Morgunblaðið - 05.12.2007, Blaðsíða 32

32 MIÐVIKUDAGUR 5. DESEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
ÞAÐ ER óhætt að óska sjálf-
boðaliðum Rauða krossins og ann-
arra félagasamtaka til hamingju
með daginn því alþjóðadagur sjálf-
boðaliða er í dag. Það ber ekki
alltaf mikið á því í opinberri um-
ræðu en sjálfboðaliðar leggja gríð-
arlega mikið af mörkum til sam-
félagsins. Þeir setja svip á
samfélagið sem heild og eiga
drjúgan þátt í að auka lífsgæði
fjölmargra einstaklinga. Sumir
bjarga beinlínis lífi fólks.
Því ber reyndar að fagna að
kastljósinu hefur sjaldan verið
beint eins kröftuglega að störfum
sjálfboðaliða og á árinu sem er að
líða. 112-dagurinn 2007 var helg-
aður störfum sjálfboðaliða að for-
vörnum, leit og björgun, almanna-
vörnum og neyðaraðstoð og vakti
það verðskuldaða athygli. Margoft
hefur reynt á styrk og þjálfun
þessa fólks á árinu.
Kynningarvika
Rauða krossins
Þá efndi Rauði krossinn nýverið
í fyrsta sinn til sérstakrar kynn-
ingarviku þar sem störf sjálf-
boðaliða félagsins innanlands voru
til umfjöllunar. Við sem störfum
með Rauða krossinum fáum oft að
heyra að við mættum nú gera
meira af því að aðstoða þá sem á
þurfa að halda hér innanlands en
beina ekki allri aðstoð okkar til
bágstaddra erlendis. Við bendum
þá á að kröftum og fjármagni
Rauða krossins er fyrst og fremst
varið hér innanlands. Þessari stað-
reynd var haldið á lofti í kynning-
arvikunni.
Hugmyndin að kynningarvik-
unni kviknaði þegar forseti Ís-
lands heimsótti Kópavogsdeild og
fleiri deildir Rauða krossins og
gerði sér þá fyrst grein fyrir því
fjölbreytta starfi sem sjálf-
boðaliðar deildanna vinna. Hann
hvatti til að fleirum yrði gert
kunnugt um þetta starf. Kynning-
arvikan þótti heppnast hið besta
og fjölmargir gengu til liðs við
Rauða krossinn vegna hennar.
Sjálfboðaliðum fjölgar
Við í Kópavogsdeild Rauða
krossins höfum
átt því láni að
fagna að sjálf-
boðaliðum okkar
hefur fjölgað ár
frá ári mörg und-
anfarin ár. Árið
2007 var engin
undantekning frá
þeirri reglu. Fyrir
réttu ári höfðu
175 sjálfboðaliðar
gert samning við
deildina og hafði
fjöldi þeirra þá þre-
faldast á þremur ár-
um. Nú ganga um 240 sjálf-
boðaliðar á ýmsum aldri reglulega
til góðra verka í nafni deild-
arinnar. Stærsti hópurinn vinnur
að því að draga úr einsemd og fé-
lagslegri einangrun. Hundruð
manna njóta góðs af því starfi.
Hefð er orðin fyrir því hjá
Kópavogsdeild að sjálfboðaliðar
gera sér glaðan dag á alþjóðadegi
sjálfboðaliðans. Á því verður eng-
in breyting í ár því í kvöld verður
efnt til fjölbreyttrar og skemmti-
legrar dagskrár í sjálfboðamið-
stöðinni. Um leið og við þökkum
fyrir vel unnin störf á árinu,
ánægjulegt samstarf og samveru,
hvetjum við okkar fólk til að
koma og eiga skemmtilega stund
saman í sjálfboðamiðstöðinni í
kvöld.
Störf sjálfboðaliða vekja
verðskuldaða athygli
Garðar H. Guðjónsson og Linda
Ósk Sigurðardóttir fjalla um
fjölbreytt sjálfboðið starf í þágu
samfélagsins
» „Stærsti hópurinnvinnur að því að
draga úr einsemd og fé-
lagslegri einangrun.
Hundruð manna njóta
góðs af því starfi.
Garðar er stjórnarmaður í Rauða
krossi Íslands, formaður Kópavogs-
deildar og heimsóknavinur. Linda
Ósk er framkvæmdastjóri Kópavogs-
deildar og sjálfboðaliði í Dvöl, at-
hvarfi fyrir geðfatlaða.
Garðar H.
Guðjónsson
Linda Ósk
Sigurðardóttir
Bréf til blaðsins
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
ÞAÐ er ótrúlegt að horfa upp á
háttsetta og virta einstaklinga fara
ítrekað fram með ósannindi um Sið-
mennt. Í laugardagskvöldfréttum
Ríkissjónvarpsins fullyrti Þorgerð-
ur Katrín Gunnarsdóttir, mennta-
málaráðherra, að Siðmennt væri á
móti trúarbragðafræði og krist-
infræði og taldi félagið jafnvel vera
á móti jóla- og páskafríum. Í Stak-
steinum Morgunblaðsins, sunnu-
daginn 2. desember, heldur nafn-
laus ritstjórn blaðsins hinu sama
fram.
Þetta er allt rangt eins og marg-
oft hefur komið skýrt fram í mál-
flutningi Siðmenntar.
Þessar ranghugmyndir um stefnu
Siðmenntar, sem andstæðingar fé-
lagsins setja reglulega fram, hafa
margoft verið leiðréttar. Margoft!
Það er því forkastanlegt að virtir
aðilar í samfélaginu geti leyft sér að
rægja skoðanir samborgara sinna
með þessum hætti. Það er lágmarks
krafa mín að umræddur ráðherra
og nafnlausi ritstjórnarfulltrúinn
biðji Siðmennt afsökunar.
Að lokum hvet ég lesendur til að
skoða vefsíðu Siðmenntar –
www.sidmennt.is og kynna sér
raunverulega stefnu félagsins.
SIGURÐUR HÓLM
GUNNARSSON,
Vallarhúsum 6, Reykjavík.
Ráðherra og ritstjórn
skálda stefnu Siðmenntar
Frá Sigurði Hólm Gunnarssyni
REYKJANESSKAGINN í heild er
merkilegur og einstakur á heims-
mælikvarða. Hann er hluti af neð-
ansjávarhrygg, sem spannar öll
heimshöfin, og er hvergi jafn sýni-
legur ofansjávar og á Íslandi. Hrygg-
urinn er brotabelti á flekaskilum
landreks og þannig sérstakur í sinni
mynd (jarðhiti, eldvirkni, hraun) og
einn bakhjarla þekkingar á jarð-
skorpunni (landrek). Það var svo
seint sem upp úr 1960 að jarðvísindin
leiddu það í ljós með nokkuð óyggj-
andi hætti með mælingum á Reykja-
neshrygg suðvestur af Íslandi. Nátt-
úrumyndanir á Reykjanesskaga eru
því merkar á heimsvísu svo ekki sé
höfðað til náttúrulegrar fegurðar
hans. Reykjanesskaginn býður þann-
ig upp á einstakt umhverfi, ekki ein-
göngu fyrir jarðvísindin heldur og
fyrir m.a. þéttbýlið í næstu nánd, þar
sem læra má að lesa í jarðsögu lands-
ins og njóta útivistar. Þarna er m.a.
að finna skíðaland höfuðborgarinnar
(Bláfjöll) og einnig lögformlegan
fólkvang (Reykjanesfólkvangur) með
ákveðnum nýtingarreglum. Önnur
svæði eru á náttúruminjaskrá og
skilgreind sem útivistarsvæði á að-
alskipulagi Ölfuss (Ölkelduháls;
Bitra). Það er því mikið í húfi að vel
sé vandað til verka á þessu merka
svæði og að mið sé tekið af ásýnd
landsins og þeim náttúrumyndunum
sem ríkja á Reykjanesskaganum við
ásókn í orkulindir landsins og land-
nám fyrir mengandi stóriðju.
Flýtum okkur hægt í þeim efnum
og stöndum vörð um ómanngerða
ásýnd og víðáttur landsins.
Svo má að lokum vitna í nýjan og
gamlan draum. Rætt hefur verið um
að koma þeim hluta Reykjanesskag-
ans sem liggur út í sjó – Reykjanes-
hrygg – á heimsminjaskrá
UNESCO. Þá vaknar gamall draum-
ur um að tengja hrygginn og fólk-
vanginn á Reykjanesskaga við þjóð-
garðinn á Þingvöllum á einn eða
annan hátt. Það væri nú aldeilis stór-
kostlegt.
SVEND-AAGE MALMBERG
haffræðingur,
Sólvangi 3, Hafnarfirði.
Um gufuaflsvirkjanir á
Reykjanesskaganum
Frá Svend-Aage Malmberg
Á Hengli með útsýni til Þingvallavatns.
BISKUP Íslands skoraði á áheyr-
endur sína í viðtali í sjónvarpi að
standa vörð um kristin lífsgildi og
boðskap kirkjunnar í nútímanum.
Ástæða þessarar sérstöku áskorunar
biskups er sá þrýstingur, sem nú er
uppi víða í þjóðfélaginu, að ekki megi
halda fram kristinni siðfræði og
kristnum gildum í uppeldi barna og
unglinga.
Þrýstingur þessi er sagður koma
frá aðilum sem ekki tengjast trú-
félögum heldur séu á ferðinni aðilar
sem vilja allt trúartengt efni og um-
ræðu burt.
Mér finnst þetta athyglisverð og
um leið ógnvekjandi þróun. Það er já-
kvætt að hér er að skjóta rótum fjöl-
breyttur hópur fólks sem aðhyllist
flest af stærstu trúarbrögðum heims.
Þessi trúarbrögð öll eiga meira sam-
eiginlegt en skilur þau að og þess
vegna verður sambúð þeirra í okkar
litla þjóðfélagi að byggjast á umburð-
arlyndi og gagnkvæmri virðingu.
Fram hjá því verður samt ekki litið
að við búum í kristnu samfélagi sem
byggist á kristnum gildum og flestir
íbúar landsins aðhyllast kristna trú.
Ég trúi því að meginþorri þeirra,
sem aðhyllast önnur trúarbrögð eða
alls engin, virði þessa staðreynd og
geri sér grein fyrir hvað hún þýðir.
Ég er þess líka fullviss að allur
þorri landsmanna er hlynntur því að
börnin okkar fái uppeldi sem byggist
á siðfræði kristindómsins.
Ég óska því að hinn þögli meiri-
hluti kristinna manna og kvenna á Ís-
landi svari kalli biskupsins okkar og
tali fyrir kristnum lífsgildum hvar
sem tækifæri gefst. Hvenær er betra
tækifæri til þess en einmitt núna á
dimmasta tíma ársins þegar ljós
heimsins kviknar?
ÁRNI GUNNARSSON,
Sólvallagötu 20, Reykjavík.
Svörum kallinu
Frá Árna Gunnarssyni
UNDANFARIÐ hefur mikil um-
fjöllun verið um stöðu afbrotaung-
linga. Eiga þeir að sitja í fangelsum
eða á að setja þá inn á
dvalarstaði sem eru á
samningi hjá Barna-
verndarstofu?
Árið 1972 var í
fyrsta sinn starf-
ræktur meðferð-
arstaður fyrir ung-
linga. Faðir minn
Kristján Sigurðsson
var þá fenginn til að
stýra Unglingaheimili
ríkisins. Til hans var
leitað vegna þess að
til margra ára hafði
hann haft umsjón með
unglingamálum hjá Reykjavík-
urborg. Hann hafði einnig til
margra ára séð um og yfirheyrt
afbrotaunglinga í vinnu sinni hjá
lögreglu. Hann var ákafur tals-
maður þess að reynt yrði að hafa
áhrif á ungmennin sem voru á
„hraðri leið í fangelsið“ eins og
hann orðaði það. Hann talaði alltaf
fyrir því að mikilvægt væri að
reyna að halda börnum frá fang-
elsum, koma þeim til hjálpar, snúa
þeim á rétta braut. Ef þau færu
þangað inn væri leiðin út mjög ill-
fær, líkur á að þá yrðu þau fangar
til frambúðar. Ef hægt væri að af-
stýra fangelsisvistun losnuðu börn-
in og fjölskyldur
þeirra undan miklum
erfiðleikum. Þjóðhags-
lega væri líka mjög
hagkvæmt og sparaði
þjóðfélaginu ómælda
peninga ef hægt væri
að snúa börnum á
rétta leið.
Við sem störfuðum
með Kristjáni á UHR
urðum fyrir miklum
áhrifum af honum.
Mikil umræða var um
aðferðafræði meðferð-
arvinnu. Umhverf-
ismeðferð var beitt, reynt að tengja
skjólstæðinga tilfinningaböndum og
skapa þeim umhverfi sem þyrfti og
bjóða þeim nám sem hægt væri að
nota til að breyta lífi þeirra.
Markmiðið var að ná jákvæðum
breytingum hjá ungmennunum.
Ekkert var ómögulegt, reynt skyldi
til þrautar. Kristján gafst aldrei
upp og mörg okkar lærðu þraut-
seigju og seiglu.
Undanfarna daga hef ég hlustað
á Guðjón, starfsmann Barnavernd-
arstofu, og Braga Guðbrandsson,
forstöðumann hennar, tala fyrir því
að rétt sé að börn fari í fangelsi
hafi þau brotið oft af sér. Báðir
hafa þessi menn talað um margar
vistanir barna á stofnunum sem
eru reknar af BVS og árangurs-
leysi. Starfsmaður Stuðla sagði í
fréttum að dæmi væri um barn
sem hefði verið vistað 30 sinnum á
stofnunum Barnaverndarstofu. Nið-
urstaða BVS er að börnin skulu
fangelsast. Ég fæ bara hroll niður
bakið. Hvar eru fögur orð um vel-
ferðarmál fjölskyldna?
Mér finnst mjög undarlegt að
Bragi skuli ekki skoða eigið árang-
ursleysi, bregðast við því og búa til
meðferðarumhverfi sem virkar.
Kristján Sigurðsson og starfsfólk
hans hefðu aldrei leyft sér að gef-
ast upp, stöðugt var reynt að finna
leiðir til að þjónusta þá sem þurftu
þjónustu. Finna nýjar leiðir til að
breyta börnum og aðstæðum
þeirra. Barnaverndarstofa hefur
ekki meðferðarúrræði sem virka.
Það þarf að taka alvarlega. Sveit-
arfélögin og ríkið gerðu samning
um að BVS sæi um þjónustu við þá
sem erfiðast ættu, skapaði þeim
meðferðarumhverfi en BVS ræður
ekki við verkefnið.
Nú 35 árum eftir að meðferð-
arvinna hófst með ungmenni hefur
fjöldi fræðinga, félagsráðgjafa, sál-
fræðinga, sérfræðinga og forvarn-
arfræðinga hundrað- ef ekki þús-
undfaldast. Þrátt fyrir það er fólk
úrræðalaust og talar fyrir því að
börn séu sett í fangelsi. Ég býð hér
með fram reynslu mína og færni til
að koma ríkisvaldinu hjálpar við að
útbúa meðferðarumhverfi fyrir
börn sem BVS hefur ekki getað
sinnt eða breytt þrátt fyrir 30 með-
ferðarvistanir.
Úrræðaleysi Barnavernd-
arstofu í unglingamálum
Drífa Kristjánsdóttir býður
fram reynslu sína til að útbúa
meðferðarumhverfi fyrir af-
brotabörn
»Ég fæ bara hroll nið-ur bakið. Hvar eru
fögur orð um velferð-
armál fjölskyldna?
Drífa Kristjánsdóttir
Höfundur var forstjóri Meðferð-
arheimilisins Torfastöðum 1979-2005.
Stórhöfða 21, við Gullinbrú, s. 545 5500.
www.flis.is ● netfang: flis@flis.is
lím og fúguefni