Morgunblaðið - 16.02.2008, Side 17

BRESK samkeppnisyf-
irvöld vilja sérstakan um-
boðsmann stórmarkaða
sem hafi völd og svigrúm
til að vernda bændur og
birgja gegn misnotkun
markaðsráðandi stór-
markaðakeðja.
Breska dagblaðið The
Guardian gerði þetta að
umtalsefni í gær, en þar
kom fram að eftir tveggja
ára rannsókn á breska
matvörkumarkaðnum,
sem veltir árlega um 123 milljörðum
punda, um 16.100 milljörðum króna,
sé talin þörf á slíkum umboðsmanni.
Þá kunni stórmarkaðir að verða
skyldaðir til að ráða sérstaka eft-
irlitsaðila, sem fylgist með því að
lögum sé framfylgt. Alls bentu sam-
keppnisyfirvöld á um 200 staði þar
sem skortur var talinn á samkeppni
og er ætlunin að auðvelda nýjum að-
AP
ilum að koma inn á slíka markaði.
Í dagblaðinu The Daily Telegraph
segir að gagnrýnendur keðjanna
sem drottni á markaðnum séu ósátt-
ir, þær þurfi ekki að loka einni ein-
ustu verslun þrátt fyrir kvartanir.
Þá sé ekki bætt úr stöðu birgja. Þús-
undir smærri verslana hafa lagt upp
laupana í Bretlandi síðustu ár, þ.m.t.
yfir 3.000 fisksalar og slátrarar.
Vilja auka eftirlit með
breskum stórmörkuðum
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 16. FEBRÚAR 2008 17
ERLENT
TIL óeirða kom enn í Kaupmannahöfn í
fyrrinótt er múslímsk ungmenni gengu þar
berserksgang vegna endurbirtingar á einni
af Múhameðsmyndunum umdeildu. Grýttu
þau verslanir og kveiktu í bílum og einum
skóla. Voru nokkur handtekin.
Nokkur mótmæli voru í gær pakistönskum
borgum þar sem brenndar voru brúður í líki
Anders Fogh Rasmussens, forsætisráðherra
Dana, og var þess krafist, að höfundur teikn-
ingarinnar yrði drepinn. Mótmæli voru einn-
ig á Gaza þar sem þess var krafist, að danska
stjórnin bæði múslíma afsökunar og þeir,
sem bæru ábyrgð á birtingu myndanna, yrðu
leiddir fyrir rétt.
Ein helstu samtök múslíma, OIC, sem hafa
aðsetur í Jeddah í Sádi-Arabíu, fordæmdu í gær endurbirtingu teikning-
arinnar og sögðu, að hún gæti leitt til aukinnar andúðar og átaka milli
kristinna manna og múslíma. Það væri að misnota tjáningarfrelsið að
óvirða það, sem öðrum væri heilagt.
„Þeir, sem það gera, eru komnir í slagtog með öfgamönnum, sem nota
trúna til að réttlæta morð og hryðjuverk. Þetta er ekki rétta leiðin til að
bæta samskiptin milli kristinna manna og múslíma,“ sagði í yfirlýsingu frá
samtökunum
Danski fáninn brenndur í mót-
mælum í Karachi í Pakistan.
Óeirðir í Kaupmanna-
höfn eftir myndbirtingu
Á FUNDI um við-
skiptamál, sem
Henry Kissinger,
utanríkisráð-
herra Bandaríkj-
anna, átti með
Maó, leiðtoga
kínverskra
kommúnista, í
Peking 1973,
bauðst Maó til að
láta Bandaríkin
fá 10 milljón konur. Kemur þetta
fram í skjölum, sem nú eru ekki
lengur leynileg.
„Kína er fátækt land og við höf-
um ekki upp á margt að bjóða. Við
eigum þó nóg af konum, raunar
alltof mikið. Þær eiga börn og það
er alltof mikið af börnum í þessu
landi. Við eigum svo mikið af kon-
um, að það kemur niður á bardaga-
getunni. Þið getið fengið nokkrar
þúsundir, nei tugþúsundir,“ sagði
Maó en Kissinger var víst heldur
seinn til svars. Þá sagði Maó: „Viltu
fá kínversku konurnar okkar? Við
getum sent til ykkar 10 milljónir.“
Fram kemur, að Kissinger hafi
látið einhver orð um það falla, að
Bandaríkin hefðu enga kvenna-
kvóta eða reglur um gjöld af þeim.
Maó bauð Kissinger 10 millj-
ónir kínverskra kvenna
Maó formaður,
leiðtogi Kína.
skv. fréttavef BBC, að lítil von sé um
lausn sem felist í bólusetningum.
Hann segir eyðniveiruna hafa
fundið leið til að blekkja varnarkerfi
mannslíkamans. Næsta skref vís-
indamanna sé því að finna mótleik
við því bragði náttúrunnar. Allar
bóluefnisrannsóknir hingað til séu
því ómerkar og leita verði annars
konar leiða til að vinna á veirunni.
Vísindamenn binda helst vonir við
að rannsóknir á sviði gena og stofn-
frumna geti falið í sér lausnina.
ÓSENNILEGT þykir að hægt verði
að bólusetja fólk við eyðni. Það er
meðal þess sem kom fram á al-
þjóðlegri ráðstefnu fremstu vísinda-
manna á sviði eyðnirannsókna sem
haldin var í Boston fyrir skömmu.
Á ráðstefnunni kom fram að
eyðnirannsóknir eru ekki komnar
lengra en fyrir 25 árum og eru vís-
indamenn svartsýnir á að lausn
muni finnast á vandanum í náinni
framtíð.
33,2 milljónir manna hafa greinst
með eyðni í heiminum og er aukn-
ingin 1,5% frá árinu 2006. Veiran
var greind fyrst árið 1983. Ekki er
til lækning við sjúkdómnum en með
lyfjum er hægt er að hefta að ein-
hverju leyti þróun veirunnar yfir í
eyðni, sem er lokastig sjúkdómsins,
auk þess að halda einkennum hans
niðri.
David Baltimore, einn fremsti vís-
indamaðurinn á þessu sviði, segir
Lítil von um bóluefni
Eyðni Indversk eyðnismituð börn.
STUTT
Eftir Jóhönnu Maríu Vilhelmsdóttur
jmv@mbl.is
FASTLEGA er gert ráð fyrir að for-
sætisráðherra Kosovohéraðs lýsi yf-
ir sjálfstæði frá Serbíu á morgun.
Forsætisráðherra Kosovo, Hashim
Thaci, hefur neitað að staðfesta hve-
nær yfirlýsingin verður gefin en
serbnesk yfirvöld og alþjóðasam-
félagið búa sig undir að það verði
gert á morgun.
Nýendurkjörinn forseti Serbíu,
Boris Tadic, sem sór embættiseið í
gær, hefur heitið því að gera allt sem
í hans valdi stendur til að halda Kos-
ovohéraði innan serbnesku landa-
mæranna. Hann segir sjálfstæðisyf-
irlýsinguna ólöglega.
Gert er ráð fyrir að Bretland,
Frakkland, Þýskaland og Ítalía við-
urkenni sjálfstæði Kosovo um leið og
yfirlýsingin berst og Bandaríkin
fylgi í kjölfarið. Yfirvöld í Serbíu og
Rússlandi eru harðlega andsnúin
sjálfstæðisyfirlýsingunni og ekki er
gert ráð fyrir að japönsk stjórnvöld
viðurkenni sjálfstæði héraðsins þar
sem þau vilja halda góðum tengslum
við Rússa og varast að styggja þá.
Á fjölmennum blaðamannafundi í
Pristina, höfuðborg Kosovo, hét
Thaci því að mannréttindi allra íbúa
héraðsins, þ.m.t. serbneska minni-
hlutans, yrðu tryggð. Allir íbúar
skyldu finna til öryggis og stjórnvöld
væru staðráðin í að nú skyldi horft til
framtíðar, erfið fortíð væri að baki.
Sameinuðu þjóðirnar hafa farið
með stjórn í Kosovohéraði allt frá því
að NATO hrakti hersveitir Slobod-
ans Milosevic þaðan árið 1999 eftir
miklar ofsóknir á hendur albanska
meirihlutanum. Um 220.000 Serbar
hafa flúið Kosovohérað frá árinu
1999.
Mikið er um að vera í Pristina,
tonn af flugeldum hafa verið flutt til
landsins og er borgin skreytt fánum
og veggmyndum. Stjórnvöld hafa
hvatt til friðsamlegra fagnaðarláta,
nýtt upphaf skuli fara fram með
sæmd.
AP
Fagnað Ungmenni í Pristina fagna
veifandi albanska fánanum.
Sjálfstæði Kosovo-
héraðs í undirbúningi
 Búist er við að leiðandi Evrópuríki veiti viðurkenningu sína
 Rússland og Serbía eru andsnúin sjálfstæðisyfirlýsingunni
Eftir Jóhönnu Maríu Vilhelmsdóttur
jmv@mbl.is
NÁI demókratar að koma frambjóð-
anda sínum í Hvíta húsið yrði for-
setafrúin í fyrsta sinn annaðhvort
karl eða þá blökkukona af verka-
mannastétt.
Hlutverki forsetafrúa fylgir engin
starfslýsing. Forsetafrúrnar Elean-
or Roosevelt og Hillary Clinton
sættu báðar gagnrýni fyrir að hafa
„gert of mikið“. Bush-konur hafa
farið íhaldssama leið og hefur Laura
Bush jafnvel verið kölluð fyrsta
póst-femíníska forsetafrúin.
Áður fyrr stóðu forsetafrúrnar við
hlið eiginmanna sinna og sinntu
gestgjafahlutverkinu vel. Nú leyfist
þeim að þróa eigin ímynd svo lengi
sem hún brýtur ekki í bága við
stefnu og ímynd forsetans.
Hvaða hlutverk Bill Clinton mun
taka að sér í Hvíta húsinu er enn á
huldu en ólíklegt þykir að hann
gangi inn í hefðbundið hlutverk for-
setafrúarinnar. Bill hefur svarað því
til að hann muni styðja konu sína og
etv. sinna sendifulltrúaverkefnum
auk þeirra verkefna sem hann hefur
sinnt hingað til, en ekki skipta sér af
pólitískum ákvarðanatökum hennar.
Bill hefur staðið þétt við bak konu
sinni í baráttunni en einnig mætt
gagnrýni fyrir að varpa skugga á
hana. Þykir mörgum persónuleiki
hans of mikill til að hæfa stuðnings-
hlutverki makans.
Michelle Obama hefur tekið virk-
an þátt í kosningabaráttu eigin-
manns síns og er almennt talin hafa
haft jákvæð áhrif á gengi hans.
Haft hefur verið eftir sagnfræð-
ingi sérhæfðum í bandarískum for-
setamálum, að Michelle yrði að láta
sér lynda hefðbundið hlutverk fyrst
um sinn. Forsetafrúin verði að þókn-
ast almenningi og allt eins víst að
forsetafrú dökk á hörund, sem í of-
análag væri starfandi lögfræðingur,
yrði þjóðinni of stór biti. Það er óvíst
hvernig Michelle myndi láta sér slíkt
lynda, en hún er hámenntuð kona
sem hefur sinnt frama sínum.
Bill og Michelle myndu bæði hafa
sín áhrif á hlutverk forsetamaka og
jafnvel beina því inn á nýjar brautir.
Ekki er sjálfsagt að aðlögunin yrði
auðveldari fyrir Bill. Kannski ein-
mitt vegna þess að hann er öllum
hnútum kunnugur í Hvíta húsinu.
Breytt staða frúarinnar?
 Sigur demókrata hefði í för með sér ýmsar breytingar
 Forsetafrúin yrði í fyrsta sinn karl, eða blökkukona
Reuters
Bill Of mikill persónuleiki?
ÍBÚAR Sjanghæ í Kína dáðust að ljóskerum sem hengd
höfðu verið upp í Yuyuan-garði í vikunni, en garðurinn
telst einn fjögurra fegurstu garða Kína.
Kínverjar fagna nýju ári um þessar mundir og er ár-
ið í ár tileinkað rottunni eins og sjá má af risavöxnu
ljóskerinu. Hátíð ljóskeranna, sem lauk í gær, er hluti
hátíðarhaldanna en þá eru hefðbundin ljósker hengd
upp og stendur hátíðin fimmtán fyrstu daga nýs árs.
AP
Kínverjar fagna ári rottunnar