Morgunblaðið - 02.02.2008, Síða 31

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 2. FEBRÚAR 2008 31
Ferðaskrifstofa
Eigum enn nokkur sæti laus.
Spennandi áfangastaðir og hreint ótrúlegt verð.
FYRIR rúmum áratug mótmæltu
Hafnfirðingar harðlega byggingu
verslanamiðstöðvar í miðbænum,
sem fékk nafnið Fjörður. En þáver-
andi meirihluti sjálfstæðismanna í
bæjarstjórn hlustaði ekki. Næst átti
að ráðast í byggingu gríðarlega þétt-
rar íbúðabyggðar á svonefndum
Norðurbakka, um 50 metrum norðan
við miðbæinn, sem er ámóta langt og
milli Lækjartorgs og Miðbakka í
Reykjavík. Það vakti einnig mikil
mótmæli íbúa Hafnarfjarðar. Í það
sinn komu kosningar til bjargar,
meiri hluti Sjálfstæðisflokksins féll
og Samfylkingin tók við stjórn bæj-
arins.
Eitt helsta kosningaloforð Sam-
fylkingarinnar hafði verið að koma í
veg fyrir óskapnaðinn á Norð-
urbakka, sem átti áreiðanlega drjúg-
an þátt í glæsilegum kosningasigri
flokksins. Norðurbakkaverkefnið
hafði verið lagt í hendur einkafyr-
irtækis og það kostaði bæjarfélagið
stórfé að kaupa það út úr verkinu. En
kjósendur töldu að málið væri leyst
og önduðu léttar.
En á síðasta ári kom rækilega í ljós
að í raun og veru hafði engu verið
breytt. Þarna norður á bakkanum er
nú risin þvílíkt gettó af íbúðablokk-
um að minnir helst á herbúðir. Nei,
þessar blokkir standa þéttar en í
þeim herbúðum sem Íslendingar
flestir þekkja best, á Keflavík-
urflugvelli. Frá miðbænum sést að-
eins órofa veggur og sé gengið eftir
Vesturgötu virðist ekki vera lengra á
milli blokkanna en svo að vænt-
anlegir íbúar gætu næstum því tekist
í hendur yfir sundin. Og þau eru í
öskrandi ósamræmi við lágreista og
vinalega byggð Vesturbæjarins.
Svo átti að halda áfram „uppbygg-
ingu“ miðbæjarins og reisa gríð-
arlega byggingu við Strandgötu til
þess að fylla skarð sem var höggvið í
hana fyrir örfáum árum þegar tvö
steinhús voru brotin niður með ærn-
um tilkostnaði. Það mega skipulags-
yfirvöld Hafnarfjarðar eiga að þarna
var í fyrstunni ætlunin, samkvæmt
deiliskipulagi, að risi hús jafnhátt
þeim sem fyrir eru, eða fjórar hæðir.
En þá komu peningamenn, verktak-
ar, til sögunnar og sögðust vilja tólf
hæða hús og bæjaryfirvöld hugðust
breyta deiliskipulaginu. En gegn
þessu varð þegar mikil andstaða og
„turninn“ var lækkaður þannig að
heildarhæð hússins yrði „aðeins“ níu
hæðir. Enn heyrðust óánægjuraddir,
meðal annars á borgarafundi í Hafn-
arborg snemma í haust. Það hefur
vafalaust átt sinn þátt í að enn var
„turninn“ lækkaður, þannig að nú
átti húsið að verða sjö hæðir. En það
þýðir jafnframt að bæjaryfirvöld
höfðu hopað undan ásókn verktak-
anna frá gildandi deiliskipulagi um
þrjár hæðir. Er slíkum skipulags-
yfirvöldum treystandi?
Íbúar fengu lögbundinn frest til að
segja sitt álit og það gerðu 485 Hafn-
firðingar. Þessum athugasemdum
var svarað skömmu fyrir jól með
bréfi frá skipulagssviði Hafn-
arfjarðar. Þar er meðal annars
brugðist þannig við athugasemdum
margra að væntanlegt hús myndi
eyðileggja heildarsvip og ímynd
Strandgötunnar og stinga í stúf við
þær byggingar við götuna sem fyrir
eru: „Byggðin við Strandgötuna milli
Lækjargötu og Reykjavíkurvegar er
sundurlaus, og þar eru samansafn-
aðir margir byggingarstílar. Vart er
því hægt að tala þar um neinn ákveð-
inn heildarsvip. […] Aðrar byggingar
við Strandgötuna eru af mismunandi
aldri og stílbrigðum og mjög ósam-
stæðar. Hugsanlegt væri að nýbygg-
ingin yrði einhvers konar mála-
miðlun milli Strandgötu 24 og 32, en
hvorug þeirra bygginga hefur telj-
andi arkitektóniskt gildi. Þegar um
slíkt er að ræða gefst oft betur að ný-
byggingin skeri sig frá hinum hvað
útlit varðar og hafi sjálfstætt arkitek-
tóniskt gildi, en fylgi húsalínum og
þakkantshæðum til að tryggja þar
samfellu.“
Þegar fullyrt er að enginn heild-
arsvipur sé á byggðinni
við Strandgötu byggist
það á því að aðeins er
litið á húsin sjáv-
armegin við götuna. En
hinum megin við hana
er ein heilstæðasta,
stærsta og fegursta
byggð gamalla húsa á
Íslandi. En skipulags-
yfirvöld líta sjaldnast á
meira en einn bygg-
ingareit í einu og mönn-
um virðist vera fyr-
irmunað að taka tillit til
heildaryfirbragðs byggðar.
Þetta sjónarmið hefur valdið því að
uppbyggingin í miðbæ
Hafnarfjarðar und-
anfarin ár hefur verið á
óheillabraut og leitt til
skipulagsslysa og klúð-
urs. Nú á að auka enn á
glundroðann. Skipu-
lagsfræðingar telja
ekki að ástæða sé til að
gera tilraun til að brúa
neitt, beita smekkvísi
og tilfinningu fyrir
formum og húsagerð-
um. Það tókst þó ágæt-
lega þegar safn-
aðarheimili Hafnarfjarðarkirkju og
tónlistarskóli voru tengd við gömlu
kirkjuna, og apótekið stækkað og
breytt í listasafn, Hafnarborg.
Það vantar orðið sárlega alla fag-
urfræði í uppbyggingu á höfuðborg-
arsvæðinu. Hver steinkassinn rís eft-
ir annan, gjörsneyddur öllu sem má
kenna við fegurð. Það er kominn tími
til að hugað verði að fegurðinni og
mennskunni, að hús og skipulag
verði miðuð við fólk, ekki einvörð-
ungu hagkvæmni og hagnað.
Verktakar og fjármagnseigendur
byggja til að hagnast, ekki til þess að
búa okkur manneskjulegt og fallegt
umhverfi. En fagurfræði er algild;
þegar við sjáum falleg hús og borg-
arumhverfi erum við sammála, þar
skiptir smekkur ekki máli. Fegurðin
er augljós og fagrar borgir draga að
sér fólk og atvinnurekstur, skapa
fagurt mannlíf.
Þorgrímur Gestsson skrifar um
skipulagsmál í Hafnarfirði
Þorgrímur Gestsson
» Samfylkingin í Hafn-
arfirði lofaði að
koma í veg fyrir óskapn-
að Sjálfstæðisflokksins
á Norðurbakka en sveik
Hafnfirðinga illa.
Höfundur er blaðamaður og
rithöfundur.
Skipulagsslysum í Hafnarfirði verður að linna