Morgunblaðið - 18.06.2008, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 18. JÚNÍ 2008 29
„Það er verið að
banka hjá okkur
Gurrý.“ Klukkan var
hálf-sjö að morgni. Ég
opna dyrnar. Þar stendur tengda-
móðir mín Ransý skælbrosandi með
rúllur í hárinu, slæðu að aftan en
greitt að framan. „Ætlið þið ekki að
koma á markaðinn. Hann byrjar
klukkan sjö“?
Árið er 1973, við erum í Cascai, litlu
þorpi í Portúgal. Kvöldið áður hafði
hún boðið okkur upp á „Lúmúmba“
meðan við sátum og horfðum á mann-
lífið. Hún var vanari „Lúmúmba“ en
við. Eitt er víst að við Gurrý áttum
ekkert erindi á einhvern markað
klukkan sjö.
Ég kynntist tengdamóður minni,
þessari merkilegu konu, þegar við
Gurrý byrjuðum að skjóta okkur
saman. Því miður kynntist ég Tómasi
lítið því hann dó stuttu seinna.
Tómas og Ransý ferðuðust mikið.
Hún naut þessara ferða, sem dæmi:
að hlusta á Mariu Callas á tónleikum í
Barcelona.
Þau hjónin stunduðu laxveiði í Sog-
inu og Þverá. Fyrir utan aðrar veiði-
ferðir.
Tómas var framkvæmdastjóri
Ólafs Gíslasonar hf. En vinirnir voru
með svona lítið „undirverkefni“, Am-
anti sem framleiddi Adrett-brilljant-
ín. Þetta er á tímum Presleys og
rokksins. Salan á Íslandi sló öll met.
Því vildu enskir, líklega meðeigendur,
heimsækja fyrirtækið. Í hvert sinn
sem erlendir gestir komu til Íslands
var matarveisla á Grenimel 19. Ransý
stóð fyrir matseldinni af myndarskap.
Það vafðist að vísu fyrir vinunum að
sýna verksmiðjuna. Það voru ein-
hverjar bilanir.
Verksmiðjan var í kjallara undir
setustofunni. Þar var stór pottur. Yfir
honum stóð Lína og hrærði öllu sam-
an.
Við fluttumst til Kaupmannahafnar
1970 og bjuggum þar í tólf ár. Ransý
kom í heimsókn á hverju ári.
Minnisstætt er kvöld á De Syv
smaa hjem. Þjónustan var ekki sem
skyldi. Allt í einu smellir Ransý fingr-
um og kallar „tjener“ sem brást
skjótt við. „Saadan kalder mand ikke
paa en tjener í Danmark. Saadan kal-
der mand paa sin hund og jeg kan
godt tale jeres sprog.“ „Mikið er það
gott við viljum gjarnan panta mat-
inn“. Tjeneren skildi ekkert, var viss
um að við værum Svíar. Þjónustan
var eins og best verður á kosið það
sem eftir var kvöldsins.
Lorry var kabarettstaður með alls
konar uppákomum. „Sjáið þið himin-
inn. Hann er allur í stjörnum,“ sagði
hún og benti upp. Við höfðum aldrei
séð flottari stað. Þegar skemmtiatrið-
in byrjuðu fékk hún strax hlátursköst
af einstaklega smitandi hlátri og áður
en varði var allur salurinn farinn að
taka undir.
Ransý fann alltaf tilefni til að halda
veislur. Ég fann þrjár eggjahvítur í
frystinum, hringdi í Gideo og vini og
hélt þriggja rétta veislu.
Hún spilaði brids. Þegar hún settist
niður með vinkonum sínum í spila-
klúbbnum, þeim Nönnu, Gústu, Leifu
og Steinu, breyttist svipurinn. Kappið
var mikið og rifist var um hver hafði
sagt fjögur hjörtu eða tvö lauf.
Það var góð vinátta milli foreldra
minna og Ransýjar og fóru þau oft
saman í frí.
Hún tengadmóðir mín elskaði lífið.
„Skal det være gilde, saa lad det være
gilde.“
Ransý mín, takk fyrir allt, það var
heiður að fá að kynnast þér og vera
samferða þér meðan þú lifðir.
Guðni Pálsson.
Ragnheiður
Einarsdóttir
✝ RagnheiðurEinarsdóttir
fæddist í Reykjavík
11. febrúar 1917.
Hún lést á Hjúkr-
unarheimilinu Eir 2.
júní síðastliðinn og
fór útför hennar
fram frá Dómkirkj-
unni í Reykjavík 16.
júní.
Í dag kveð ég elsku-
lega móðursystur
mína, Ransý.
Ragnheiður Einars-
dóttir var dóttir Ragn-
heiðar Hall og Einars
M. Jónassonar, sýslu-
manns af Skarðsætt.
Hún var fimmta barn
foreldra sinna úr hópi
sjö systkina. Elst var
Erna, svo komu bræð-
urnir Birgir, Sverrir og
Agnar og þá Hjördís
og Hulda. Öll eru þau
látin nema yngsta syst-
irin, Hulda, sem býr í Boston. Eru
þetta erfiðar stundir fyrir Huldu
frænku að vera fjarri fjölskyldunni,
en hún treystir sér ekki sökum van-
heilsu að fljúga til Íslands.
Að morgni 2. júní sl. sat ég við
sjúkrarúm móðursystur minnar,
Ransýjar. Hárið silfurgrátt og fölur
vanginn. Einhvern veginn upplifði ég
einhverja dulúð sem lá í loftinu. Sér-
kennilegt andrúmsloft, tákn um frið-
helgi við dánarbeð. Ég minntist svip-
aðrar upplifunar fyrir 35 árum þegar
ég horfði á annan silfurgráan koll,
sem var hún mamma mín. Maður
stendur hljóður og hnípinn og vill ekki
sleppa takinu á ástvininum sem
manni þykir svo vænt um og hugur-
inn leitar í „gömul kynni sem gleym-
ast ei“. Hér var einstök kona að
kveðja. Þessi kyrrðarstund var eins
konar sáluhjálp fyrir mig.
Ransý var hrífandi persónuleiki,
vel máli farin og skörungur mikill.
Allt sem hún gerði var af miklum
rausnarbrag og smekkvísi. Forystu-
kona sem á hrífandi hátt gat alla tíð
tileinkað sér lífsviðhorf Pollýönnu.
Hún var í senn heimsborgari og
glæsikona með geislandi sjarma. Það
er kyrrð og ró í hlýlegu herberginu á
Eir. Fjölskyldumyndir standa á
kommóðunni en aðrar hanga á veggn-
um gegnt sjúkrarúminu. Myndir af
Tómasi, börnum þeirra, tengdabörn-
um, barnabörnum og barnabarna-
börnum. Einnig myndir af ömmu og
afa og systkinunum sjö. Öll þessi and-
lit þekki ég og eru kunnugleg og mér
finnst sem frændfólkið á myndunum
kinki kolli til samþykkis.
Ættmóðirin er að búast til brott-
ferðar og öll vitum við að svefninn
langi verður henni líkn við þraut.
Frá öllum heimsins hörmum,
svo hægt í friðar örmum
þú hvílist hels við lín. –
Nú ertu af þeim borinn
hin allra síðstu sporin,
sem með þér unnu og minnast þín.
(Einar Benediktsson)
Ég minnist frænku minnar með
mikilli væntumþykju, virðingu og
þakklæti.
Guðrún Sverrisdóttir.
Ragnheiður Einarsdóttir lést hinn
2. júní síðastliðinn. Ransý, eins og hún
var ætíð kölluð, var glæsileg kona,
glaðleg en þó með ákveðinn svip.
Ransý og eiginmaður hennar, Tómas
Pétursson, voru, ætla ég, bestu vinir
foreldra minna, þeirra Margrétar
Ágústsdóttur og Einars G. Guð-
mundssonar. Þau eru nú öll látin.
Fjölskylda mín bjó á Víðimelnum en
þau Ransý og Tómas á Grenimelnum
og í raun bjó stór hluti af vinahóp
þeirra allra á Melunum eða nágrenni.
Þessir fjórir vinir, ásamt Mogens
Mogensen og Petru eiginkonu hans,
höfðu Ásgarðslandið í Soginu á leigu
tvo daga í hverri viku áratugum sam-
an. Þannig veiddu konurnar á þriðju-
dögum en karlarnir á miðvikudögum.
Ég fór oft í þessa veiðitúra með þeim
sem barn og ég minnist þess að þær
voru duglegri við veiðarnar en karl-
arnir, sem sátu löngum á bakkanum
og reyndu að leysa lífsgátuna. Ásamt
veiðum í Soginu fóru þau Ransý og
Tómas ásamt foreldrum mínum víða
annað til veiða og má þar nefna Þverá,
Miðfjarðará og Norðurá. Sólarlanda-
ferðir voru ekki í huga þeirra. Þegar
laxveiðitímabilinu lauk tók bridge-
tímabilið við og spiluðu veiðikonurnar
þrjár ásamt móðursystrum mínum,
þeim Nönnu og Ágústu, vikulega á
þriðjudögum en karlarnir á miðviku-
dögum. Svo náin var vinátta móður
minnar og Ransýar að það var ekki
fyrr en á unglingsárum að ég áttaði
mig á því að hún var ekki ein úr
stórum systrahópi móður minnar.
Það eru forréttindi að hafa kynnst
þeim Ransý og Tómasi.
Blessuð sé minning þeirra hjóna.
Ágúst Einarsson.
Mig langar að minnast nokkrum
orðum um vinkonu mína, Ragnheiði
Einarsdóttur. Sonur minn Guðni
Bergþór Pálsson kynntist konu sinni
Guðríði Tómasdóttur 1969. Móðir
hennar var Ragnheiður Einarsdóttir.
Urðum við strax góðar vinkonur. Við
bjuggum á Hagamel og Ransý, eins
og hún var venjulega kölluð, bjó á
Grenimel. Síðar flutti hún einnig á
Hagamelinn. Svo það var stutt á milli
og oft rölt í heimsókn.
Við ferðuðumst mikið saman í
gegnum árin bæði utanlands og inn-
an. Oft fórum við saman til Kaup-
mannahafnar meðan börnin okkar
bjuggu þar, meðan Guðni var í námi.
Svo fórum við stundum til sólarlanda
þaðan. Við fórum saman í veiðiferðir
bæði í Kaldbaksvík þar sem Ransý
hafði veiðihús, og einnig annað á land-
inu meðan maðurinn minn var enn á
lífi. Við Ransý höfðum yndi af að elda
góðan mat, þá var setið og borðað og
talað saman um allt milli himins og
jarðar. Þetta var skemmtilegur tími
sem ég geymi í minningunni, og
sakna. Ransý starfaði mikið fyrir
Kvenfélagið Hringinn og um tíu ára
skeið var hún formaður. Ekki leið á
löngu þar til að ég var farin að taka
þátt í því starfi og geri enn. Ransý var
mjög kraftmikil og dugleg kona, það
var mjög gaman að umgangast hana.
Hún vissi margt, var skarpgreind og
það var hægt að tala við hana um allt
milli himins og jarðar.
Ég sendi börnum hennar, tengda-
börnum, og fjölskyldum þeirra sam-
úðarkveðjur.
Paula Andrea Jónsdóttir.
Þetta glóandi hár, þetta mikla
skap, samt svo gott, þessi tignlega
framkoma og höfðinglegt fas, þetta
var Ransí. Ekki gleymi ég okkar
fyrstu kynnum sem í rauninni varð
þegar bróðir minn Guðni B. Pálsson
kvæntist Guðríði Tómasdóttur, það
var svo skemmtilegt brúðkaup og
Ransí átti mikinn þátt í því að gera
það eftirminnilegt. Þá hófst nýtt tíma-
bil hjá fjölskyldunni á Hagamelnum.
Ragnheiður Einarsdóttir varð fjöl-
skylduvinur, það fór svo vel á með
henni mömmu og þau tengsl sem
mynduðust urðu aldrei rofin. En
Ransí var ekki bara vinkona móður
minnar heldur vinur okkar allra og
fylgdist vel með okkur unglingunum
vaxa úr grasi. Umræðurnar, þetta
ákveðna skap með fastar skoðanir,
voru svo skemmtilegrar, Ransí stælti
mig í þeirri list, hún gaf sig aldrei, en
aldrei var það tekið persónulega
hvorki af minni hendi, né hennar.
Þetta met ég mikils nú í dag. Á þeim
tíma vorum við ekki sammála um póli-
tík og samfélagsmál, en það var
skemmtilega tekist á, og rökfestan
var svo sterk og skír að venjulega
hopaði unglingurinn sem þóttist vita
betur. Síðar meir gátum við rætt mál-
in af skilningi þegar sá ungi þrosk-
aðist. Mikil gjöf var það að eiga í þeim
samræðum við konu eins og Ransí.
Glæsileikinn, fasið og skapið hafði
ávallt þau áhrif að hún uppskar virð-
ingu, hér var á ferð kona sem vissi
sínu viti. Málefni samfélagsins skiptu
hana máli og ef hún hefði farið út í
pólitík þá hefði það orðið okkur Ís-
lendingum eftirminnilegt, en hún
kaus líknarmálin og þar varð hún
mikill skörungur. Kvenfélagið Hring-
urinn varð hennar vettvangur, for-
maður í mörg ár. Við þau nýju kynni
við móður mína leið ekki á löngu áður
en hún bauð henni, sinni góðu vin-
konu, að fylkjast í liðið; það hefur ver-
ið móður minni lífselexír síðan. Að
eiga þau forréttindi að fá að kynnast
og umgangast persónu eins og Ragn-
heiði Einarsdóttur mun ég ávallt
þakka, og svo lánsamur var ég að
eignast konu sem er einmitt fædd á
sama degi og hún, 11. febrúar, og
merkilegt nokk þá eiga þær ýmislegt
sameiginlegt. Það er mikill söknuður í
mínu hjarta og hefur verið lengi, að
missa samskipti við konu sem gaf svo
mikið og ekki síst sýndi svo mikla
hjartahlýju með sínu einstaka fasi og
virðuleika. Útlitið og klæðnaðurinn
var ávallt fyrsta klassa, heimilið ein-
stakt og listrænt, maturinn til fyrir-
myndar og veislurnar frábærar. Það
er eftirsjá af slíkri manneskju. Hún
lifir nú í friði hjá sínum heitt elskaða
Tómasi, sem manni fannst að hafi
ávallt verið með henni. Megi Guð
geyma þig, elsku Ransí. Ég, Jóhanna
og börn vottum aðstandendum okkar
dýpstu samúðarkveðjur, Guð blessi
ykkur.
Þór Elís
Pálsson.
Ragnheiður Einarsdóttir (Ransý)
er farin á vit feðranna.
Þó að ég og við fyrrverandi sam-
starfskonur mínar og menn höfum
vitað hvert stefndi gegnum samband
okkar við Gurrý dóttur hennar og
fyrrverandi starfskonu SAS á Íslandi
þá var það samt eins og lífsklukkan
stöðvast eitt andartak þegar Gurrý
hringdi og tilkynnti lát móður sinnar,
stólpakonunnar Ransý og minning-
arnar helltust yfir og um leið þakklæti
fyrir að hafa fengið að kynnast þess-
ari frábæru konu á lífsleiðinni.
Það er alveg ljóst að þessi kona
snart okkur öll djúpt með ástúð sinni
og umhyggju fyrir okkur samstarfs-
fólki Gurrýar.
Að kynnast Ransý var eins og að
vera tekin í hirð drottningar. Fyrir
það fyrsta var þetta einhver sú glæsi-
legasta kona sem ég hef séð og sópaði
af henni hvar sem hún fór.
Ég veit varla hvernig sá siður hófst
en hann varð árleg tilhlökkun okkar
starfsfólksins og eini dagurinn á árinu
sem SAS skrifstofan hreinlega lokaði
lengi í hádegi og frameftir degi vegna
Þorláksmessuskötu á heimili Ransý-
ar fyrir okkur starfsfélaga Gurrýar.
Þessi boð voru ólýsanlega flott á
allan hátt. Þó að snædd væri hin víð-
fræga „skata“ og annar fiskur með þá
var borið á borð eins og um konung-
lega veislu væri að ræða og húsráð-
andi lék á alls oddi og skemmti okkur
hinum og sá auðvitað um alla mat-
seldina og undirbúninginn líka.
Ég „norðanstelpan“ kunni ekkert á
skötusiði en þessi boð eru þau allra
flottustu, fróðlegustu og hátíðlegustu
boð sem mér hefur verið boðið í á lífs-
leiðinni. Húsfreyja beið okkar bros-
andi og sá um að innsigla jólaskap
okkar allra um leið og hún sagði okk-
ur frá og kenndi okkur margt og mik-
ið. Ég borða enn þá skötu á Þorláks-
messu ef svo ber undir en eiginlega er
það tregablandin athöfn eftir skötus-
iði frú Ragnheiðar, sem nú bara lifa í
minningunni um aldur og ævi. Elsku
Gurrý og Guðni og allir aðstandendur
Ransýjar.
Kveðjustund er alltaf erfið þegar
kallið kemur, en þið yljið ykkur við
dásamlegar minningar elsku Ransýar
um ókomin ár.
Með þessum fátæklegu kveðjuorð-
um vil ég skila innilegri kveðju og
þökk frá okkur öllum fyrrverandi
samstarfsfélögum Gurrýjar sem
minnast mikilfenglegrar konu sem
snart okkur öll djúpt með tilvist sinni.
Bryndís Torfadóttir.
Elskulegur afi
minn, það er komið að
kveðjustund. Ég veit
hvað þú varst búinn að
sakna ömmu mikið og ég skynjaði
uppá síðkastið að þér fannst tíma-
bært að fara að fá að hitta hana á ný.
Samband ykkar ömmu var til fyrir-
myndar, fallegt og innilegt sem aldr-
ei bar nokkurn skugga á. Ég varð
þess heiðurs aðnjótandi að fá að eiga
heimili hjá ykkur í Víðigrundinni, á
mínum unglingsárum og fyrir það vil
ég þakka. Ótal minningar um góðan
afa streyma nú fram, allar sundferð-
irnar í Sundhöllina á laugardögum
voru fastur liður hjá okkur. Einnig
fjölmargar minningar tengdar mikl-
Jósef Halldórsson
✝ Jósef Hall-dórsson fæddist í
Garðakoti í Hjalta-
dal 12. október 1917.
Hann lést 28. apríl
sl. á hjúkrunarheim-
ilinu Sunnuhlíð í
Kópavogi.
Jósef var jarð-
sunginn frá Kópa-
vogskirkju 6. maí sl.
um harmónikkuáhuga
þínum, þar sem þú ert
að spila heima á „nikk-
una“ eins og þú kall-
aðir hljóðfærið, sem
og öllum harmónikku-
fundunum sem voru
haldnir reglulega og
við sóttum.
Þú varst maður at-
hafna og orku, það
varð þér mikið áfall er
þú skyndilega veiktist
alvarlega, en með
þinni þrautseigju og
styrk barstu þig ótrú-
lega vel allt fram til hins síðasta, þér
þótti þó alltaf sárt að geta ekki leng-
ur spilað á hljóðfærið þitt. Þrátt fyrir
líkamlega fötlun var minni þitt alltaf
óhemju gott og ávallt gaman að
heimsækja þig í Sunnuhlíð og heyra
frásagnir þínar frá liðnum árum eins
og gerst hefði í gær.
Mér er það minnisstætt að lokum,
er við skruppum saman einn fallegan
dag nú í mars sl. og áttum góða
stund við leiðið hennar ömmu. Elsku
afi, takk fyrir samfylgdina.
Lars.
Mig langar að minn-
ast Ásu með nokkrum
orðum. Þegar ég var
16 ára og komið að því
að fara í framhaldsskóla vildi ég yf-
irgefa sveitina og fara til Reykjavík-
ur. Þá vandaðist nú málið þar sem
vantaði dvalarstað meðan á skólavist-
inni stæði. Pabbi hringdi í Ásu til að
athuga hvort hún hefði eitthvert
pláss. Já það var nú minnsta málið,
hún bauð mér að búa hjá sér, bauð
mig velkomna á sitt heimili og var mín
stoð og stytta fyrstu árin sem ég bjó í
burtu frá foreldrum mínum.
Ása Ester Skaftadóttir
✝ Ása EsterSkaftadóttir
fæddist í Dægru í
Innri-Akranes-
hreppi hinn 6. októ-
ber 1934. Hún lést á
Landspítalanum 28.
maí síðastliðinn.
Ása var jarð-
sungin frá Há-
teigskirju 4. júní sl.
Ása var stolt af fjöl-
skyldunni sinni og ég
var svo heppin að kynn-
ast börnum hennar,
tengdabörnum og
barnabörnum sem
veittu henni gleði með
uppátækjum sínum.
Við pabbi heimsótt-
um Ásu síðast fyrir
tveimur árum og við
fengum höfðinglegar
móttökur hjá henni.
Það var alltaf gott að
koma til hennar, þó hún
gerði sem minnst úr því
sjálf. Hún var eins og venjulega með
húmorinn í lagi og við áttum saman
notalega og skemmtilega stund. Ég
er þakklát fyrir að hafa kynnst Ásu
svona vel og tel mig ríkari fyrir vikið.
Elsku Sigrún, Valli, Siggi, Bjarni,
Júlli og fjölskyldur, ég og foreldrar
mínir sendum ykkur innilegar sam-
úðarkveðjur, minningin um góða og
hlýja konu lifir í hjörtum okkar.
Kristín Lilja Lárusdóttir.