Morgunblaðið - 16.04.2008, Qupperneq 14

14 MIÐVIKUDAGUR 16. APRÍL 2008 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
REPÚBLIKANINN John
McCain nýtti tækifærið í gær
og fór yfir helstu áherslur sínar
í efnahagsmálum, á sama tíma
og forsetaframbjóðendur
demókrata skiptust á skotum í
aðdraganda forkosninganna í
Pennsylvaníu á þriðjudag.
Vísbendingar eru um að
staða efnahagsmála verði efst á
baugi í kosningabaráttunni í
haust og boðar McCain að hann muni gera skatta-
lækkanir George W. Bush forseta á síðustu árum
varanlegar, að hann muni lækka skatta á fyrirtæki
og beita sér fyrir því að efnafólk greiði hærri fram-
lög til heilsutrygginga, svo eitthvað sé nefnt.
Þá boðar forsetaframbjóðandinn að skorið verði
niður í ríkisútgjöldum um sem nemur hundrað
milljörðum Bandaríkjadala, um 7.500 milljörðum
króna, niðurskurður sem gerði kleift að lækka
álögur á fyrirtæki og stuðla að frekari vexti hag-
kerfisins. Himinhátt eldsneytisverð hefur brunnið
á bandarískum almenningi og skoraði McCain á
þingið að fella niður 18,4 senta álögur á gallonið
(3,78 lítrar) af eldsneyti í sumar, í því skyni að slá á
ráðgerð áhrif olíuverðsins á almennt verðlag.
Segja skattalækkanirnar mun dýrari
Eins og við var að búast gagnrýndu demókratar
tillögurnar og samkvæmt fréttaskýringu The New
York Times hefur hin frjálslynda hugveita Center
for American Progress Action Fund áætlað að
skattalækkanir McCains muni í raun kosta þrefalt
meira, eða ígildi um 22.500 milljarða króna.
Sama eigi við um sparnaðinn við niðurfellingu
ýmissa opinberra verkefna, sem óvíst sé að muni
spara jafnvirði 7.500 milljarða króna á ári.
McCain gagnrýndi hins vegar frambjóðendur
demókrata fyrir að leggja til að hluti skattalækk-
ana Bush forseta verði dreginn til baka.
„Þau ætla að hækka skattana þína um þúsundir
dollara á ári,“ sagði McCain, sem skaut föstum
skotum að demókrötunum Barack Obama og
Hillary Clinton fyrir meinta einangrunarhyggju
þeirra í efnahagsmálum.
Bill Burton, talsmaður Obama, gaf lítið fyrir til-
lögurnar og sagði þær líklega hafa verið samdar af
hagsmunavörðum stórfyrirtækja í Washington.
Neera Tanden, einn helsti ráðgjafi Clinton, tók í
sama streng og sagði bandarískan almenning ekki
mundu hafa efni á tillögunum.
Efnahagsmálin verða einnig í brennidepli í for-
kosningum demókrata í Pennsylvaníu á þriðjudag
og bendir ný könnun Quinnipiac-háskóla til að Clin-
ton hafi nú 6% forskot á Obama á meðal líklegra
kjósenda, sem er óbreytt frá vikunni áður. Bendir
þetta til að Obama hafi beðið óverulegan skaða af
umdeildum ummælum sínum um hvernig íbúar
smábæja Pennsylvaníu hefðu hneigst að byssum og
trúnni í vonleysi efnahagsþrenginga síðustu ára.
Boðar skattalækkanir og
tiltekt í ríkisfjármálunum
Demókratar gagnrýna efnahagsstefnu forsetaframbjóðandans Johns McCains
John McCain
ÓLYMPÍULEIKARNIR hefjast í Peking 8. ágúst nk. og
líklega hafa mikil mótmæli og vandræðagangurinn
með kyndilinn ekki farið framhjá neinum. Kínversk yf-
irvöld hafa ekki minni áhyggjur af menguninni í borg-
inni enda hafa margir haft á orði, að hættulegt geti
verið íþróttamönnum, ekki síst langhlaupurum, að
anda að sér óloftinu. Á stóra skjánum utan á bygging-
unni er Wen Jiabao, forsætisráðherra Kína, að tala til
þegnanna en áður en leikarnir hefjast á að stöðva allan
byggingariðnað í borginni og allan þungaiðnað og
draga úr umferð í von um, að þessum móðuharðindum
af mannavöldum létti um stund.
AP
Ólympíuborg í mengunarmekki
Eftir Svein Sigurðsson
svs@mbl.is
VIÐBRÖGÐ við sigri Silvio
Berlusconis og bandalags
hans í þingkosningunum á
Ítalíu hafa verið með ýmsu
móti í Evrópu. Sumir hægri-
sinnaðir fjölmiðlar fagna
þeim en aðrir og raunar
fleiri furða sig á því, að
ítalskir kjósendur skuli í
þriðja sinn hafa kosið yfir
sig „drýldinn uppskafning“
og velja honum önnur háðu-
leg orð. Um það eru þó allir
sammála, að kosningarnar
hafi markað tímamót að því
leyti, að í þeim varð til eins
konar tveggja flokka kerfi.
Átta af tíu kjósendum kusu
stóru fylkingarnar tvær og
eru þingflokkarnir nú aðeins
fimm.
„Að þessu sinni hafa borg-
araflokkarnir enga fjarvist-
arsönnun og þeir vita það,“
sagði í ítalska dagblaðinu
Corriere della Sera. „Nú
stendur upp á þá að réttlæta
eigin sigur með róttækum
og sársaukafullum aðgerð-
um.“ Í La Repubblica sagði,
að Berlusconi hefði tekist að
beina sviðsljósinu að sér
með því að virkja allt sitt
fjölmiðlaveldi í því skyni,
m.a. þrjár sjónvarpsstöðvar,
sem ná til alls landsins, en
eftir sem áður væri hann
maður, sem liti á stjórnmálin
sem „tækifæri en ekki
ábyrgð“.
„Harmleikur,
þriðji þáttur“
Með fáum undantekn-
ingum fara evrópskir fjöl-
miðlar utan Ítalíu fremur
hörðum orðum um end-
urkomu Berlsuconis.
„Harmleikur, þriðji þátt-
ur“ var fyrirsögnin í Fin-
ancial Times Deutschland og
þar sagði, að þeir einu, sem
myndu hagnast á sigri hans,
væru „Berlusconi sjálfur og
klíka hans“. Í Süddeutsche
Zeitung sagði, að Ítalir
hefðu alltaf verið hrifnir af
guðfeðrum og trúðum. Ber-
lusconi væri hvort tveggja.
Í frönskum fjölmiðlunum
kvað við líkan tón en þeir
fögnuðu hins vegar upp-
stokkuninni, sem orðið hefði
í ítölskum stjórnmálum. Le
Figaro sagði, að sigur Ber-
lusconis væri í sjálfum sér
til marks um þá lömun, sem
einkenndi ítölsk stjórnmál.
„Ítalir eru svartsýnir á
framtíðina og þess vegna var
það létt verk fyrir Berlus-
coni númer þrjú að fá fólk til
að gleyma Berlusconi númer
tvö, sem stýrði landinu frá
2002 til 2006 með öruggan
meirihluta og hamaðist við
að gera ekki neitt,“ sagði
portúgalska blaðið Publico.
Berlusconi sagði í fyrra-
dag, að erfiðir tímar væru í
vændum og víst er, að hann
þarf að bretta upp ermarnar
ætli hann sér að standa við
stóru orðin.
Efnahagsmálin eru í
ólestri, hagvöxtur í landinu
er ekki nema um 0,6%, þjóð-
arskuldin meiri en verg
landsframleiðsla og mikill
fjárlagahalli. Helmingur
landsmanna segir, að hagur
sinn hafi versnað.
Stjórnmálaskýrandinn
James Walston við Banda-
ríska háskólann í Róm sagði,
að Berlusconi þyrfti tvennt
til að koma í gegn umbótum.
„Annars vegar öruggan
meirihluta og hann hefur
hann fengið. Hins vegar vilj-
ann og getuna. Flest bendir
til, að hann skorti það hvort
tveggja.“
Margir evrópskir fjölmiðlar fara háðulegum orðum um Berlusconi, væntanlegan forsætisráðherra Ítalíu
Lítil trú á nauðsynlegum aðgerðum
Reuters
Sigurvegarinn Berlusconi með loforðalista, sem hann lagði
fram fyrir kosningar, á Rás 5, einni sjónvarpsstöðva sinna.
STJÓRNVÖLD í Kína hyggjast ekki
afnema dauðarefsingu, aðstæður
leyfa það ekki ennþá og þjóðin
„myndi ekki sætta sig við“ slíka
breytingu, að sögn talsmanns utan-
ríkisráðuneytisins í Beijing í gær.
Hann sagði hins vegar að refsing-
unni yrði beitt „af varfærni“.
Mannréttindasamtökin Amnesty
birtu í gær skýrslu um dauðarefs-
ingar árið 2007. Þar segir að staðfest
sé að 470 manns hafi verið teknir af
lífi í Kína í fyrra en samtökin telja að
raunverulega talan, sem er ríkis-
leyndarmál, sé mun hærri.
Alls er talið að minnst 1.252 hafi
verið líflátnir í heiminum öllum en
vitað er að mikið er um leynilegar af-
tökur í Kína, Mongólíu og Víetnam.
Alls bíða nú um 27.500 örlaga
sinna á dauðadeildum. Fram kemur
að aftökum fjölgar mjög í þeim ríkj-
um sem beita henni mest sé miðað
við höfðatölu. 143 voru líflátnir í
Sádi-Arabíu í fyrra en aðeins 39 árið
2006, 317 í Íran en 177 árið á undan.
Fleiri aftök-
ur í Íran og
Sádi-Arabíu
Kínverjar lofa að
beita refsingunni
„af varfærni“
MUN meira af karlhormóninu test-
ósteróni greinist í verðbréfamiðlur-
um þegar þeir græða meira en
venjulega í kauphöllinni og fyllast
ofdirfsku, segir á vefsíðu BBC.
Kom þetta fram í rannsóknum vís-
indamanna við Cambridge-háskóla.
En aukning streituhormónsins cort-
isol getur hins vegar haft þau áhrif
að auka áhættufælni sem aftur ýkir
stundum áhrif af niðursveiflu. Þá
verða sumir alveg ráðþrota, lamast.
Kannað var magn testósteróns í
völdum hópi karla úr röðum miðlara
í London, mælt bæði klukkan 11 f.h.
og 4 e.h. Síðan voru niðurstöðurnar
bornar saman við árangur þeirra í
viðskiptum. Magnið reyndist mun
meira á dögum þar sem allt lék í
lyndi og mennirnir græddu vel.
Þegar miðlurunum gengur vel í
nokkra daga í röð eykst þeim sjálfs-
traust að hluta vegna testósteróns-
ins sem styrkir þessa kennd á
kostnað heilbrigðrar skynsemi og
varfærni. Þeir geta jafnvel orðið
áhættufíklar, líklegir til að spenna
bogann að lokum of hátt og nið-
urstaðan orðið „hörð lending“.
Einkum er hætta á slíkri hegðun
þegar mikill uppgangur einkennir
efnahagslífið.
„Hormón geta ráðið miklu um
frammistöðu sérhvers verðbréfa-
miðlara í streitunni og samkeppn-
inni sem einkennir markaðina,“ seg-
ir prófessor Joe Herbert, einn
vísindamannanna.
Hormón
efnahags-
vandi?
Aukið testósterón mælist
í fífldjörfum miðlurum
KÓRALLAR þrífast á ný í gígnum
sem myndaðist á eynni Bikini í
Kyrrahafi 1954 þegar Bandaríkin
sprengdu þar vetnissprengju árið
1954. Vísindamenn könnuðu nýlega
gíginn sem er 73 metrar að dýpt.
„Við sáum lífríki sem minnti á öll
venjuleg kóralrif, þarna var fullt af
fiski og kóröllum og mikið að ger-
ast,“ sagði einn vísindamannanna.
Um var að ræða stærstu kjarn-
orkusprengju sem Bandaríkin hafa
sprengt, hún var á við 15 milljónir
tonna af TNT-sprengiefni eða þús-
und sinnum stærri en sú sem grand-
aði Hiroshima 1945. Sovétríkin
sprengdu hins vegar mun stærri
vetnisprengju á sjöunda áratugnum.
Kórallar
vaxa á Bikini
♦♦♦