Morgunblaðið - 26.05.2008, Qupperneq 37

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 26. MAÍ 2008 37
Mikið vatn hefur runnið tilsjávar síðan IndianaJones lagði heiminn aðfótum sér fyrir röskum
aldarfjórðungi í Indiana Jones: Raid-
ers of the Lost Ark, sem margir skipa
í hóp með bestu afþreyingarmyndum
sögunnar. Vissulega gnæfði tit-
ilpersónan yfir myndinni með hatt
sinn og svipu í reffilegri túlkun Harr-
isons Fords, en fleiri bragðbættu
myndina og kemur nafn Karenar Al-
len samstundis upp í hugann.
Þessi netta en áleitna leikkona hélt
sínum hlut á móti Ford og hinum
karlstjörnunum, en hennar biðu mis-
kunnarlaus örlög kvikmyndaiðnaðar-
ins sem lokar á feril velflestra leik-
kvenna um leið og fyrstu hrukkurnar
koma í ljós. Karen gerði sig vissulega
seka um höfuðskyssur í hlutverkavali
á viðkvæmum tímapunktum, en
mestu réð um snubbóttan stjörnuferil
hennar að Hollywood trúir ekki á að-
dráttarafl kvenna yfir fertugt. Þær fá
lítil og léleg tækifæri, ekki sökum
minnkandi hæfileika þegar árin fær-
ast yfir, heldur skorts á bitastæðum
handritum. Ef svo ólíklega vill til að
einhver af gæðapennum borgarinnar
semur eftirsóknarvert kvenhlutverk
(árlega er oftast hægt að telja þau á
fingrum annarrar handar), er hóað í
Meryl Streep, Ellen Burstyn, Jane
Fonda, Judy Dench eða örfáar aðrar,
útvaldar gæðaleikkonur til viðbótar
sem hafa „lifað af“ ferðalagið yfir
æskumörk iðnaðarins.
Hvað varð t.d. um hina heillandi
Allen eftir Indiana Jones? Á meðan
karlleikarinn Ford hélt sínu striki á
toppnum veslaðist Allen einfaldlega
upp í síversnandi hlutverkum í mis-
jöfnum myndum. Saga hennar er
saga dæmigerðrar Hollywood-
leikkonu sem er farsæl fram að
hrukkum. Ömurlegt en satt, ef litið er
yfir feril hennar frá hátoppnum árið
1981.
Til að byrja með var Allen enginn
unglingur þegar lukkan bankaði upp
á, hún stóð á þrítugu þegar fyrsta In-
diana Jones-myndin var frumsýnd.
Allen er vel menntuð leikkona frá Ill-
inois sem smitaðist af leiklistarbakt-
eríunni og útskrifaðist frá hinum
þekkta leikskóla Actors Studio í New
York, árið 1978. Um svipað leyti háði
hún frumraun sína á Broadway og
kvikmyndahlutverkum fór sífjölgandi
á meðan hún var undir handleiðslu
Lees Strasberg. Fyrsta, eft-
irminnilega hlutverk Karenar var í
Animal House (’78), og leikkonan var
orðin „heit“, eftir annan smell, The
Wanderers (’79), til viðbótar. Þar með
hafði hún fangað athygli Woodys Al-
len sem bauð henni lítið hlutverk í
Manhattan, þar með var eftirsóttu
stöðutákni náð.
Sem fyrr segir komst Allen á topp-
inn í mynd Spielbergs, Raiders of the
Lost Ark, nú virtist henni borgið sem
leikkonu, eða hvað? Sjálfsagt hefur
Karen talið að svo væri og hún gæti
gert það næstu árin sem hana langaði
til. Myndavalið fram til 1984 var að
vísu vandað frá listrænu sjónarhorni
en óheppilegt fyrir stjörnu sem ætl-
aði að halda fengnum hlut. Starman
(’84), rétti stefnu leikkonunnar um
sinn, myndin, sem fjallaði um ástir
jarðarbúa (Allen), og geimveru (Jeff
Bridges), var sjarmerandi ævintýri í
höndum tveggja, aðlaðandi leikara og
leikstjórinn/handritshöfundurinn
John Carpenter, hitti enn einu sinni
naglann á höfuðið. Í kjölfar velgengni
Starman, ákvað Karen að leika sér
aftur að eldinum í nokkur ár í jað-
arhlutverkum sem gerðu ekkert ann-
að fyrir leikkonuna en að hún missti
af lestinni, hún var brunuð hjá.
Karen átti góðan sprett í Glerdýr-
unum – The Glass Menagerie, sem
Paul Newman leikstýrði 1987;
Scrooge (88), gekk vel, en Bill
Murray stal myndinni og King of the
Hill (93), eftir Steven Soderbergh,
fékk fína dóma en enga aðsókn. Síðan
ekki söguna meir, ferill hæfi-
leikakonu sem hafði heiminn í hönd-
um sér um stund, hefur hangið síðan
á horriminni. Man einhver Ghost in
the Machine, The Basket, Falling
Sky, Wind River? Eða þá World
Traveler, The Root, Poster Boy? All-
ar týndar í hafsjó B-mynda, helst að
maður minnist þess að hafa séð Kar-
en bregða fyrir á skjánum í góðum
þáttum eins og Law and Order, og
hún fór vel með lítil hlutverk í In the
Bedroom og Perfect Storm (báðar
’00). Indiana Jones and the Kingdom
of the Crystal Skull á örugglega eftir
að mala gull úti um allar jarðir, hvort
myndin gerir eitthvað fyrir fram-
haldslíf Karenar í Hollywood er önn-
ur saga. Ef svo verður ekki geta les-
endur fengið flesta titlana sem ég
nefni á leigum borgarinnar
Hvað varð um Karen?
Karen Allen birtist í
sviðsljósinu á ný í Ind-
iana Jones and the
Kingdom of the
Crystal Skull í hlut-
verki Marion
Ravenwood úr Raiders
of the Lost Ark.
Komin aftur Karen Allen og Sveven Spielberg við tökur á nýjustu myndinni
um Indiana Jones, þar sem Allen sést á ný eftir nokkurt hlé.
MYNDDISKAR»
DAN (Ledger) og Candy (Cornish),
eru ung, falleg og ástfangin, en saga
þeirra er ófögur hraðlestarferð til
heljar. Þegar þau kynnast í Sydney,
er Ledger orðinn niðurdrabbaður,
mislukkaður listamaður og sprautu-
fíkill. Fyrr en varir ánetjast kær-
astan hans nálinni og leiðin liggur
bítandi niður á botninn. Dagar víns
og rósa kemur ósjálfrátt upp í hug-
ann, tímarnir eru breyttir og eitrið
skæðara en í báðum myndunum
sjáum við eyðileggingarmáttinn,
allsherjar hrun persónanna, lík-
amlegt, fjárhagslegt og siðferðilegt.
Í takt við tímann er Candy op-
inskárri, það er ekkert verið að
fegra raunveruleikann, þau Dan og
Candy gera allt til að eiga fyrir
næstu innspýtingu, hann rænir og
ruplar, hún selur sig, en ástin er þó
ávallt skammt undan – í þeirra til-
felli er hún bölvaldur líkt og eitrið.
Myndin er sönnun missisins af
Ledger, útlitslega passar hann full-
komlega í hlutverk ógæfumannsins,
ekki hið minnsta líkur fjárhirðinum í
Brokeback Mountain, heldur sann-
færandi ístöðulaus ræsismatur.
Cornish mætir honum á miðri leið,
túlkun hennar á veikgeðja stúlku
sem sogast auðveldlega niður í svað-
ið er fullkomlega trúverðug, minnir
óneitanlega á Remick. Rush fer vel
með lítið hlutverk vinar Dans,
menntamanns sem fer sömu leiðina.
Nammi Cornish og Ledger í hlut-
verkum sínum í Candy.
Eitur og
eyðilegging
MYNDDISKUR
Drama
Ástralía 2006. Myndform 2008. 104
mín. Ekki við hæfi yngri en 16 ára. Leik-
stjóri: Neil Armfield. Aðalleikarar: Abbie
Cornish, Heath Ledger, Geoffrey Rush.
CANDY
bbbmn
Sæbjörn Valdimarsson
STÓRSLYSAMYNDIR taka sig al-
mennt mun betur út á stóra tjaldinu
en sjónvarpsskerminum, ég er þó
eindregið á því að Flood sé best
komin á skjánum, því minni, því
betra. Hún fjallar um aftakaveður
sem gengur yfir Norðursjó, með
þeim afleiðingum að austurströnd
Englands verður leiksoppur hrika-
legrar flóðbylgju. Aukinheldur er
háflóð þegar bylgjan öslar yfir varn-
argarðinn í Thamesá, í kaffæring-
unni verður gífurlegt manntjón og
eyðilegging í höfuðborginni og um
allt landið.
Það er ekki að sjá að Englend-
ingar ráði við þessa há-bandarísku
kvikmyndagrein, Flood er sambland
illa skrifaðrar sápuóperu þar sem
feðgarnir, veðurfræðingurinn, sem
Courteney afgreiðir grátlega til-
þrifalaust og verkfræðingurinn Car-
lyle, eru í fararbroddi hetjanna,
ásamt Joanne Whalley (áður Kil-
mer), sem fer með hlutverk yf-
irmanns almannavarna Lundúna.
Lélegri tölvuvinnu og líkönum er
fléttað saman við raunverulegar tök-
ur af ofviðrum, sem einar rísa upp úr
meðalmennskunni. Flood hefði ekki
veitt af vænni flóðbylgju punda til
viðbótar til að verða viðunandi
ásýndum.
Flóð London á bólakafi.
England
á floti
MYNDDISKUR
Hamfaramynd
England/Kanada 2007. Myndform
2008. 110 mín. Ekki við hæfi yngri en 12
ára. Leikstjóri: Tony Mitchell. Aðalleik-
arar: Robert Carlyle, Tom Courteney,
Joanne Whalley.
FLOOD
bbmnn
Sæbjörn Valdimarsson