Morgunblaðið - 12.09.2006, Page 32

32 ÞRIÐJUDAGUR 12. SEPTEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Helga Sigurjóns-dóttir fæddist á
Húsavík 2. apríl
1925. Hún lést á
heimili sínu,
Hvammi á Húsavík,
5. september síðast-
liðinn. Foreldrar
hennar voru hjónin
Þórhalla Bjarnadótt-
ir, f. 6. júní 1905, d.
30. september 1969,
og Sigurjón Ár-
mannsson, f. 20.
ágúst 1896, d. 30.
mars 1958. Systkini
Helgu eru Eysteinn, f. 19. febrúar
1923, d. 4 apríl 1995, Arnljótur, f.
17. október 1926, Bjarni, f. 19.
október 1928, Höskuldur, f. 27.
október 1930, Þorgrímur, f. 9. des-
ember 1933, Dóra, f. 26. október
1935, d. 21. maí 1995, og Ármann,
f. 5. október 1938.
Sonur Helgu og
Páls Þórs Krist-
inssonar, f. 11. júlí
1927, d. 27. febrúar
1973, er Sigurjón, f.
24. apríl 1950,
kvæntur Kötlu Leós-
dóttur, f. 18. desem-
ber 1948. Sonur
þeirra er Páll Þór, f.
15. september 1986.
Helga ólst upp á
Húsavík og bjó þar
alla ævi að und-
anskildum einum
vetri er hún stundaði nám við Hús-
mæðraskólann að Laugum í
Reykjadal og þremur árum er hún
bjó á heimili sonar síns í Reykjavík.
Útför Helgu verður gerð frá
Húsavíkurkirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 14.
Hún hringdi eins og venjulega eftir
próflok Palla í vor og spurðist fyrir
um útkomu prófanna. Hún var hæst-
ánægð með sonarsoninn að vanda en í
þetta sinn var hann að ljúka stúdent-
inum. Hún hafði stolt tekið þátt í að
styðja hann í að ljúka þessum náms-
áfanga með því að greiða skólagjöldin
í VÍ öll fjögur árin af því litla sem hún
hafði milli handa sem öryrki. Það
hafði ekki verið ósk um að fá að gera
það heldur fyrirmæli um að frá þessu
yrði gengið af bankanum hennar fyrir
norðan, haust hvert. Og hún gat verið
ákveðin.
Heilsunni hafði hrakað tvívegis frá
því í vor og það svo að hún var flutt út
á sjúkrahús. Læknum þar tókst að
meðhöndla hana þannig að hún gat
verið í herberginu sínu þess á milli.
Hún átti þó orðið bágt með að fara um
hjálparlaust.
Hún var vorbarn og sumarið var
hennar tími. Hún notaði hvern sólar-
dag til að sitja úti í skjólgóðum garð-
inum í Hvammi, í blessuðum ylnum
frá sólinni sem gerði henni svo gott.
Sumarið var líka tími heimsóknanna
og hún hafði yndi af félagsskap við
aðra. Ættingjarnir að sunnan komu
árvisst eins og farfuglarnir og þá var
glaðst saman, við sögurnar hennar,
sherryið og húmorinn.
En þrátt fyrir meðferðirnar höfðu
veikindin tekið sinn toll og hún vissi af
reynslunni að bata var ekki að vænta í
sínum sjúkdómi.
Hún tók því yfirvegaða ákvörðun
með sjálfri sér um það hvernig hún
hefði þetta og henni létti við það.
Sumarheimsókn okkar Kötlu og
Palla dróst að þessu sinni fram að
verslunarmannahelgi vegna sum-
arbústaðasmíðinnar. Það gætti
óvenju mikillar eftirvæntingar hjá
henni í símanum dagana fyrir og okk-
ur var vel fagnað að vanda er við kom-
um loks. Hún var venju fremur
áhugasöm um framtíðarfyrirætlanir
Palla. „Ætlar hann Palli minn bara að
yfirgefa landið í haust?“ Einnig
spurði hún um ganginn hjá fyrirtæk-
inu og heilsu og líðan Kötlu, og lék svo
á als oddi er við kvöddumst.
Norðlenska sumarið gladdi hana
svo með nokkrum sólríkum hlýinda-
dögum, rétt í blálokin, sem nýttir
voru til að fá yl og vellíðan í kroppinn.
„Ætlarðu ekki í hárgreiðslu í dag,
Helga mín?“ „Nei ég vil miklu heldur
sitja hérna úti í blessaðri sólinni.“
Þetta yrði hennar síðasta sumar og
hún ætlaði að njóta þess til hins ýtr-
asta.
Síðan gekk hann í norðanátt með
kólnandi veðri og rigningu. Sumarið
sýndi á sér fararsnið. Heilsunni tók
nú aftur að hraka og hún var hætt að
komast um og varð að reiða sig alfarið
á hjálp stúlknanna sinna, blessaðra, í
Hvammi.
Á sunnudaginn hringdi hún svo
suður, var ræðin og hress og spurði
fregna af sumarhúsinu og gekk aftur
úr skugga um að allt gengi vel hjá
okkur og hvort fyrirætlanir Palla um
Danmerkurferðina væru að skýrast,
hvort honum lægi nokkuð á. Kryddaði
svo samtalið með nokkrum sögum af
uppáhaldsvinnustaðnum sínum,
saumastofunni. Jú, reyndar væri hún
svolítið slöpp núna en hún yrði betri á
morgun. Umfram allt var hún sátt og
lék á als oddi og sagðist svo ætla að
hætta þessu endemis bulli sínu að lok-
um.
Á mánudagskvöld fann hún svo að
hverju dró. Hún fékk þá forstöðu-
konuna og lækni inn á herbergi til sín
og fyrirmælin voru skýr. Hún hafði
ákveðið að fara ekki út á sjúkrahús í
þetta sinn. Ekki fleiri meðferðir. Nú
væri nóg komið. Hún hafði ekki í
hyggju að draga það sem hvort eð er
yrði ekki umflúið, fram á vetur þegar
búast mætti við hálku og ófærð ef fólk
færi nú að flækjast á milli landshluta
út af henni.
Hún sótti það fast að hún fengi að
vera um kyrrt í herberginu sínu þar
til yfir lyki.
Morguninn eftir var ljóst hvert
stefndi og um hádegi fékk hún að vita
að við værum lögð af stað norður, öll
þrjú. Um kvöldið þegar við komum
var mikið af henni dregið. Það leyndi
sér þó ekki að hún skynjaði komu
okkar, einkum þegar Palli hennar
birtist. Henni hafði tekist það sem
hún ætlaði sér, að þrauka þar til við
kæmum. Nú var allt eins og það átti
að vera. Hún var umvafin umhyggju
okkar síðustu stundirnar í lífi sínu og
því lauk í mikilli friðsemd. Og með
reisn.
Þrátt fyrir það að vera orðin nær
ósjálfbjarga undir lok ævinnar var
hugsunin skýr og þegar henni fannst
rétti tíminn kominn, tók hún sjálf í
taumana og stýrði lífi sínu og lífslok-
um af festu og fyrirhyggju, æðruleysi
og þrautseigju og með skýrri dóm-
greind, síðasta spottann.
Hetja fram til hinstu stundar.
Hvíl þú nú í friði, elsku mamma,
tengdamamma og amma. Þú varst
orðin þreytt. Það var nóg komið.
Við viljum að lokum færa öllu
starfsfólki Hvamms okkar hjartans
þakkir fyrir einstaka umönnun þessi
15 ár og ekki síst það að virða hennar
hinstu ósk um lífslok, sem henni fund-
ust samboðin sér.
Sigurjón, Katla, og Páll Þór.
Hún Helga frænka okkar er dáin.
Helga sem hefur verið hluti af lífi okk-
ar systranna frá því að við fæddumst.
Helga sem bjó með okkur allan okkar
uppvöxt ásamt syni sínum, honum
Sigurjóni. Hann nánast sem bróðir
okkar og hún sem svo margt. Hún gat
gegnt hlutverki frænku, ömmu, móð-
ur og vinkonu. Allt í senn. Minning-
arnar streyma fram byggðar á mynd-
um sem Helga sýndi okkur og úr
okkar eigin sjóði. Um Helgu sem
spengilega fimleikastúlku í hópi jafn-
aldra á Húsavík. Um Helgu í fallegu
rauðu ullarkápunni sem hún eignaðist
þegar hún dvaldist í Reykjavík. Um
Helgu með uppsett hárið. Um Helgu
brosandi og reista. Um Helgu granna
sem endranær í glæsilegum blágræn-
um kjól með hvítum skinnkraga. Fal-
legar myndir af Sigurjóni í matrósa-
fötum með leikföng. Litla tré-jólatréð
svo undurfallegt, lítið með ofurstór-
um fallegum kúlum. Hreint listaverk.
Fallegir munir. Munir og minningar
frá ferð um Mið-Evrópu. Litli gull-
stóllinn, hlutirnir frá París. Pjattið.
Allt pjattið. Stólar færðir til ef stað-
setning þeirra stóðst ekki fegurðar-
skynið hennar Helgu (jafnvel stólarn-
ir inni hjá okkur!). Hlutum
endurraðað daglega. Breytt um upp-
stillingu í stofuglugganum og á
skenknum. Ný og falleg föt keypt eða
þegin að gjöf frá Dóru systur. At-
hugasemdir. Hvöss orð, jafnvel í garð
sinna nánustu, þeirra sem hún elskaði
mest. Stjórnsemi. Húmor. Jákvæð
orð. Hól. Orð sem sýndu að í Helgu
áttum við vin í raun. Fallegar gjörðir.
Laufabrauðsgerð þar sem Helga
stjórnaði eins og herforingi. Glugginn
opnaður eða honum lokað þannig að
hitastigið í „laufabrauðsherberginu“
væri rétt og kökurnar ekki of þurrar.
Kökur sem höfðu verið skornar af
natni færðar til, fram og til baka.
Fylgst grannt með fallegustu kökun-
um í steikingu og pressun. Gjafir,
keyptar af natni eða handgerðar. Jól,
þar sem Helga fékk óteljandi gjafir.
Spennan þegar verið var að opna og
gleðin þegar gjöfin kom í ljós. Upplif-
unin þegar horft var með Helgu á
sjónvarp; á Dallas. Hvað hann JR var
nú vondur og hvernig hún reyndi að
stjórna þróuninni í sjónvarpsþættin-
um með ákveðnum athugasemdum.
En ekkert dugði. JR var sami þrjót-
urinn eftir sem áður. Mikið hlegið.
Helga með okkur á stórum stundum í
lífinu. Takandi þátt af heilum hug.
Minningin um það þegar Óskar Álfta-
gerðisbróðir söng fyrir hana hjá Auði
og Hirti á Hjarðarhólnum og hún dill-
aði sér eins og lítil stelpa og lyfti öxl-
unum. Yndisleg minning.
Líf Helgu var margslungið, að
vissu leyti flókið en að vissu leyti ein-
falt og að svo mörgu leyti fallegt.
Ekki síst eftir því sem árin liðu. Hver
trúir því að kona sem barðist við veik-
indi frá því hún var ung manneskja og
hafði þegið plast í hendur, fætur og
ýmis liðamót í líkamanum og sótt sér
læknishjálp af margvíslegum toga í
áratugi gæti verið svo gefandi og
skemmtileg? Hver trúir því hve það
var mikið tilhlökkunarefni að fara til
hennar á dvalarheimilið Hvamm? Í
sherry-herbergið. Að setjast niður
með Helgu, ræða bókina sem hún var
að lesa, þjóðmálin, stjórnmálamenn-
ina, bæjarpólitíkina eða nýjasta pjatt-
hlutinn sem hún hafði eignast. Hvað
hún væri mikil skvísa með skinnið eða
slæðuna og hvað hún væri sólbrún.
Hvernig viðraði til sólbaða, hvað allir
væru góðir við hana á Hvammi og
hvað sólargeislinn hennar, barna-
barnið hann Palli, væri yndislegur.
Hvað hann væri góður, skemmtileg-
ur, greindur og mikill vinur. Hvað
hann hefði fengið í sögu á stúdents-
prófi og hvað hann langaði að verða
þegar hann yrði stór. Hvað börnin
hennar Kötlu væru öll vel gerð,
myndarleg og góðar manneskjur.
Næstu jól verður engin Helga.
Engin Helga sem við getum hlakkað
til að velja eitthvað fallegt handa sem
við vonum að gleðji hana – einhverja
flík – engin Helga sem við fáum eitt-
hvað fallegt frá – eitthvað handgert.
Engin Helga til þess að spyrja hvern-
ig gangi – engin Helga til þess að
hringja í – engin Helga til þess að
heimsækja næsta sumar. Engin
Helga til þess að færa sherry-flösku
og fá sér með kalt sherry úr ísskápn-
um í mjög stóru sherry-glasi.
Okkur langar til þess að þakka
fólkinu okkar fyrir norðan og fólkinu
á Hvammi fyrir þeirra framlag til lífs-
ins hennar Helgu undanfarin ár. Það
er dýrmætt og eftir því hefur verið
tekið. Hve margir voru henni mikið
og reyndust henni vel. Á engan er
hallað þótt við nefnum Dóru og Gulla
sérstaklega. Þau tóku á einstakan
hátt við hlutverki sem fyrri kynslóðir
höfðu haft með höndum. Og starfs-
fólkið í Hvammi. Hrein gersemi. Þar
leið henni vel og þar naut hún tillits-
semi, hjálpsemi og hlýju.
Elsku Sigurjón, Katla og Palli. Þið
hafið misst móður, tengdamóður og
ömmu sem elskaði ykkur óendanlega
mikið. Hvað er hægt að hugsa sér
dýrmætara en það?
Þórhalla og Ragnhildur.
Í dag kveðjum við elskulega föð-
ursystur mína og vinkonu Helgu Sig-
urjónsdóttur en hún lést á heimili sínu
Hvammi, þriðjudagskvöldið 5. sept-
ember. Hvammur var hennar heimili
til margra ára. Þar var hún búin að
koma sér vel fyrir í litla herberginu
sínu, þar leið henni vel. Hún talaði oft
um það við mig hversu vel væri hugs-
að um hana þar, og þar fékk hún að
deyja. Hún var orðin þreytt og södd
lífdaga en alltaf er erfitt að kveðja þá
sem okkur þykir vænt um.
Þegar ég var krakki var Helga
frænka bara stórasystir pabba sem
bjó hjá Ástu og Arnljóti á Hjarðar-
hólnum. En þegar hún flutti aftur
norður eftir að hafa búið í Reykjavík í
nokkur ár fórum við að kynnast betur
og hún varð frænka með stóru F-i.
Minningarnar hrannast upp, minn-
ingar um æðrulausa og nægjusama
konu sem lét lélega heilsu og látlaus
veikindi ekki buga andann. Það er
gott dæmi um nægjusemi frænku að
þegar henni stóð til boða af fá stærra
herbergi á Hvammi þá afþakkaði hún
það. Hún var búin að koma sér vel
fyrir í litla herberginu sínu og þar
vildi hún vera enda nóg af öðru fólki
um herbergið sem losnaði. Við ætt-
ingjarnir vorum búnir að ræða það við
hana að kaupa handa henni stærra og
betra sjónvarp því hún horfði mikið á
það, en nei, ekki mátti á það minnast,
það gamla var alveg nógu gott.
Við Helga frænka áttum margar
góðar stundir saman og ber hæst, frá
síðustu árum, ,,sherry-stundirnar“
okkar í notalegu herbergi hennar.
Mér fannst alltaf gaman að koma til
frænku enda tók hún vel á móti mér.
,,Já, ert þetta þú, ég þekkti bankið,“
og svo var spjallað og spjallað um
heima og geima. Gaman fannst mér
þegar hún fór aftur í tímann og sagði
mér frá lífinu í ,,gamla daga“, frá afa
Sigurjóni og ömmu Þórhöllu sem ég
kynntist aldrei, frá lífinu á Húsavík
þegar hún var stelpa og unglingur og
spilaði handbolta! En hún sagði mér
líka frá utanlandsferðunum sem hún
fór í sem ung kona, þá reyndar orðin
mikill gigtarsjúklingur.
Við frænka áttum það sameiginlegt
að eiga syni utan hjónabands og oft
hef ég velt því fyrir mér hversu gjör-
ólíkar aðstæðurnar voru í upphafi
sjötta áratugar og þess níunda. En
hún átti ekkert nema góðar minning-
ar sem hún deildi með mér og kvart-
aði aldrei. Hún fylgdist líka vel með
og spurði um menn og málefni. Hún
vildi vita hvernig fjölskyldunni gengi í
vinnunni, í pólitíkinni og í skólanum.
Hvað væri að frétta af Leikfélaginu
og kórnum mínum o.s.frv. og hún
sagði mér fréttir af syni sínum og fjöl-
skyldu og Palla sínum sem hún var
mikið stolt af.
Helga Sigurjónsdóttir
Í nálina bregður hún fimlega fínum
þræði
og fingrar af vandlátum næmleik um
hverja spjör;
með alúð í handbragði saumar hún
syninum klæði,
því senn skal hann kvaddur að heiman í
langa för.
Hjarta hans er eins og frækorn sem
finnur til
að fá ekki launað sólinni hennar yl.
(Meng Sjao.
Þýð. Helgi Hálfdanarson.)
Þín tengdadóttir og son-
arsonur
Katla og Páll Þór.
Ég kveð þig, hugann heillar minning
blíð, hjartans þakkir fyrir liðna tíð,
lifðu sæl á ljóssins friðar strönd,
leiði sjálfur Drottinn þig við hönd.
(Guðrún Jóhannsdóttir.)
Hekla, Linda, Valgarð,
Sunneva og fölskyldur.
HINSTA KVEÐJA
Sæluminningar úr
sveitinni skjótast
fram þegar maður
hugsar til Unnar
ömmu enda eyddi ég
mörgum góðum stundum með henni
og Erlingi afa í sumarbústað þeirra
við Þingvallavatn. Unnur amma er
ættuð úr Þingvallasveit og naut
þess að fræða mann um náttúru og
dýralíf svæðisins. Á síðustu árum
höfum við fjölskyldan átt góða daga
með henni í sveitinni og finnst lang-
ömmubörnunum fátt skemmtilegra
en leika lausum hala þar.
Það hefur alltaf verið einstaklega
gott að koma í heimsókn til ömmu.
Setjast niður, detta niður í hæga-
gang, og rabba um lífið og til-
veruna. Eitt aðaláhugamál Unnar
var bókalestur og þá sérstaklega að
lesa ævisögur. Fyrir vikið var hún
sérlega fróð um íslenska sögu og
fólk sem gerði það að verkum að
aldrei skorti umræðuefni og urðu
heimsóknirnar oft mjög eftirminni-
legar. Langömmubörnin nutu þess
einnig að heimsækja ömmu í Eski-
✝ Unnur Sam-úelsdóttir fædd-
ist í Reykjavík 3.
desember 1919. Hún
lést á Landspítala –
háskólasjúkrahúsi í
Fossvogi 9. ágúst
2006 og var útför
hennar gerð í
kyrrþey.
hlíðina. Í seinni tíð
byrjuðu heimsóknirn-
ar ávallt á því að litlu
drengirnir óðu inn í
skáp og drógu þaðan
út plastflöskur og
legókubba. Af mikilli
reglusemi töldu þeir
plastflöskurnar ofan í
poka og tóku því næst
til við að byggja
kubbahallir. Unnur
amma tók virkan þátt
í að kubba og mátti
vart sjá hver skemmti
sér best. Eftir allt
puðið var ávallt dregið fram eitt-
hvert góðgæti og saman áttum við
góðar stundir.
Takk fyrir allt.
Björn, Hildur Björk og börn.
Þrátt fyrir veikindi sem hrjáðu
Unni ömmu var hún ávallt hress og
alltaf var sama gleðin og jákvæðnin
til staðar. Oft komum við barna-
börnin í heimsókn og spjölluðum við
hana um allt milli himins og jarðar.
Meiri lestrarhesti höfum við ekki
kynnst og iðulega skipti það ekki
máli hvað um var rætt, því að amma
virtist alltaf vera með á nótunum.
Hún virtist þekkja til allra í bænum,
fólks sem hún þekkti persónulega
eða hafði lesið um í ævisögum og
blöðum landsins. Það kom okkur sí-
fellt á óvart hvað hún gat lagt til
mála um málefni unga fólksins, vís-
indi og jafnvel fréttir af fræga fólk-
inu sem maður hefði haldið að eldra
fólk kærði sig kollótt um.
Áhuginn á öllu því sem við vorum
að fást við í námi eða utan þess var
augljós og alltaf fékk maður það á
tilfinninguna að hún væri stolt af
manni fyrir það sem maður var að
gera. Slíkt er ómetanlegt fyrir unga
og óreynda einstaklinga að finna og
var í rauninni mun meiri hvatning
en maður gerði sér grein fyrir.
Hún bjó í Eskihlíðinni ásamt Er-
lingi manni sínum lengst af og það-
an minnist maður helst fjörugra
jólaboða þar sem fjölskyldan kom
saman og borðaði amerískan kal-
kún, frá því að maður man eftir sér.
Boðin höfðu verið haldin á ári
hverju frá því löngu áður en við
fæddumst og slíkur var vaninn orð-
inn að við gátum vart hugsað okkur
jólin án þeirra. Hitt heimili hennar,
á landareign hennar á Þingvöllum,
er mesta paradís sem maður getur
hugsað sér og það eru algjör for-
réttindi að hafa fengið að njóta allra
þeirra góðu stunda þar með fjöl-
skyldunni, þar líkaði henni best og
okkur líklega líka.
Nýlega sögðum við henni að nýtt
barnabarn væri á leiðinni í heiminn
og gladdi það hana mikið. Hún hefði
orðið frábær langamma, eins og hún
var þegar búin að sýna.
Maður á eftir að sakna samveru
hennar mikið, en hún lætur mikið
eftir sig og það á eftir að vera auð-
velt að finna eitthvað til að minnast
hennar með.
Hvíldu í friði, hjá honum Erlingi
afa.
Árni, Erlingur og Anna Lilja.
Unnur Samúelsdóttir