Morgunblaðið - 02.02.2008, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 2. FEBRÚAR 2008 29
Íslendingar eru flestum þjóðumlanglífari og ungbarnadauði erfátíðari hér en víðast hvar. Heil-brigði þjóð-
arinnar er meðal þess
sem skipar Íslend-
ingum í fremstu röð á
samanburðarlistum yfir
velsæld. Hér hefur
byggst upp samfélag
sem einkennist af háu
menntunarstigi, efna-
hagslegri velsæld og
góðri almennri heil-
brigðisþjónustu.
Háskóli Íslands
og Landspítali –
öflugt samstarf
Sjúkrahús eru al-
mennt talin skila best-
um árangri þegar sterk
tengsl eru á milli þjón-
ustu við sjúklinga og
aðstandendur og
menntunar- og vísinda-
hlutverks. Á sama hátt
eru gæði menntunar
heilbrigðisstarfsmanna
háð nánum tengslum
háskóla við framsækin
sjúkrahús. Það hefur
skipt máli við uppbygg-
ingu heilbrigðisþjón-
ustu og heilbrigð-
ismenntunar hér á landi
að stjórnvöld mennta-
mála og heilbrigðismála
hafa beitt sér fyrir því
að byggja þessa þætti upp samhliða
og í náinni samvinnu.
Á nýjum matslista U.S. News &
World Report yfir bestu sjúkrahús í
Bandaríkjunum eru öll sjúkrahús í
efstu sætum rekin í nánu samstarfi
við mennta- og vísindastofnanir. Sama
á við í Evrópu. Landspítalinn og Há-
skóli Íslands hafa um árabil átt mjög
náið og gjöfult samstarf. Háskóli Ís-
lands og Landspítalinn hafa sameig-
inlega kappkostað að byggja upp
sjúkraþjónustu, menntun og aðstæður
til þekkingar- og nýsköpunar í heil-
brigðisvísindum. Þessi samvinna hef-
ur átt mikilvægan þátt í að skipa ís-
lenskri heilbrigðisþjónustu í fremstu
röð í alþjóðlegum samanburðarmæl-
ingum. Hún hefur stuðlað að færni ís-
lenskra lækna, hjúkrunarfræðinga og
annarra heilbrigðisstarfsmanna og á
hlut í frábærum árangri íslenskra vís-
indamanna á þessum sviðum. Þetta
fólk er eftirsótt til samstarfs og starfa
í alþjóðlegu samkeppnisumhverfi.
Vísindasamstarf Háskóla Íslands
og Landspítalans hefur leitt til aukins
skilnings á orsökum, meðhöndlun og
fyrirbyggingu sjúkdóma hjá börnum,
fullorðnum og öldruðum. Þetta hefur
leitt til betri umönnunar sjúklinga og
samskipta við aðstandendur. Í virt-
ustu alþjóðlegu vísindatímaritum er
mikið vitnað í niðurstöður íslenskra
vísindamanna á heilbrigðissviði. Þann-
ig leggja þeir af mörkum til alþjóða-
samfélagsins auk starfa í þágu ís-
lensks samfélags. Starfsfólk og
stúdentar í hjúkrunarfræði, lækn-
isfræði og tannlæknisfræði hafa farið
til vinnu í þróunarlöndum og þannig
lagt af mörkum þar sem neyð er mest
í heiminum. Starfsmenn Háskóla Ís-
lands og Landspítala hafa aflað stórra
alþjóðlegra styrkja í gífurlega harðri
samkeppni og eru eftirsóttir ritstjórar
virtra erlendra vísindatímarita. Allt
eru þetta vissulega skýrar vísbend-
ingar um árangur af samstarfi spítala
og skóla.
Starfsmenn, stúdentar, meistara-
og doktorsnemar hafa lagt af mörkum
til nýsköpunar, í samstarfi við leiðandi
innlendar og erlendar stofnanir og
fyrirtæki. Afkastamikið samstarf hef-
ur til að mynda verið við Íslenska
erfðagreiningu, Hjartavernd, Össur
hf., Matís ohf., Nimblegen, Actavis og
fleiri íslensk fyrirtæki.
Stúdentar úr heilbrigðisvís-
indagreinum Háskóla Íslands fá jafn-
an inngöngu í framhaldsnám við
bestu og kröfuhörðustu háskóla
heims og hafa náð glæsilegum ár-
angri í inntökuprófum og stöðluðum
prófum sem notuð eru við bandaríska
háskóla. Niðurstöðurnar staðfesta
gæði kennslu sem fram
fer í náinni samvinnu Há-
skóla Íslands og Land-
spítalans. Þetta fólk skil-
ar sér til starfa hér heima
og á mikilvægan þátt í að
íslenska heilbrigðiskerfið
skilar okkur jafn góðum
árangri í alþjóðlegum
samanburði og raun ber
vitni.
Það er ekki sjálfgefið
að fámenn þjóð nái jafn
framúrskarandi árangri
og raun ber vitni. Árang-
urinn endurspeglar gíf-
urlegan metnað, ósér-
hlífni og þrotlausa vinnu.
Nýtt háskóla-
sjúkrahús
Hugmyndir um nýjan
spítala í Reykjavík eiga
sér alllanga forsögu. Ein
meginforsenda samein-
ingar spítalanna tveggja í
Reykjavík var sú að
byggt yrði undir starf-
semi þeirra á einum stað
til hagræðingar í rekstri
og faglegri umönnun.
Staðsetningin var valin að
vandlega athuguðu máli
og réð þar mestu að spít-
ali við Hringbraut var tal-
inn hagkvæmastur þeirra
kosta sem athugaðir voru, m.a. vegna
þeirra bygginga sem fyrir eru á lóð-
inni. Staðarvalið tók jafnframt mið af
nálægðinni við Háskóla Íslands. Með
ákvörðun ríkisstjórnar Íslands árið
2005 að verja 18 milljörðum af sölu-
andvirði Símans til uppbyggingar nýs
háskólasjúkrahúss við Hringbraut
var traustum stoðum rennt undir
þetta mikilvæga verkefni.
Undanfarin tvö ár hefur verið unn-
ið að undirbúningi framkvæmda við
nýjar byggingar fyrir Landspítalann
og heilbrigðisvísindagreinar Háskóla
Íslands. Mikill fjöldi starfsmanna hef-
ur komið að þessu verkefni til að
tryggja að skipulag bygginganna
þjóni starfseminni sem best. Þessi
vinna hefur leitt vel í ljós hversu
samofin starfsemi þessara stofnana
er og í ljós hafa komið samlegð-
aráhrif og ótvíræður sparnaður þess
að hafa starfsemina á einum stað.
Um þessar mundir er nefnd heil-
brigðisráðherra að störfum sem ætl-
að er að gera úttekt á stöðu verkefn-
isins og vinna áætlun um
áfangaskiptingu og fjármögnun fram-
kvæmda.
Skipulag nýs spítala tekur fyrst og
fremst mið af þörfum sjúklinga og
aðstandenda. Háskólasjúkrahús hef-
ur jafnframt ríkar skyldur sem
kennslu- og rannsóknastofnun. Þær
áætlanir, sem nú liggja fyrir, gera
kleift að rækta þessar skyldur. Ná-
lægð við Háskóla Íslands treystir
undirstöður þekkingarsköpunar á
sjúkrahúsinu og skapar um leið frjó-
an jarðveg til kennslu nemenda í heil-
brigðisvísindagreinum. Til þeirra telj-
ast læknisfræði, hjúkrunarfræði,
lyfjafræði, tannlæknisfræði, sjúkra-
þjálfun, næringarfræði, sálfræði, lýð-
heilsufræði, ljósmóðurfræði, mat-
vælafræði, geislafræði og
lífeindafræði.
Með samstarfi ná Háskóli Íslands
og Landspítalinn að samnýta krafta
sína, til mikilla hagsbóta fyrir sam-
félagið. Með byggingu nýs spítala er
verið að skapa nauðsynlegri þjónustu
umgjörð sem tryggir tvennt í senn.
Annars vegar að hægt sé að veita
bestu heilbrigðisþjónustu sem völ er
á í dag og hins vegar að skapaður sé
grunnur fyrir stöðugar framfarir í
þessari mikilvægu þjónustu.
Nýr spítali – miðstöð
þjónustu, þekkingar
og nýsköpunar
Eftir Kristínu Ingólfsdóttur
» Vísinda-
samstarf
Háskóla Íslands
og Landspít-
alans hefur leitt
til aukins skiln-
ings á orsökum,
meðhöndlun og
fyrirbyggingu
sjúkdóma hjá
börnum, full-
orðnum og öldr-
uðum.
Höfundur er rektor Háskóla Íslands.
Kristín Ingólfsdóttir
námskeið í heila önn, taka lokapróf
sem þau falli kannski á og þurfi því að
byrja aftur á byrjunarreit.
„Við erum ekki með annarpróf í des-
ember heldur fjórar vörður á hverri
önn þar sem nemendur fá að vita
hvernig þeir standa sig í náminu. Á
þennan hátt höfum við lengt skólaárið
og nemendur geta tekið stúdentspróf á
þremur árum án aukaálags,“ segir Ár-
sæll. „Við erum í raun og veru að fram-
kvæma hér og nú það sem nýtt frum-
varp til framhaldsskólalaga segir að
skólar megi gera í framtíðinni,“ segir
Ársæll, skólinn hafi leyfi til þess þar
sem hann sé í raun tilraunaverkefni.
Brautryðjandastarf
í Borgarfirði
„Ég vonast til að ný frumvörp um
skólakerfið komi til afgreiðslu sem
fyrst á yfirstandandi þingi. Þau mál
eru þýðingarmikil og ekki síst fyrir
svona framtaksríkt skólasvæði eins og
Borgarfjörðinn, sem er að mörgu leyti
til fyrirmyndar hvað starfsemi og
stefnumörkun í skólamálum varðar,“
sagði Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir
menntamálaráðherra í ræðu sinni við
þetta tækifæri.
Hún sagði að markmið stjórnenda
MB samrýmdust hugmyndum í frum-
varpinu um samfellu á milli skólastiga,
sveigjanleika og sjálfstæði mennta-
stofnana. „Það er ljóst að skólastarfið
hér í Borgarnesi er ákveðið tilrauna-
starf, en jafnframt brautryðjanda-
starf,“ sagði Þorgerður.
Menntamálaráðuneytið veitti MB
styrk til þróunarverkefnisins Borg-
arfjarðarbrúarinnar, sem er samstarf
ráðuneytisins, Borgarbyggðar, grunn-
skóla svæðisins og MB. „Markmiðið
með verkefninu er að skapa samfellu í
skólastarfi og það sem við sækjumst
eftir er betri menntun, að minnka
brottfall nemenda og efla sjálfstæði,
frumkvæði og þá skapandi hugsun sem
er okkur svo mikilvæg,“ sagði Þorgerð-
ur.
Í takt við tímann
Einn grundvallarþátta skólastarfsins er
að vera í fremstu röð hvað varðar upp-
lýsingatækni í námi. Við athöfnina í
gær skrifaði skólameistari MB undir
samstarfssamning við Símann.
Sævar Freyr Þráinsson, forstjóri
Símans, sagði helstu atriði samstarfs-
samningsins felast í að nemendur ættu
kost á að nálgast kennslustundir og
fyrirlestra með aðstoð sjónvarpstækni.
Með því væri tekið skref í að þróa nýja
kennsluhætti með aðstoð sjónvarpsins.
Miðlægur grunnur stæði nemendum
einnig til boða þar sem þeir gætu nálg-
ast gögn sín hvar sem þeir væru stadd-
ir og í framtíðinni jafnvel í gegnum
síma. Enn væri um frumkvöðlastarf að
ræða sem væri í stöðugri þróun.
„Menntaskóli Borgarfjarðar sýnir mik-
ið frumkvæði í að nýta sér þessa nýju
tækni, auk þess að ná fram hagræði
sem fleiri munu vonandi nýta sér síðar
með notkun fjarskipta og upplýs-
ingatækni,“ sagði Sævar.
Með samstarfssamningum við Apple,
Símann og Sparisjóð Mýrasýslu fá allir
sem starfa við skólann aðgang að tölv-
um og upplýsingatækni og þar með er
hægt að skipuleggja námið með það í
huga. Nemendur hafa þegar fengið af-
hentar fartölvur til afnota sér að kostn-
aðarlausu og fá þeir flest sín verkefni
send á tölvutæku formi og skila þeim á
sama hátt.
„Ég held að of lítið hafi verið gert á
Íslandi til að laga skólastarfið að
breyttum tímum, möguleikum og nýj-
um kynslóðum,“ sagði Ársæll Guð-
mundsson skólameistari í ræðu sinni.
„Við í Menntaskóla Borgarfjarðar telj-
um brýnt fyrir íslenskt samfélag að
nám og kennsla aðlagi sig í auknum
mæli þeim veruleika sem unga kyn-
slóðin lifir og hrærist í.“ Ársæll sagði
það mikilvægt hlutverk fyrir nýjan
menntaskóla að vera í fararbroddi m.a.
í notkun upplýsingatækni og að nem-
endur hefðu sannarlega reynst trausts-
ins verðir í umgengni um lánstölv-
urnar.
óli í fararbroddi
inn var settur í ágúst síðastliðnum og hefur skólastjórnin verið framsækin við
a skólastarfið að nútímakröfum og spilar upplýsingatæknin þar stóran þátt.
Árvakur/Frikki
atrín Gunnarsdóttir menntamálaráðherra og Páll S. Brynjarsson, sveit-
ldsskólann og það frumkvöðlastarf sem þar fer fram.
o eru Kennslustund Fyrsti kennsludagurinn í nýju húsnæði var í
gær og nemendur rýminu fegnir eftir þröngar setur.
ði við arkitektana.“
ólinn er fyrst nú að kom-
snæði segir Rakel að hing-
rft að leigja húsnæði undir
Það hefur þó ekki aftrað
m frá því að skemmta sér
rum búin að halda tvö böll,
fara í bíó, í keilu og á skíði til Akureyr-
ar nú í janúar. Svo héldum við líka
íþróttahátíð þar sem nemendur rústuðu
kennurunum. Svo er árshátíðin í mars
og Páll Óskar kemur og spilar,“ segir
Rakel, greinilega hæstánægð með nýja
framhaldsskólann í Borgarnesi.
tuðu kennurunum“
Árvakur/Frikki
kel er ánægð með nýja skólann og segir félagslífið fara mjög vel af stað,
ríki vegna nýju byggingarinnar sem smám saman taki á sig mynd.