má, sveigjanlegri
en hann verður seinna á lífsleiðinni.“
Jóhanna segir öllum eðlilegt að
stama stöku sinnum: „Það er venju-
legt að hökta á orðum þegar við töl-
um og nota hikorð, hækjur, eða end-
urtaka smáorð á meðan við hugsum
um hvað við ætlum að segja næst.
Hins vegar er þrálátt stam annar
hlutur og er tilgangur rannsókn-
arinnar m.a. að hanna staðlað mats-
kerfi til að greina og mæla stam.
Með því gefst hugsanlega tækifæri
til að rannsaka stam nákvæmar og
vonandi finna betri skýringar á því
af hverju fólk fer að stama,“ segir
Jóhanna, en áætlað er að um 1% full-
orðinna séu haldnir þrálátu stami að
einhverju marki.
Enn hefur ekki tekist að greina
með viðunandi hætti orsakir stams:
„Stam hefur mikið verið rannsakað
en hvorki hafa fundist afgerandi
áhrifavaldar í málþroska eða um-
hverfi. Þó virðist stam vera algeng-
ara í sumum ættum en fáar vand-
aðar erfðafræðilegar rannsóknir
hafa verið gerðar á stami til þessa.“
Foreldrar sem hafa áhuga á að
láta börn sín taka þátt í rannsókn
Jóhönnu eru beðnir að snúa sér til
Talþjálfunar Reykjavíkur í síma
553 5030. Sem fyrr segir þurfa börn-
in að vera á aldrinum 2 til 5 ára og
þarf stam þeirra að vera greinilegt.
Til að vera fullgildir þátttakendur í
rannsókninni mega önnur frávik í
málþroska ekki vera áberandi.
Foreldrar sem taka þátt fá ókeyp-
is athugun á tali barnsins og ráðgjöf
varðandi stam ef börnin reynast
stama.
Háskólasjóður Eimskipafélags Ís-
lands, Rannsóknamiðstöð Íslands og
Reykjavíkurborg veittu rannsókn
Jóhönnu veglega styrki. Einnig hef-
ur Jóhanna notið aðstoðar Mál-
bjargar, félags stamara á Íslandi.
Má lesa nánar um starfsemi Mál-
bjargar og stam á www.stam.is.
Heilsa | Þátttakendur óskast í rannsókn
Rannsakar
stam barna
 Jóhanna Ein-
arsdóttir fæddist
á Seltjarnarnesi
1958. Hún lauk
stúdentsprófi frá
MR 1978, B.Ed.
gráðu frá KHÍ
1981 og meist-
araprófi í tal-
meinafræði frá
Kennaraháskólanum í Kiel 1986.
Jóhanna stundar nú doktorsnám
við læknadeild HÍ. Jóhanna starfaði
hjá Leikskólum Reykjavíkur í 10 ár
að námi loknu en frá árinu 1994
hefur hún rekið eigin stofu, Tal-
þjálfun Reykjavíkur, ásamt öðrum
talmeinafræðingum. Jóhanna er
gift Gunnari Þóri Bjarnasyni kenn-
ara og eiga þau þrjá syni.
50%
afsláttur
af gallafatnaði
Gallabuxur háar í mittið
st. 38-48
Gallabuxur lágar upp
st. 25-30
Gallakvartbuxur
Gallapils
st. 36-48
Laugavegi 54
sími 552 5201
Helgarbrjálæði
Grettir
Smáfólk
Kalvin & Hobbes
Hrólfur hræðilegi
Gæsamamma og Grímur
Úthverfið
Kóngulóarmaðurinn
HVERN LANGAR AÐ
HALDA VEISLU?
NEI, EKKI
MIG HELDUR
OG FIMM
ER 22...
NÍTJÁNHUNDRUÐ FIMMTÍU
OG NÍU PLÚS TUTTUGU OG
TVEIR ER 1981
ÞEGAR ÉG VERÐ ORÐINN
22 OG SYSTIR ÞÍN 17,
HELDURÐU AÐ HÚN VILJI FARA
MEÐ MÉR Á STEFNUMÓT?
MAMMA
ÉG ER
UGLA
ÞÚ VIRÐIST
EKKI MJÖG
HAMINGJUSÖM
UGLA
ÉG ER
ÞAÐ
EKKI
KANNSKI
KÆTIR
HÁDEGIS-
MATUR ÞIG?
MÉR
FINNST MÝS
EKKI GÓÐAR
HÉRNA
ER SÚPA
ER ÞETTA
MÚSASÚPA
NEI,
HÚN ER ÚR
TÓMÖTUM
HVERNIG
GEKK?
VIÐ TÖPUÐUM ORUSTUNNI, MISS-
TUM ALLAN RÁNSFENGINN OKKAR
OG SÆRÐUMST ILLA
ÞAÐ
VAR EKKI
GOTT
EN ÞÚ
GETUR
TEKIÐ
GLEÐI ÞÍNA
Á NÝ
ÞÚ KEMUR RÉTT TÍMANLEGA TIL AÐ
MÆTA Á DANSLEIK HJÁ
SAUMAKLÚBBNUM OKKAR
KOSSABÁS ÞEFBÁS
ÉG ER KOMINN LANGT
MEÐ AÐ SKIPULEGGJA
BÆNAHALDIÐ
ÁSAMT ÞVÍ AÐ LESA UPP
ÚR RITNINGUNNI ÞÁ ÆTLA ÉG
AÐ LESA UPP ÚR VERKUM
SAMTÍMAHUGSUÐA
HVER-
RA?
BOB
DYLAN, NEIL
YOUNG OG
FLEIRI
EKKI ALLIR
HUGSUÐIR SPILA
Á GÍTAR
VIÐ ÞURFUM AÐ RÆÐA
UM MYNDINA MÍNA
ÞVÍ ER
ÉG
HÉR
NÚNA MJ
ÉG ER BÚIN AÐ
SAKNA ÞÍN SVO MIKIÐ
ELSKAN MÍN
ÁSKRIFTARSÍMI 569 1100