Morgunblaðið - 05.12.2007, Side 49

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 5. DESEMBER 2007 49
/ AKUREYRI/ KRINGLUNNI
BEOWULF kl. 8 B.i. 12 ára
AMERICAN GANGSTER kl. 8 B.i. 16 ára
/ KEFLAVÍK / SELFOSSI
SAMBÍÓIN - EINA BÍÓKEÐJAN Á ÍSLANDI WWW.SAMBIO.IS
BEOWULF kl. 8 B.i. 12 ára
IN THE LAND OF WOMEN kl. 8 Síðustu sýningar LEYFÐ
BEOWULF kl. 5:30 - 8 - 10:30 B.i. 12 ára 3D-DIGITAL
SYDNEY WHITE kl. 5:50 - 8 - 10:10 LEYFÐ
AMERICAN GANGSTER kl. 9D B.i. 16 ára DIGITAL
ÍÞRÓTTAHETJAN m/ísl. tali kl. 6 LEYFÐ
„RIDLEY SCOTT LEIKSTÝRIR RUSSELL CROWE OG
DENZEL WASHINGTON Í BESTU MYND ÞESSA ÁRS!“
Ó.E.
eeee
„American gangster er
vönduð og tilþrifamikil“
- S.V., MBL
eeee
,,Virkilega vönduð glæpamynd
í anda þeirra sígildu.”
- LIB, TOPP5.IS
SÝND Í ÁLFABAKKA
BEOWULF kl. 8 B.i. 12 ára
30 DAYS OF NIGHT kl. 10:20 B.i. 16 ára
WEDDING DAZE kl. 8 LEYFÐ
EASTERN PROMISES kl. 10 B.i. 16 ára
SÝND Í ÁLFABAKKA, KRINGLUNNI OG KEFLAVÍKSÝND Í ÁLFABAKKA OG KRINGLUNNI VIPSALURINNER BARA LÚXUSER STAÐSETTUR Í SAMBÍÓUNUM ÁLFABAKKA
„Óskarsakademían mun standa á
öndinni... toppmynd í alla staði.“
Dóri DNA - DV
Leiðinlegu
skóla stelpurnar
- sæta stelpan
og 7 lúðar!
Amanda Bynes úr She‘s The Man er
komin aftur í bráðskemmtilegri mynd
SÝND Í ÁLFABAKKA SÝND Á AKUREYRI
eeee
HJ. - MBL
600 kr.
Miðaverð
SÝND Í KRINGLUNNI
FORELDRAR
6 EDDU-
VERÐLAUN SÝND Í SELFOSSI
SÍÐUSTU SÝNINGAR
SÍÐUSTU SÝNINGAR
Listahátíðin Les GrandesTraversées í Bordeaux varhaldin í sjöunda sinn frá
11.-18. nóvember. Les Grandes
Traversées vísar í hinar miklu
krossgötur listamanns þar sem
allir hans þræðir, tengsl, inn-
blástur og áhrif mætast. Markmið
með hátíðinni er að heiðra tiltek-
inn listamann og gefa honum eða
henni svigrúm til að skapa sinn
eigin heim þar sem listsköpun og
áhrifaþættir í lífi hans fá notið
sín. Erna Ómarsdóttir, heið-
urslistamaðurinn að þessu sinni,
fékk þannig frjálsar hendur með
val á öðru listafólki og verkum á
hátíðina. Þannig gátu gestir
kynnt sér rækilega verk Ernu og
þeirra sem tilheyra „lista-
fjölskyldu hennar svo úr varð
heildstæð mynd af heiminum
hennar Ernu. Heimurinn hennar
Ernu bar yfirskriftina „blóð, sviti,
metal og tár“ og víðsvegar um
borgina var að finna stór fjólublá
skilti með nafni Ernu á. „Erna
nálgast listina á mjög persónu-
legan hátt og hátíðin ber þess
sterk merki,“ sagði Eric Bernard,
einn tveggja stofnenda og skipu-
leggjenda hátíðarinnar. „Við
ákváðum þess vegna að kynna há-
tíðina einfaldlega með nafni Ernu
því þetta er allt saman mjög
Ernulegt. Hátíðin hlaut mikla
fjölmiðlaumfjöllun í Frakklandi
og uppselt var á flest atriðin á
dagskránni. Alls voru í boði 16
sýningar, sex tónleikar, fjórar
kvikmyndir og tvö vídeóverk.
Kostnaðurinn við hátíðina var um
320.000 evrur eða rétt tæpar 30
milljónir íslenskra króna. Alls
tóku 65 listamenn þátt í hátíðinni,
þar af 28 íslenskir.
  
Eitt helsta einkenni Ernu semlistakonu er hæfileiki hennar
til að miðla tilfinningum til áhorf-
enda. Hún býr yfir gríðarlega
mikilli orku og tekst að því er
virðist áreynslulaust að fylla
stóra leikhússali. Jafnvel þegar
hún er ein að dansa og syngja á
sviði eins og í „IBM 1401: not-
endahandbók“ sem var sýnt fyrir
600 manns í Bordeaux í fyrsta
skipti við undirleik sinfón-
íuhljómsveitar. Það sem greinir
Ernu frá flestu öðru skapandi
listafólki á sviði er örlæti hennar
á eigin tilfinningar og persónu.
Hún snertir hjartastöðina án þess
að ganga of langt. Hún er óhrædd
við að leika sér eins og barn en
gætir þess að missa ekki stjórn-
ina. Hún er trú sjálfri sér og leyf-
ir sköpunargleðinni að flæða
hömlulaust.
Öll túlkun á list felur í sér að
flokka hana niður í ólíka skóla,
kenningar eða þröngva henni í
hugtök. Stundum gerist það sjálf-
krafa og eðlilega. En stundum
ekki. Erna er yfirleitt titluð dans-
ari og danshöfundur á Íslandi en í
rauninni stundar hún það sem
kallað er „performance art“ á
ensku. Performance art er erfitt
að þýða en ég hef áður kallað það
listrænan bræðing. Í viðtali í
Morgunblaðinu 4. nóvember sl.
sagði Erna að „það að flokka list í
ólíka isma og tegundir finnst mér
hamlandi fyrir sköpunina. Út-
gangspunkturinn í sköpunarferl-
inu er því að leyfa tilfinningu og
innsæi að flæða óhindrað fram.
Fyrst kviknar hugmynd og svo er
það sköpunarferlið sem ræður því
hvaða form hugmyndin tekur á
sig.“ Verk eftir Ernu eru gjarnan
sambland af lifandi tónlist, dansi,
söng, leik með röddina og leik-
rænum tilþrifum. Erna er dans-
ari, danshöfundur, þungarokkari,
söngkona, leikkona, kvikmynda-
gerðarkona, rithöfundur og leik-
stjóri. Hún er stútfull af hæfi-
leikum sem hún nýtir sér þegar
hún miðlar listsköpun sinni. Hún
vill líka vinna með listafólki úr
ólíkum áttum og nýtur þess að
verða fyrir áhrifum frá öðrum.
Ófætt eftir Ernu og Damien Jalet
í samvinnu við Gabríelu Friðriks-
dóttur myndlistarkonu og Hrafn-
hildi Hólmgeirsdóttur hönnuð er
til dæmis miklu frekar skúlptúr á
hreyfingu en dansverk, að mínu
mati. Verkið er sjónræn veisla og
búningarnir eru í stóru hlutverki
þegar Erna og Damien ná að
renna saman og í sundur,
áreynslulaust eins og olíudropar í
vatni.
Á meðan á hátíðinni stóð kom
oft upp í huga minn mikilvæg
áminning þess að fyrst urðu til
dansspor, svo dansskólar. Að
fyrst varð til frásögn eða saga,
svo bókmenntafræði. Ekki öfugt.
Það sama á við um aðrar list-
greinar og stundum virðast
fræðin og flokkunaráráttan flækj-
ast fyrir óheftri sköpun.
  
Sýningar, tónleikar og listaverkeftir aðra en Ernu á hátíðinni
voru skemmtilegur spegill á
Ernu. Rauður þráður var samruni
ólíkra listforma í sýningum eins
og Kindertotenlieder eftir Giséle
Vienne, myndlistarkonu og dans-
höfund. Hún náði að skapa sterkt
andrúmsloft í verki sem hafði þau
áhrif að mér fannst ég vera stödd
í draumi eða martröð einhvers
annars. Vienne er þekkt fyrir að
búa til raunverulegar brúður í
mannsmynd sem leika í sýningum
hennar, þar sem hún blandar
saman samtímadansi, tónlist og
myndlist og leikmyndin skipar
stóran sess. Það snjóaði í sýning-
unni, búningarnir voru allir svart-
ir og hreyfingarnar eins og sýnd-
ar hægt.
Húmorinn í Ernu er aldrei
langt undan og leikverkið Chuck
Norris doesn’t sleep, he waits eft-
ir tríóið Peeters, Bryssinck og
Anesiadou er gott dæmi um það.
Bráðskemmtilegt verk þar sem
frásagnargleði, taktur, húmor og
töfrar leikhússins njóta sín í botn.
Tvær ólíkar senur eru sýndar á
sama tíma þegar spennan stendur
sem hæst, leikararnir tala bæði á
frönsku og ensku og söguþráð-
urinn er sambland af gamaldags
spennusögu og hálffáránlegum
ástarþríhyrningi sem endar með
ósköpum. Tónlistin á hátíðinni
bar „kontröstum og skitsófrení-
unni“, sem Erna reynir sjálf að
miðla, gott vitni. Þungarokk,
dróm-metalrokk og pönk hélst í
hendur við raftónlist, strengja-
sveit og dúnmjúka þjóðlagaskotna
poppið hennar Ólafar Arnalds.
Verk eftir Gabríelu Friðriks-
dóttur, Matthew Barney og
Pierre Colibeauf víkkuðu svo út
annars fjölbreytta heildarmynd af
heiminum hennar Ernu.
Fyrsta atriðið á hátíðinni var
Talandi tré, sem er frumsamið
verk í vinnslu eftir Ernu, tónlist
eftir Lieven Dousselaere. Verkið
er sambland af tónlist, dansi og
sögum sem Erna segir í hlutverki
3.000 ára gamals trés. Verkið var
sýnt í Klúbbnum í Kafbátastöðinni
þar sem stór hluti sýninganna fór
fram, þar á meðal málverkasýn-
ing Kristínar Geirsdóttur. Kristín
er móðir Ernu og því augljós
áhrifavaldur í lífi hennar og sköp-
un. Talandi tréð er síbreytilegt (í
vinnslu) og Erna hóf sýninguna í
þetta skiptið á hálfgerðum gjörn-
ingi við listaverk móður sinnar.
Þar lét hún tréð mótast og verða
til áður en það færði sig upp á
svið og hóf að segja sögur. Tréð
endurspeglar litróf mannskepn-
unnar, ást og eigingirni, kærleika
og ofbeldi, sakleysi og illsku. Þar
syngur Erna ljúfa tóna í bland við
þungarokk. Hún hreyfir sig fal-
lega og rokkar stíft. Hún skín á
sviðinu og gengur eins og afvega-
leidd út í sal. Allt eru þetta and-
stæður sem koma ítrekað við
sögu í verkum Ernu en þó á ólík-
an hátt. Í lokin leggst tréð (Erna)
niður og segir sögu af „stúlku
sem hélt að hún væri talandi tré.
Hún ferðaðist um heiminn syngj-
andi og sagði sögur af því sem
hún hélt að væri sannleikurinn.
Hún hélt að hún byggi yfir miklu
valdi og að hún gæti breytt öllu í
glimmer og gull. Þeir ákváðu að
taka hana burt … Þeir grófu
hana í jörðina í firði á eyju sem
er langt langt í burtu.“ Þótt Erna
hafi verið á hraðri uppleið í lista-
heiminum og hafi skipað sér með-
al fremstu samtímadansara (eða
listamanna í performance art) í
dag hef ég á tilfinningunni að
hún sé rétt að byrja.
Og mikið erum við heppin.
Heimurinn hennar Ernu
AF LISTUM
Hrund Gunnsteinsdóttir
Fjölhæf Frá sýningu á verkinu „Við erum öll Marlene Dietrich FOR“ í
Borgarleikhúsinu árið 2005. Erna er önnur fremst á myndinni.
hrund_gunnsteins@hotmail.com
» Þar syngur Ernaljúfa tóna í bland við
þungarokk. Hún hreyfir
sig fallega og rokkar
stíft. Hún skín á sviðinu
og gengur eins og
afvegaleidd út í sal.
Morgunblaðið/Golli