Morgunblaðið - 28.04.2008, Blaðsíða 12

12 MÁNUDAGUR 28. APRÍL 2008 MORGUNBLAÐIÐ
ÚR VERINU
Eftir Hjört Gíslason
hjgi@mbl.is
Það var vertíðarbragur áþessu núna. Við vorum viðsuðurströndina, á Reykja-nesgrunni, Tánni og Eld-
eyjarbanka og enduðum svo norður á
Hampiðjutorgunu. Við vorum mest
að leggja okkur eftir ýsunni. Vorum
með um 260 tonn af ýsu upp úr sjó.
Nú er þorskur bara orðinn meðafli.
Það getur enginn fiskað þorsk ein-
göngu og það fer enginn á þorskslóð.
Við vorum með 90 tonn af þorski,
sem slæddust með,“ segir Þorvaldur
Svavarsson, skipstjóri á frystitog-
aranum Þór HF. Hann var að ljúka
túr í byrjun vikunnar.
„Þeir eru búnir að koma því þann-
ig fyrir að við getum ekki kíkt neitt á
Halann. Þar er bara þorskur.
Meðan enginn getur beitt sér í
þorskinum, gefar tölur um afla á
sóknareiningu hvergi rétta mynd af
ástandinu. Staðreyndin er sú að
þorskveiðar eru bara úr sögunni hjá
þessum togurum. Við erum bara að
leita að öðru, en fáum alls staðar
þorsk. Það hlýtur að segja eitthvað
um útbreiðslu hans. Ég endaði túr-
inn úti á Hampiðjutorgi og var þar í
tæpa þrjá sólarhringa. Ég fór aldrei
með trollið upp fyrir 390 faðma dýpi
og fékk engu að síður rúmt tonn af
þorski með grálúðunni. Hann á ekk-
ert að vera þvælast þarna.
Ráðgjöfin röng
Veiðiráðgjöfin og stjórnunin er
einfaldlega röng. Við viljum nú
meina það að meira sé af þorskinum
en fræðingarnir tala um. Það er alltaf
auðveldast að ná í hann. Hann var
líka mjög vel haldinn þessi fiskur
sem við vorum að taka í síðasta túr.
Engu að síður held ég að það sé stað-
reynd að við erum að veiða ætið frá
þorskinum. Við erum að taka allt of
mikið af loðnu. Þorskurinn verður að
fá að éta. Það væri miklu nær að tak-
marka loðnuveiðarnar verulega og
veiða hana aðeins til manneldis og fá
þannig mikil verðmæti úr minna
magni. Skilja hitt eftir handa þorsk-
inum og búa þannig til enn meiri
verðmæti.
Mér skilst að norskir fisikifræð-
ingar hafi verið að mæla 470.000 tonn
af loðnu í Barentshafinu. Engu að
síður kemur það ekki til greina að
leyfa loðnuveiðar þar. Ég var á
þorskveiðum í Barentshafinu í jan-
úar og munurinn á þorskinum þar og
hér er alveg svakalegur. Hann er svo
miklu stærri og betur á sig kominn í
Barentshafinu, svo fullur af æti að
hann lá bara afvelta. Við vorum með
meðalvigt í þorskinum upp á 6,9 kíló.
Við sjáum ekki svona fisk hérna
heima. Ég held að menn átti sig ekki
alveg á því að hann þarf að éta.
Það er orðið skelfileg samsetning,
þegar við erum komnir með jafn-
miklar veiðiheimildir í ýsu og þorski.
Í mínu tilfelli er ég með meira af ýsu
en þorski í úthlutun. Þeir sem ráða
ferðinni verða bara að sýna okkur
hvernig eigi að fara að þessu. Þetta
er bara ekki hægt og hefur aldrei
verið hægt.“
Eru menn þá að henda þorski í
stórum stíl?
„Ég veit það nú ekki. En við erum
komnir svo langt niður fyrir hung-
urmörk í þorskveiðunum að þetta
gæti alveg endað með ósköpum. Á
þessu ári er ég búinn að fiska á
heimamiðum 170 tonn af þorski, sem
er nú ekki neitt, en það er samt of
mikið til að reyna að halda út árið.
Við vitum að í sumar verður þorskur
um allt, en við erum að reyna að ná í
ufsa og ýsu. Ég veit ekki hvernig
menn fara að þessu. Og svo eru
margir verr staddir en ég í þorsk-
kvótanum.“
Veiðum ætið frá þorskinum
„Ég er reyndar þeirrar skoðunar
að niðurskurðurinn í haust hafi verið
algerlega ónauðsynlegur. Nema
kannski eins og Geir H. Haarde
sagði, að nú væri lag til að skera nið-
ur af því sjávarútvegurinn skipti svo
litlu máli. Það væri því allt í lagi að
láta okkur svelta og byggja upp
þorskkvótann í leiðinni. Við byggjum
hann bara ekkert upp ef við veiðum
ætið frá honum. Ég veit ekki með
þessar brottkastsögur, sem hafa ver-
ið við lýði í mörg ár. En ég veit að við
á frystitogurunum gerum alltaf bet-
ur og betur. Förum alltaf betur og
betur með fiskinn. Við reynum að
ganga sæmilega um auðlindina og
skapa þau verðmæti úr aflanum sem
við getum.“
Þriðji ættliðurinn í brúnni
Þorvaldur er af sjómönnum kom-
inn. Hann er þriðji ættliðurinn í
brúnni. „Afi, Benedikt Ögmundsson,
byrjaði sem skipstjóri á Maí hjá Bæj-
arútgerð Hafnarfjarðar 1930. Svo er
það pabbi, Svavar Benediktsson, sem
var líka hjá Bæjarútgerðinni, og loks
ég. Svo er það spurningin hvort
Benedikt sonur minn fari í sömu
sporin. Það kemur í ljós, en umræð-
an um sjávarútveginn er svo neikvæð
að það virðist enginn vilja taka þátt í
honum lengur. Við erum úthrópaðir
sem leiðinda karlar á alltof stórum
skipum, sem séu að eyðileggja botn-
inn, en ekki að við séum að afla fæðu
fyrir mikinn fjölda fólks og skapa
þjóðfélaginu miklar tekjur. Svo held
ég að við séum ekkert að eyðileggja
botninn. Ætli það hafi ekki verið
byrjað að toga á Halanum 1920 og
enn er fullt af fiski á Halanum. Við
höfum varla eyðilagt mikið þar.
Okkur vantar meiri þorskkvóta og
það er full innistæða fyrir aukningu.
Þá hefðum við það svakalega fínt.
Stjórnvöld ættu að gefa út jafn-
stöðuafla til fimm eða sex ára í senn,
200.000 til 220.000 tonn á ári, og láta
okkur svo vera í friði. Þá getur leiðin
ekki annað en legið upp á við. En við
þurfum þá líka að hafa vit á því að
taka ekki allt ætið frá honum,“ segir
Þorvaldur Svavarsson.
Þetta gæti endað með ósköpum
Þorvaldur Svavarsson, skipstjóri á Þór HF, segir að þorskkvótinn sé alltof lítill
Morgunblaðið/RAX
Aflabrögð Skipverjar á Þór lönduðu afla sínum í Reykjavík í vikunni. Megnið var ýsa, þorskurinn orðinn meðafli.
Í HNOTSKURN
»Við erum úthrópaðir semleiðinda karlar á alltof
stórum skipum, sem eru að eyði-
leggja botninn, en ekki að við
séum að afla fæðu fyrir mikinn
fjölda fólks og skapa þjóðfélag-
inu miklar tekjur.
»Stjórnvöld ættu að gefa útjafnstöðuafla til fimm eða sex
ára í senn, 200.000 til 220.000
tonn á ári, og láta okkur svo vera
í friði. Þá getur leiðin ekki annað
en legið upp á við.
»Þorskurinn er svo miklustærri og betur á sig kominn
í Barentshafinu, svo fullur af æti
að hann lá bara afvelta. Við vor-
um með meðalvigt í þorskinum
upp á 6,9 kíló. Við sjáum ekki
svona fisk hérna heima.
Fiskveiðistjórnun Þorvaldur Svavarsson, skipstjóri á frystitogaranum
Þór HF, segir ómögulegt að búa við 130.000 tonna þorskkvóta.
Eftir Ólaf Bernódusson
Skagaströnd | Rannsóknir á hrognkelsum,
grásleppu og rauðmaga í Húnaflóa og Skaga-
firði standa nú sem hæst á vegum Biopol sjáv-
arlíftækniseturs í samvinnu við Norðurlands-
deild Veiðimálastofnunar, Landssamband
smábátaeigenda og Háskólann á Akureyri.
Hafa aðilar á vegum stofnananna unnið að
merkingum og margs konar mælingum á grá-
sleppu og rauðmaga á yfirstandandi vertíð.
Að sögn forsvarsmanna verkefnisins hjá
Biopol er nú verið að safna gögnum og sýnum
úr hrognkelsum á þessum hafsvæðum. Það
hefur þegar komið nokkuð á óvart hversu
mikla yfirferð grásleppan hefur. Þannig hafa
grásleppur sem merktar voru á Skagafirði og
sleppt aftur grunnt við Skagann verið að veið-
ast á veiðislóð norður við Grenivík sex dögum
síðar eftir 80 km ferðalag. Þá virðast sjávar-
straumar ekki skipta máli fyrir ferðalög þessa
mikla nytjafiskjar því grásleppur, sem veiddar
voru innarlega með Ströndum, hafa komið
fram í afla báta sem eru að veiða nyrst við
Strandirnar. Kemur þetta vönum grásleppu-
körlum nokkuð á óvart því straumurinn liggur
inn með Ströndunum og hefur hún því þurft að
taka upp hætti laxins með það að synda móti
straumi til að finna sér góðan hrygningarstað.
Lífsýnum safnað
Margs konar gögnum er safnað úr gráslepp-
unni til rannsókna síðar, m.a. eru tekin lífsýni
úr hluta þeirra til að geta hugsanlega borið
saman, á síðari stigum, við svipuð sýni úr grá-
sleppu sem veiðist annars staðar í heiminum.
Með þeim rannsóknum væri hægt að skera úr
um hvort um sama stofn sé að ræða eða fleiri.
Biopol hefur nýlega auglýst eftir líffræði-
eða líftækninema til sumarstarfs við úrvinnslu
gagnanna en fyrirtækið fékk nýlega styrk frá
Nýsköpunarsjóði námsmanna til verksins.
Rannsóknaraðilarnir hafa líka fengið grá-
sleppuveiðimenn á svæðinu til samstarfs við
sig og fara þeir á sjó með þeim til skiptis til að
merkja afla, mæla og taka sýni. Hefur sam-
vinnan við sjómennina verið mjög góð að sögn
Halldórs G. Ólafssonar hjá Biopol. Eru grá-
sleppukarlarnir jákvæðir fyrir verkefninu og
spenntir að fylgjast með niðurstöðum þess.
Munu hrognkelsarannsóknirnar á Húnaflóa
og Skagafirði vera þær umfangsmestu sem
fram fara á Íslandi um þessar mundir á þess-
um dýrmæta nytjafiski.
Mikil yfirferð á grásleppunni
Rannsaka hrognkelsi á
Húnaflóa og Skagafirði
Morgunblaðið/Ólafur Bernódusson
Rannsóknir Unnið að mælingum og sýnatöku á hrognkelsum sem veidd voru í sérstök rann-
sóknarnet. Rannsóknirnar eru á vegum Biopol-sjávarlíftækniseturs á Skagaströnd.