Morgunblaðið - 17.11.2007, Síða 38

38 LAUGARDAGUR 17. NÓVEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Á NÝAFSTÖÐNU þingi Ung-
mennafélags Íslands (UMFÍ) var
aðildarumsókn Íþróttabandalags
Reykjavíkur (ÍBR) hafnað. Þetta
varð kveikja að grein formanns ÍBR,
„Fyrir hverja er UMFÍ?“, sem birt-
ist í Morgunblaðinu 27. október sl.
Þar velti hann því m.a. fyrir sér
hvaða munur sé á íþróttafélögum í
Kópavogi og Garðabæ annars vegar
og Reykjavík hins vegar, sem rétt-
læti það að aðeins hin fyrrnefndu
séu talin tæk í UMFÍ.
UMFÍ er landssamband ung-
mennafélaga. Fé-
lagsmenn UMFÍ eru
um 81.000 og mætti
því ætla að hér væri
um að ræða fé-
lagsskap sem höfðaði
til mikils hluta þjóð-
arinnar með stefnu
sinni og starfsemi. En
hvað er ungmenna-
félag? Rifjum upp
hvernig heild-
arskipulagi íþrótta-
hreyfingarinnar er
háttað:
Landinu er skipt í
íþróttahéruð og
íþróttafélögin í hverju
þeirra mynda héraðs-
samband. Ásamt sér-
samböndum einstakra
íþróttagreina eru öll
héraðssamböndin að-
ilar að ÍSÍ. Sum hér-
aðssambandanna eru
þar að auki aðilar að
UMFÍ og þar af leið-
andi einnig öll félög
innan þeirra; þau eru
því ungmennafélög. Hin héraðssam-
böndin og félög innan þeirra eru ut-
an UMFÍ, að frátöldum nokkrum fé-
lögum, sem eiga beina aðild að
UMFÍ og eru því einnig ungmenna-
félög. Því er ljóst að skipting íþrótta-
félaga í ungmennafélög og önnur
íþróttafélög ræðst einkum af því
hvar á landinu þau starfa.
Er þá enginn munur á stefnu eða
starfi ungmennafélaga og annarra
íþróttafélaga? UMFÍ hefur að
nokkru leyti markað sér önnur
stefnumál og viðfangsefni en ÍSÍ,
einkum á sviði umhverfis- og menn-
ingarmála. Því fer þó fjarri að slík
starfsemi sé stunduð innan allra að-
ildarfélaga UMFÍ, hvað þá af öllum
félagsmönnum þeirra. Hjá lang-
flestum ungmennafélögum er
íþróttastarf ýmist eina starfsemin
eða sú umfangsmesta og flest þau
fjölmennustu sinna eingöngu
íþróttastarfi. Án þess að ætlunin sé
að gera lítið úr annarri starfsemi
UMFÍ en íþróttastarfi er ljóst að að-
eins lítill hluti félagsmanna UMFÍ á
þess kost að sinna slíku innan síns
félags og enn minni hluti þeirra ger-
ir það. Fjölmörg aðildarfélög UMFÍ
eru sérgreinafélög einstakra
íþróttagreina, s.s. golfklúbbar og
hestamannafélög, sem eru eingöngu
sprottin af áhuga á viðkomandi
íþróttagrein, en ekki stefnumálum
UMFÍ. Flest aðildarfélög UMFÍ –
ungmennafélög – eru í engu frá-
brugðin þeim íþróttafélögum sem
standa utan UMFÍ. Fæst þeirra
hafa reyndar átt þess kost að velja
hvort þau vilja vera innan eða utan
UMFÍ; ef þau starfa innan íþrótta-
héraðs þar sem héraðssambandið er
aðili að UMFÍ hafa þau ekki um það
neitt val.
Ég ber fulla virðingu fyrir UMFÍ,
sem á langa og merka sögu, og tel
stefnumál félagsins allra góðra
gjalda verð. Með núverandi fyr-
irkomulagi ræðst aðild mikils hluta
félagsmanna að UMFÍ hins vegar
fremur af búsetu en málefnum. Það
er því ekki hægt að
draga þá ályktun að
fjöldi félagsmanna
UMFÍ gefi rétta mynd
af þeim hljómgrunni
sem stefna félagsins á
meðal landsmanna.
Ég tel þetta fyr-
irkomulag óeðlilegt og
að færa megi fyrir því
rök að það samrýmist
ekki ákvæðum stjórn-
arskrárinnar. Tökum
dæmi: Íþróttafélag í
Kópavogi, sem vill fá
aðild að ÍSÍ, þarf til
þess að ganga í héraðs-
sambandið í íþróttahér-
aði sínu, UMSK. Vegna
þess að UMSK er innan
UMFÍ, yrðu fé-
lagsmenn því að gerast
félagar í UMFÍ til þess
að félagið fengi aðild að
ÍSÍ, óháð því hvort þeir
hefðu áhuga á því.
Þetta samrýmist illa
stjórnarskrárákvæðum
um félagafrelsi. Ef
íþróttafélagið starfaði í Reykjavík
væri slík kvöð ekki fyrir hendi, þar
eð ÍBR er ekki innan UMFÍ. Þetta
samrýmist illa jafnræðisreglu
stjórnarskrárinnar. Þessu má líkja
við það að allir sem vildu ganga í
málfundafélög í sumum lands-
hlutum, en ekki öðrum, yrðu jafn-
framt sjálfkrafa skráðir í Framsókn-
arflokkinn.
Til að breyta þessu fyrirkomulagi
þarf breytingar á lögum UMFÍ og
það verður því ekki gert nema með
vilja þeirra sem hafa vald til þess.
Einfaldast væri að leggja af aðild
héraðssambanda að UMFÍ en taka
þess í stað upp beina aðild einstakra
félaga. Þá myndu þau félög sem
vildu vinna stefnu UMFÍ framgang,
óháð því hvar þau störfuðu og hvort
þau sinntu íþróttastarfi, geta sóst
eftir aðild að UMFÍ. Önnur félög
sem ekki hefðu áhuga á að starfa
innan UMFÍ, jafnvel þó að einhver
þeirra séu þar nú, gætu valið að
standa utan samtakanna. Við þetta
kæmi í ljós raunveruleg stærð og
styrkur UMFÍ, sem hlyti að verða
öllum til góðs, einkum félaginu
sjálfu.
Umræður um breytingar á skipu-
lagi íþróttahreyfingarinnar hafa
gjarnan strandað á deilum um skipt-
ingu arðs af Íslenskri getspá
(Lottó). Bæði ÍSÍ og UMFÍ fá þaðan
arð, sem þau deila út til sam-
bandsaðila sinna. Félög innan
UMFÍ fá hlutdeild í arði beggja að-
ila og eru fyrir vikið betur sett fjár-
hagslega en félög utan UMFÍ. Lík-
legt er að sú staðreynd hafi ráðið
nokkru, bæði um umsókn ÍBR um
inngöngu í UMFÍ og tregðu UMFÍ
til að samþykkja hana. Forsenda
fyrir skipulagsbreytingunni sem lýst
er hér að ofan er því breyting á
skiptingu þessa arðs, þannig að hlut-
ur hvers félags yrði óháður því hvort
það væri aðili að ÍSÍ eingöngu,
UMFÍ eingöngu, eða báðum. Þá
fyrst gætu félögin látið málefnin ein
ráða því hvar í íþróttahreyfingunni
þau skipuðu sér í sveit.
Hvað er ung-
mennafélag?
Sigurður Magnússon veltir
fyrir sér muninum á íþrótta-
félagi og ungmennafélagi
Sigurður Magnússon
» Flest aðild-arfélög
UMFÍ – ung-
mennafélög –
eru í engu frá-
brugðin þeim
íþróttafélögum
sem standa utan
UMFÍ.
Höfundur er félagi í UMFÍ.

 
  

    

 

 

  




 
VLADIMIR Kramnik leiðir þegar
lokið er fimm umferðum af níu á
minningarmótinu um Mikhail Tal
sem nú stendur yfir í Moskvu. Kram-
nik virðist í vígahug eftir heims-
meistaramótið í Mexíkó á dögunum
og hefur lýst því yfir að hann hafi að-
eins „lánað“ Anand heimsmeist-
aratitilinn um stundarsakir. Ummæli
Kramniks hafa fallið í grýttan jarð-
veg hjá Anand en margt bendir til
þess að Kramnik sé að sækja í sig
veðrið og a.m.k. hafa sigrar hans yfir
Leko og Shirov í Moskvu verið afar
sannfærandi. Stíll hans kann að
henta betur til einvígis taflmennsku,
a.m.k. heldur hann því fram sjálfur
og kveðst ekki hafa tapað einvígi á
ferlinum sem er merkilegt misminni
því hann hefur tapað a.m.k. tvisvar í
einvígi þ. á m. fyrir Alexei Shirov ár-
ið 1998 í einvígi sem átti að ákvarða
hver tefldi við Kasparov um heims-
meistaratitilinn.
Sakir frámunalega lélegs árangurs
Shirovs gegn Kasparov – 11 töp eng-
inn sigur – fékkst enginn magni til að
halda það einvígi. Breytti Kasparov
þá um kúrs og í London árið 2000 gaf
hann Kramnik kost á heimsmeist-
araeinvígi og skaut sig þar illilega í
fótinn því Kramnik greip tækifærið
og vann eins og frægt er orðið, 8½ :
6½.
Fyrir ári var haldið móti til minn-
ingar um Mikhail Tal sem hefði þá
orðið 70 ára. Þessari hefð er nú hald-
ið við og er það vel til fundið. Tal er
án efa einn dáðasti heimsmeistari
sögunnar, jafnt fyrir stórkostlegar
flugeldasýningar við skákborðið og
einstaka persónutöfra. Hann var
einnig frægur fyrir dálæti sitt á hrað-
skák og varð fyrsti opinberi heims-
meistari í þeirri grein árið 1988 í Sa-
int John í Kanada. Þar kom vel í ljós
hversu góð skemmtun hressilegar
hraðskákir geta verið. En á minning-
armótinu vekur frábær frammistaða
Magnúsar Carlsen athygli en efir
fimm umferðir er hann í 2. sæti.
Staðan: 1. Vladimir Kramnik
(Rússland) 3 ½ v. 2.-3. Magnús Carl-
sen (Noregur) og Shakriyar Mame-
dyarov (Azerbadsjan) 3 v. 4.-6. Boris
Gelfand (Ísrael), Peter Leko (Ung-
verjaland) og Evgení Alexseev
(Rússland) 2½ v. 7.-10. Vasilí Ivant-
sjúk (Úkraína), Alexei Shirov
(Spánn) Gata Kamsky (Bandaríkin)
og Dmitru Jakovenko (Rússlandi) 2
v.
Meðhöndlun Kramniks á kata-
lónsku byrjuninni, sem í skákinni hér
að neðan hefst með leiknum 4. g3,
hefur reynst mönnum erfið. Áður
hafði hann unnið Peter Leko örugg-
lega með þessari leikaðferð og nú var
komið að Shirov. Þessi rólega byrjun
hentar stíl Rússans ágætlega en eins
og svo margt sem hann tekur sér fyr-
ir hendur á skáksviðinu hefur hann
sótt vopnið í smiðju Kasparovs sem
beitti katónsku byrjuninni í með góð-
um árangri í einvígjum sínu við
Kortsnoj 1983 og Ulf Andersson
1985. Erfitt er erfitt að henda reiður
á mistökum Shirovs. Það eina sem
Kramnik hefur eftir byrjunina er að-
eins meira rými og betri kóngsstaða.
Stundum þarf ekki meira til. Skákin
talar sínu máli:
Minningarmót um Tal; 5. umferð:
Vladimir Kramnik – Alexei Shirov
Katalónsk byrjun
1. Rf3 d5 2. d4 Rf6 3. c4 e6 4. g3
Be7 5. Bg2 0-0 6. Dc2 dxc4 7. Dxc4
a6 8. Bf4 Bd6 9. 0-0 b5 10. Dc2 Bb7
11. Rbd2 Rbd7 12. Rb3 Be4 13. Dd2
De7 14. Hfc1 Hfc8 15. Bxd6 cxd6 16.
Da5 Hcb8 17. Rbd2 Bd5 18. Hc2 Dd8
19. Dxd8+ Hxd8 20. Hac1 Rb6 21.
Re1 Hac8 22. Rd3 Hxc2 23. Hxc2
Hc8 24. Hxc8+ Rxc8 25. Rb4 Bxg2
26. Kxg2 a5 27. Rc6 a4 28. e4 Re8
29. Kf3 Kf8 30. Ke3 Rc7 31. Kd3 Ke8
32. Kc3 Ra6 33. Rb4 Rc7 34. Rf1 Kd7
35. Re3 Re7 36. g4 g5 37. Rd3 f6 38.
f4 gxf4 39. Rxf4 e5 40. dxe5 fxe5 41.
Rfd5 Rcxd5+ 42. exd5 Kc7
43. g5 Kb6 44. b4 axb3 45. axb3
Ka5 46. h4 Rg6 47. h5 Rf4 48. g6
hxg6 49. h6 g5 50. h7 Rg6 51. Kd3 –
og svartur gafst upp, kóngurinn
labbar sér a riddaranum og h-peðið
verður að drottningu.
Topalov vann
„Meistaradeildina“
Anatolí Karpov er að öllum lík-
indum sigursælasti skákmaður sög-
unnar. Hann hefur unnið vel á annað
hundrað skákmót, háð ellefu heims-
meistaraeinvígi, og tíu einvígi í
áskorendakeppni FIDE og þar af
unnið níu þeirra. Hann hefur teflt ná-
lega fjögur þúsund kappskákir. Eftir
því sem næst verður komist hefur
hann aðeins einu sinni hefur fengið
undir 50% vinningshlutfall á skák-
móti, í Las Palmas 1996. Undanfarin
ár hefur hann verið að sinna stjórn-
málum, viðskiptum og góðgerð-
armálum. Það var einmitt á sviði góð-
gerðarmála að mótshaldarar í
bænum Vitoria Gasteiz á Spáni fengu
Karpov til að tefla aftur á alvörumóti
sem kallað var „Meistaradeildin“.
Tilgangur mótsins var að safna fé til
byggingar sjúkrahúss í Afríkuríkinu
Mbuij-Mai. Sex skákmenn auk Kar-
povs tefldu tvöfalda umferð. Nið-
urstaðan varð sú að Topalov vann
eindreginn sigur en Karpov varð
neðstur með aðeins 3 vinninga af 10
mögulegum. Hann var að vísu ekki
mjög farsæll en það sást ekkert til
þeirra takta sem gerðu hann að yf-
irburðamanni á skáksviðinu í ára-
tugi.
Lokaniðurstaðan varð þessi: 1. Ve-
selin Topalov (Búlgaríu) 7 v. 2. Rusl-
an Ponomariov (Úkraínu) 5½ v. 3.–4.
Liviu–Dieter Nisipeanu (Rúmeníu)
og Judit Polgar (Ungverjaland) 5 v.
5. Rustam Kasimdzanov (Uzbek-
istan) 6. Anatolí Karpov (Rússland) 3
v. Judit Polgar átti möguleika á að
deila efsta sæti með Topalov en til
þess þurfti hún að vinna Búlgarann
síðustu umferð. Viðureign þeirra fer
hér á eftir:
Meistaradeildin; 10. umferð:
Judit Pogar – Venselin Topalov
Sikileyjarvörn
Topalov hefur í seinni tíða mætt
„ensku árásinni“ 6. Be3, f3, Dd2 og 0-
0-0 með því að leika 6. … e5 og leika
síðan – h5. Ein besta leið hvíts og
raunar sú sem Judit velur hefur
löngum verið talin að hróka stutt en
Judit gerist full bráðlát þegar lætur
peðið á c2 af hendi, 16. Hf2 eða 16.
Hfc1 var öruggara. Í ofanálag þarf
hún að kljást við öfluga biskupa
svarts og gegn þeim mega ridd-
ararnir sín lítils, 35. … e3 er gott
dæmi þegar peði er leikið með ár-
angri ofan í vel valdaðan reit. Manns-
fórn hvíts síðar má sín lítils gegn
öruggri taflmennsku Topalovs:
1. e4 c5 2. Rf3 d6 3. d4 cxd4 4.
Rxd4 Rf6 5. Rc3 a6 6. Be3 e5 7. Rb3
Be6 8. f3 h5 9. Be2 Rbd7 10. 0-0 Hc8
11. Dd2 Be7 12. a4 Rb6 13. a5 Rc4
14. Bxc4 Hxc4 15. Dd3 Dc8 16. Ra4
Hxc2 17. Rb6 Dc7 18. Hfc1 Hxc1+
19. Hxc1 Db8 20. f4 0-0 21. f5 Bd7
22. Bg5 Bc6 23. De2 Dd8 24. Bxf6
Bxf6 25. Hd1 Bg5 26. Rc5 Bf4 27.
Rd3 Dg5 28. Rxf4 Dxf4 29. He1 g6
30. Dd3 gxf5 31. Dxd6 fxe4 32. Rc4
He8 33. Re3 Dg5 34. Dc5 f5 35. Rc4
e3
36. Rxe3 f4 37. Dc4+ Kg7 38. h4
Dg6 39. Rd5 De6 40. Rb6 Dg4 41.
Rd5 Dxh4 42. He2 Dg4 43. Hd2 De6
44. Dc5 Dd7 45. Hd3 Df7 46. Dd6
Dg6 47. Dc7+ Kh6 48. Rxf4 exf4 49.
Dxf4+ Kh7 50. Hg3 Hf8 51. De5 Hf5
52. Dc7+ Df7 53. Dd6 Hd5 54. Db8
Hxa5 55. Dd8 Hd5 56. Dh4 Hf5 57.
Kh2 Df6 58. Dc4 Hg5 og hvítur gafst
upp.
Kramnik hyggst endur-
heimta heimsmeistaratitilinn
Helgi Ólafsson
SKÁK
10.-19. nóvember
Minningarmót um Mikhail Tal
helol@simnet.is
Úrslitaskák Judit Polgar reynir að knésetja Topalov í lokaumferðinni á Spáni.