Morgunblaðið - 12.02.2008, Side 26
26 ÞRIÐJUDAGUR 12. FEBRÚAR 2008 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Gunnar ReynirSveinsson tón-
skáld fæddist í
Reykjavík 28. júlí
1933. Hann andaðist
30. janúar síðastlið-
inn. Foreldrar hans
voru hjónin Ingi-
björg Kortsdóttir
og Sveinn Jóhanns-
son kaupmaður,
bæði látin. Systkini
Gunnars eru Stella
Gréta Margrét, lát-
in, Kort Sævar, lát-
inn, Sveinfríður
Guðrún, látin, Jón Björgvin og
Þór.
Gunnar kvæntist Ólöfu Hún-
fjörð, sonur þeirra er Sveinn, f.
25. nóvember 1951. Þau skildu.
Seinni kona Gunnars var Ásta
Thorstensen kennari, f. 30. ágúst
1939, d. 2. október 1985. Dætur
þeirra eru: 1) Sigríður Helga, f.
20. maí 1968. Börn hennar eru
Helgi Ólafur Axelsson, f. 21. apríl
1986, Alexandra Ásta Axelsdóttir,
f. 10. maí 1989, og Ingunn Embla
Axelsdóttir, f. 31. janúar 1996. 2)
Ingunn Ásta, f. 27.
febrúar 1970. Maki
Óskar Alfreðsson 1.
júlí 1963. Sonur
þeirra er Alfreð, f.
28. september 1991.
Gunnar Reynir
nam tónsmíðar við
tónlistarskólann í
Reykjavík hjá Jóni
Þórarinssyni á ár-
unum 1955-
1961.Hann stundaði
síðan framhaldsnám
við tónlistarskólann
í Amsterdam og rík-
isháskólann í Utrecht í Hollandi.
Gunnar var afburða víbrafónleik-
ari á árum áður og var einn heið-
ursfélagi Jazzvakningar. Hann
var afkastamikið tónskáld og var
mestur hluti verka hans einsöngs-
lög, kórverk og orgelverk. Hann
samdi einnig kammerverk, ein-
leiksverk og tónlist með jazzívafi,
auk tónlistar við fjölmörg leikrit
og kvikmyndir.
Útför Gunnars fer fram frá
Laugarneskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 15.
Gunnar Reynir var nánasti vinur
minn um áratuga skeið. Mér þótti
mjög vænt um hann og bar djúpa
virðingu fyrir honum sem lista-
manni. Tónlistin var honum ástríðu-
full lífstjáning. Hún átti í honum
hvert bein, hverja frumu, hvern
blóðdropa. Allt annað varð að víkja.
Hann var lengi heilsuveill og þjáður
af langvinnum sjúkdómi en alltaf
harkaði hann af sér og var áður en
varði sestur við og byrjaður að
semja.
Við Gunnar kynntumst í Amst-
erdam haustið 1967. Hann var að
ljúka námi í tónsmíðum í borginni
en ég var kominn þangað til söng-
náms. Okkur leist hvorugum vel á
hinn í byrjun. En brátt áttum við
auðvelt með að tala saman og milli
okkar varð eiginlega aldrei mis-
skilningur. Við hittumst svotil dag-
lega og höfðum mikla þörf hvor fyr-
ir annan; þegar ég fylgdi honum
heim að kvöldi fylgdi hann mér aft-
ur heim og svo öfugt, stundum slag í
slag á sama kvöldinu því við höfðum
svo margt um að tala. Mér fannst
hann skilja mig betur en aðrir menn
og stundum betur en ég sjálfur.
Eftir að við snerum heim til Ís-
lands héldu þessi dýrmætu sam-
skipti áfram og vinátta okkar dýpk-
aði. Elsa konan mín og Gunnar urðu
líka miklir mátar enda bæði for-
fallnir djassgjeggjarar hérumbil frá
fæðingu. Við Elsa áttum líka vin í
konu hans, Ástu Thorstensen. Hún
var mikill og næmur tónlistarunn-
andi. Undansláttur og gervi-
mennska í tónlist fór illa í hana.
Hún gerði óvægnar listrænar kröf-
ur. Gunnar átti því ekki aðeins ást-
vin og lífsförunaut í Ástu. Hún var
samherji í tónsmíðum hans. Og
meira en það: Hún var lífsakkeri
hans.
Gunnar byrjaði kornungur að
leika í dans- og djasshljómsveitum.
Hann var afburðagóður víbrafón-
leikari og spilaði víða um heim,
stundum með frægum djasssnilling-
um. Djassinn varð síðar stór hluti af
tónsmíðum hans. Á þessum árum
lifði hann hátt og af öllu afli, vílaði
ekkert fyrir sér. Það fylgdi brans-
anum. En þetta líf átti í raun ekki
við hann. Þótt hann væri vinmargur
var hann að eðlisfari einrænn og
brothættur, þurfti kjölfestu og
umönnun. Það fékk hann í Ástu. Þá
fóru í hönd góðir tímar og frjóir.
Ásta féll frá 1985. Eftir það stóð
þessi góði vinur minn ekki lengur
föstum fótum í lífinu. Um skeið
drakk hann ótæpilega. Heilsu hans
hrakaði mjög og hann var oft sár-
þjáður. Jafnframt dró úr samskipt-
um hans við fólk. Um það er lauk
voru þau orðin minni en nokkrum
manni er hollt eða fær risið undir. Á
þessum síðustu árum reyndist vin-
kona hans, María Jónsdóttir, honum
ákaflega vel.
Gunnar var gáfaður og vellesinn
og hafði dýpri og sannari skilning á
skáldskap en flestir menn sem ég
hef kynnst. Hann var stórmerkilegt
og sérstætt tónskáld. Tónverk hans
spanna afar vítt svið; allt frá einföld-
um melódíum í dægurlagastíl til
flókinna hljómsveitar- og kórvera
og eiginlega allt þar á milli. Auk
þess samdi hann tónlist fyrir leik-
hús, þar á meðal mér ógleymanlega
tónlist við Dag vonar 1987.
Ég er forsjóninni þakklátur fyrir
vináttu okkar Gunnars Reynis.
Börnum hans; Siggu, Ingu og Sveini
sem og vinum og vandamönnum
vottum við Elsa einlæga samúð okk-
ar.
Birgir Sigurðsson.
Kveðja frá
Tónskáldafélagi Íslands
Gunnar Reynir Sveinsson tón-
skáld er fallinn frá. Hann var eitt af
litríkustu tónskáldum sinnar sam-
tíðar og tók virkan þátt í þeirri
framþróun í tónsköpun og tónlist-
arflutningi á Íslandi sem átt hefur
sér stað á undanförnum áratugum.
Íslensk tónskáld hafa í gegnum tíð-
ina flutt til landsins strauma og
stefnur í tónlist erlendis frá og var
Gunnar Reynir Sveinsson einn
þeirra sem fluttu með sér ferska
vinda frá Mið-Evrópu í gegnum
nám sitt og störf í Hollandi.
Gunnar Reynir var fjölhæft tón-
skáld og liggja eftir hann tónverk af
ólíkum tegundum og gerðum. Hann
var meðal þeirra tónlistarmanna
sem störfuðu bæði sem tónskáld og
tónlistarflytjendur og beitti per-
sónulegum tónsmíðaaðferðum hvort
sem var á sviði framsækinnar nú-
tímatónlistar, leikhústónlistar, kvik-
myndatónlistar eða djasstónlistar.
Hann blandaði saman ólíkum
stefnum í tónsköpun og skapaði með
því sinn persónulega stíl, nokkuð
sem ungt tónlistarfólk hefur oftar
en ekki að leiðarljósi í dag.
Gunnar Reynir hafði mikil áhrif á
tónlistarlífið á Íslandi á sínum tíma
og í dag eru ungir tónlistarmenn að
tileinka sér aðferðir hans og kynna
sér tónlist hans.Verk hans eru flutt
reglulega á tónleikum bæði hérlend-
is og erlendis og ber það vott um að
tónlist Gunnars Reynis hafi náð að
skjóta rótum til framtíðar í íslensku
menningarlífi.
Við félagar hans í Tónskáldafélagi
Íslands þökkum honum fyrir áhrifa-
ríkt framlag til íslenskrar tónlistar
og samfylgdina í gegnum tíðina. Að-
standendum Gunnars Reynis send-
um við okkar innilegustu samúðar-
kveðjur.
f.h Tónskáldafélags Íslands
Kjartan Ólafsson, formaður.
Gunnar Reynir var örlagavaldur í
lífi mínu. Hann gaf mér spegil til að
skoða sjálfan mig í. Við kynntumst í
aðdraganda sýningar Gríms Mar-
inós Steindórssonar í Perlunni árið
1992. Við unnum allir þrír saman að
því ævintýri, sem fékk heitið Tón-
myndaljóð. Þetta var glæsileg sýn-
ing á málm- og steinverkum Gríms
Marinós og ljóðum mínum við sum
þeirra og lögum Gunnars við bæði
ljóð og myndir. Við opnunina voru
nokkur tónverka hans frumflutt að
viðstöddu fjölmenni. Þar fóru góðir
listamenn, þeir Þorsteinn Gauti pí-
anóleikari og Sverrir Guðjónsson
söngvari. Saman gáfum við svo út
bók með sama heiti og sýningin
undir forlagsheitinu Alletre og hafði
Gunnar Reynir húmor fyrir því sem
svo mörgu öðru. Hann var glaðsinna
í góðra vina hópi. Við áttum margar
gleðistundir saman fyrir sýningu og
á meðan á henni stóð. Bókin góða
var síðan þýdd á ensku og prentuð
tvisvar sinnum og bar hróður okkar
þremenninganna vítt um heim. Árið
1993 hélt Grímur Marinó aðra sýn-
ingu og þá voru verk Gunnars
Reynis einnig flutt, að þessu sinni af
Jónasi Ingimundarsyni, píanóleik-
ara, og Dúfu S. Einarsdóttur söng-
konu við undirleik Guðbjargar Sig-
urjónsdóttur.
Gunnar Reynir fann þann hljóm í
ljóðum mínum sem ól af sér mörg
sönglög. Hann hafði mörg orð um
það að hann skildi til fullnustu sökn-
uð minn og sársauka í ljóðaflokkn-
um Hlér enda hafði hann kynnst
sorginni sjálfur. Fleira áttum við
sameiginlegt og fór vel á með okkur,
hvort sem við ræddum tónlist, ljóð
eða trú. Hann var minn maestro. Ég
trúi því að verk hans eigi eftir að lifa
með þjóðinni um aldur og ævi þótt
samtími hans hafi ekki sýnt honum
þá ræktarsemi sem mér finnst hann
hafa átt skilið.
Dóttir mín, Hörn, hafði fyrir
nokkru ákveðið að halda tónleika í
Salnum í Kópavogi þann 10. apríl
næstkomandi og ætlar að flytja þar
eingöngu lög Gunnars Reynis við
ljóðin í Tónmyndaljóðum og Hlé,
alls 13 að tölu, við undirleik Antoníu
Hevesi. Höfðum við hlakkað til að fá
Gunnar til að hafa hönd í bagga við
undirbúning og æfingar fyrir tón-
leikana auk þess sem við hlökkuðum
til að heiðra og gleðja hann – og
okkur. Því miður verður hann ekki
viðstaddur tónleikana en við trúum
því að hann verði þar í andanum.
Það gladdi hann mikið þegar ég
sagði honum frá tónleikunum og ég
veit að hann hlakkaði til.
Ég kveð mikinn listamann og
góðan vin með miklu og innilegu
þakklæti fyrir þær fögru gjafir sem
hann gaf mér með lögum sínum. Ég
læt fylgja hér með eitt af ljóðum
mínum, sem Gunnar samdi lag við
og tileinkaði systur sinni, Rauður
þráður.
Um stund hef ég haldið í hönd þér
skyndilega ert þú horfinn
horfinn sjónum hönd þín farin
og tjörnin inni í mér sjálfum flæðir
yfir bakka sína og vökvar stráin.
Teygi hönd mína í átt til sefsins,
handan tjarnarinnar okkar
hún lengist og mjókkar, verður rauður
þráður milli mín og sefsins
sefast um síðir.
Hrafn Andrés Harðarson.
Gunnar Reynir var kærleiksríkur
maður, hann helgaði sig list sinni,
fyrir sig og gleði listsköpunarinnar.
Við vorum samrýndir og unnum af
heilindum hvor í garð annars. Gunn-
ar Reynir samdi tónverkið Málm-
grímur við myndverk eftir mig fyrir
píanó og var það frumflutt í Perl-
unni af Þorsteini Gauta Sigurðssyni
af miklu listfengi við opnun sýning-
arinnar Tónmyndaljóð árið 1992.
(Jónas Ingimundarson flutti það við
opnun annarrar sýningar árið eftir).
Við þessi tilefni voru einnig flutt
nokkur lög hans við ljóð Hrafns
Andrésar Harðarsonar, Hlér og
Tónmyndaljóð af þeim Sverri Guð-
jónssyni og Dúfu S. Einarsdóttur.
Minningin um þennan flutning er
helgidómur, tónlist Gunnars Reynis
er helgidómur sem mun lifa um
ókomna tíð, fylla hjarta og hugsun
gleði og kærleika. Löngu eftir að
margt af því sem nú er mest hamp-
að verður gleymt og grafið.
Árið 1994 var svo flutt tónverkið
Landpóstarnir í tilefni af vígslu
minnismerkis um landpóstana á
Stað í Hrútafirði. Símon H. Ívars-
son hélt tónleika með verkum hans í
listasafni Sigurjóns Ólafssonar. Ég
sótti marga tónleika þar sem flutt
voru verk hans, m.a. í Gerðubergi, í
Skálholti, Þjóðmenningarhúsi og að
Gljúfrasteini.
Gunnar Reynir var viðmótsþýður,
vildi öllum vel. Hann mátti þola
tómlæti og smán þeirra sem ráða
úthlutun listamannalauna; þar var
ekki spurt um listsköpun. Gráir
veggir. Úthlutun listamannalauna.
Veturliði var listamaður sem mátti
þola smán. Brotið vegglistaverk í
Árbæjarskóla af því það fór í taug-
arnar á einhverjum. Listsköpun er
sjálfstæð, unnin af innblæstri og
þörf, ekki eftir því hvað öðrum pass-
ar. Það er oft að komandi tíð skynj-
ar og metur rétt. Guðdómur er það
sem færir gleði og fyllingu, ekki það
sem Jóni eða Páli finnst. Þegar
hljómur Gunnars fyllir rúmið verður
guðdómurinn til, fylling sem kom-
andi kynslóðir greina í bjarma ljóss.
Gunnar Reynir var guðsgjöf okk-
ur samferðamönnum hans og eft-
irlifendum öllum um ókomna tíð. Ég
kveð góðan vin með virðingu og
innilegri þökk.
Grímur Marinó Steindórsson.
Gunnar Reynir var eitthvert
merkasta leikhústónskáld sem við
höfum átt. Með tónlist sinni skreytti
hann ófáar leiksýningar í Þjóðleik-
húsinu, hjá Leikfélagi Reykjavíkur,
Nemendaleikhúsinu og víðar. Flest
þau verkefni vann Gunnar á áttunda
og níunda áratugnum, sum þó síðar,
þar á meðal heilan söngleik um
Tómas Guðmundsson fyrir Leik-
félag Reykjavíkur.
Leiðir okkar Gunnars lágu fyrst
saman í Nemendaleikhúsinu í verki
Dylan Thomas, Hjá Mjólkurskógi,
þar sem hann samdi nokkur ljúf og
skemmtileg lög. Þetta var 1976 og
sama ár unnum við að Glötuðum
snillingum Heinesens hjá Leikfélagi
Kópavogs, þar sem Gunnar samdi
undurfagra tónlist, sem við notuðum
einnig síðar í sviðsetningu Nem-
endaleikhússins á verkinu 1990. Þar
er meðal annars sálmur sem auðvit-
að ætti að spila við jarðarförina
hans, nýtt lag við textann „Yfir
hverri eykt á jörðu“, eitthvert feg-
ursta sálmalag sem hér hefur verið
samið, og ég fékk að nota í fleiri
leiksýningum.
Svo samdi hann nokkrar strófur í
Stundarfrið Guðmundar Steinsson-
ar, þar sem tónlistin var reyndar að
mestu leyti erlend, ærandi popptón-
list af hljómplötum en Gunnar vann
með mér öll þau leikhljóð sem komu
úr sjónvarpi fjölskyldunnar í þessari
sýningu: skothvelli, kappaksturs-
skrans, sjónvarpsauglýsingar
o.s.frv. Hann lagði ótrúlega mikla
vinnu í hvert smáatriði. Mér er
minnisstætt að ég hafði beðið hann
um dularfullt hljóð úr sjónvarpinu
sem gæfi til kynna ógn eða hættu.
Þegar hann spilaði fyrir mig við-
komandi hljóð í fyrsta skipti voru
áhrifin nákvæmlega þau sem ég
hafði óskað eftir og ég dáðist að
honum fyrir að hafa samið þetta og
hitt naglann svona rækilega á höf-
uðið. „Ég samdi þetta nú ekki.“
„Nú, hvar fékkstu þá þetta merki-
lega hljóð?“ spurði ég. „Ég átti
þetta í safninu mínu. Þetta er hvalur
í nauð!“ svaraði hann og brosti sínu
alkunna sposka brosi um leið og
hann sló taktinn með herðunum.
Mesta afrekið vann hann í frum-
uppfærslunni á Degi vonar Birgis
Sigurðssonar í Iðnó ’87. Það var að
vísu erfið fæðing: ég sagðist ekki
vilja elektróníska tónlist, sem hann
var mjög snjall í að semja, heldur
tiltók ég ákveðin hljóðfæri sem mér
fannst viðeigandi. Þegar hann kall-
aði í mig heim til sín eitt kvöldið til
að hlýða á tónlistina við verkið brá
mér verulega, hún var öll elektrón-
ísk! Mér tókst að sannfæra hann um
að þessi áhugaverða tónlist hentaði
ekki verkinu og hann yrði á næstu
þrem fjórum dögum að koma með
nýja tónlist. Aðeins örfáir dagar
voru í frumsýningu og ég orðinn
órólegur þegar Gunnar birtist með
nýju tónlistina tilbúna spilaða á
hljóðfærin sem við höfðum orðið
sammála um. Ég gleymi aldrei
stundinni þegar við settumst niður í
auðum salnum í Iðnó og hann setti
segulbandið á í fyrsta skipti. Eftir
fyrstu tónana hríslaðist um mann
einkennilega ljúfsár tilfinning í full-
komnu samræmi við snilldarverk
Birgis. Ég leyfi mér að fullyrða að
þetta sé einhver fegursta og áhrifa-
mesta leikhústónlist sem samin hef-
ur verið við íslenskt leikrit. Hún
hefur farið víða og verið notuð við
uppfærslur verksins erlendis.
Gunnar var einstaklega skemmti-
legur í samstarfi, gríðarlegur húm-
oristi, sem alltaf var gaman að vera
samvistum við, augun báru merki
um endalausan áhuga, hann var
brosléttur og líkaminn stundum all-
ur á iði þegar hann talaði, hann
hreyfði sig eiginlega í músíkölskum
rythma, maðurinn sjálfur var gang-
andi tónverk! Gunnar lifir áfram í
list sinni og það væri gaman að
safna leikhústónlistinni hans saman
til útgáfu, það yrði enginn svikinn af
því verki.
Blessuð sé minning þessa meist-
ara.
Stefán Baldursson.
Gunnar Reynir
Sveinsson
✝
Hjartkær eiginmaður minn, faðir okkar, tengdafaðir
og afi,
Gísli Brynjólfsson,
frá Þykkvabæjarklaustri,
Árskógum 6,
lést fimmtudaginn 7. febrúar.
Þóranna Brynjólfsdóttir,
Guðrún Gísladóttir,
Sigurður Reynir Gíslason, Málfríður Klara Kristiansen,
Áslaug Gísladóttir, Þórður Kr. Jóhannesson
Freyr Tómasson, Birnir Jón Sigurðsson,
Anna Diljá Sigurðardóttir, Kristín Rut Þórðardóttir
og Gísli Þór Þórðarson.
✝
Elskuleg móðir okkar, amma og tengdamóðir
HRAFNHILDUR GÍSLADÓTTIR,
Álftamýri 4,
Reykjavík
lést á Landspítalanum miðvikudaginn 6. febrúar.
Útför auglýst síðar.
Sturla Sighvatsson,
Björg Sighvatsdóttir, Ólöf Ósk Þorsteinsdóttir,
Skúli Sighvatsson, Vassanta Idmont,
Markús Idmont Skúlasson,
Sighvatur Snæbjörnsson,