Morgunblaðið - 15.07.2008, Qupperneq 14

14 ÞRIÐJUDAGUR 15. JÚLÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
  
    !"
#$%&'()
*+,,-


   

 

  


 
    
!  

" # 
$   
%
&'()*
&  + ,- ./-
01
2 
   345
 61
 '
  '7.
 
.8
1 
*9
/
01,,
: ,

    
; 1    ;

  
 ,/
 ! 
" 
   

  

 

  

 






 
 



 


 




 
 


 

:, 

0
, < 
 " & >?@4AAAA
4B>AAAA
54A>A335
3BCDCDA>
>C5CDBC4C
@DB??
>4D55ADA
5D?3AAB>D
@4@3>AC?
B33?DDA
@B>B3@
@BAA5ADC
+
B?D4AAAA
+
A
DCD35
3DD5>>C
BDB54@?
+
+
+
4AAAAAAA
44CAAB>@
+
4E@D
4EA@
>5E>5
4E5C
BDE@D
BDE>5
B4E35
?>5EAA
>>ECA
C@EBA
3EB@
@E4>
BE@5
C4ECA
+
B@5EAA
BD@5EAA
>AAEAA
B3?EAA
+
+
+
D@45EAA
BAEAA
+
?EAA
4EB4
>5E35
4E4>
BDE@@
BDED5
B4E55
?>@EAA
>>EC5
C@ECA
3E>A
@E44
BE@4
C?E5A
BE>A
B@CEAA
B5A5EAA
>>AEAA
BDAEAA
>>EAA
+
CE5A
5A>AEAA
+
5E5A
./ 
, 
3
>
BB
B4
3C
>
5
DC
>C
>
3
>>
+
3
+
+
B
?
BA
+
+
+
D
>
+
F
, ,
BD?>AAC
BD?>AAC
BD?>AAC
BD?>AAC
BD?>AAC
BD?>AAC
BD?>AAC
BD?>AAC
BD?>AAC
BD?>AAC
BD?>AAC
BD?>AAC
BB?>AAC
BD?>AAC
@?>AAC
D?>AAC
BD?>AAC
BD?>AAC
BD?>AAC
3A4>AAC
4B>>AA?
34>AAC
BD?>AAC
BD?>AAC
?3>AAC
EYSTRASALTSRÍKIN hafa, líkt
og Ísland, átt í vandræðum með
verðbólgu og getur því orðið
nokkur bið á að þessi ríki taki upp
evru eins og þau hafa stefnt að.
Spár gera ráð fyrir að ríkin þrjú,
Eistland, Lettland og Litháen,
geti tekið upp evru á árunum 2010
til 2014, en fyrst þurfa þau að
uppfylla skilyrði Maastricht-
sáttmálans um efnahagslegan
stöðugleika.
Halli á fjárlögum vandamál
Þrjú önnur ríki, sem gengu
einnig í ESB árið 2004, Pólland,
Tékkland og Ungverjaland, hafa
ákveðið að standa utan geng-
issamstarfsins þangað til efna-
hagslegar aðstæður batna.
Stjórnvöld í þessum löndum
hafa kosið að undirbúa ekki form-
lega aðild að myntsamstarfi vegna
viðvarandi halla á rekstri hins op-
inbera í ríkjunum, en áður en sótt
er um aðild að gengissamstarfinu,
sem er undanfari að fullu mynt-
samstarfi, þarf að koma ríkisfjár-
málunum á réttan kjöl.
Búlgaría og Rúmenía gengu í
ESB árið 2007 og stefna að aðild
að gengissamstarfinu eins fljótt og
mögulegt er.
Fjögur ný evru-ríki
Slóvenía, Kýpur og Malta hafa
öll tekið upp evru eftir að þau
gengu í ESB árið 2004. Þau urðu
fljótlega eftir inngönguna aðilar
að gengissamstarfi sem miðaði að
því að aðlaga gengi innlends gjald-
miðils að gengi evru. Evra var
tekin upp í Slóveníu þann 1. jan-
úar 2007 og á Kýpur og Möltu ári
seinna. Þau bættust þar með í hóp
þeirra tólf ríkja sem áður höfðu
tekið upp evru.
Slóvakía mun verða sextánda
ríkið til að taka upp evru 1. janúar
2009. Hefur ríkið nú þegar upp-
fyllt skilyrði Maastricht-sáttmál-
ans. sjakobs@mbl.is
Verðbólgan
vandamál
Fjögur ný aðildarríki ESB hafa fengið
að taka upp evru frá inngöngu árið 2004





  
  
    

  

!""#!
 $  $

!% 
""&
'(
 ) !% !""*
 $    
!% 
""+

  ,- .

  /%$ /0     
1 
2


 

 2
 0    
$
!% 
+++






 








 

 !  



"

#


$%&'
(
)''

*%

+!,
-.



 /

(



 &  

.






 
FRÉTTASKÝRING
Eftir Snorra Jakobsson
sjakobs@mbl.is
ÍSLAND á töluvert langt í land með
að uppfylla skilyrði Maastricht-sátt-
málans, en þau verður að uppfylla
áður en hægt er að ganga í mynt-
bandalag Evrópu og taka upp evru.
Verðbólgan er langt yfir markmiðum
og 9 til 10% yfir þeim löndum ESB
sem hafa minnsta verðbólgu. Lang-
tíma nafnvaxtamunur er nærri 6%
og gengi krónunnar hefur sveiflast
um 41% eða frá 100 stigum upp í 169
stig. Ísland uppfyllir því alls ekki
efnahagsleg skilyrði evruupptöku
við núverandi aðstæður.
Rekstur hins opinbera er hins veg-
ar í mjög góðu jafnvægi og er góður
afgangur af ríkissjóði. Sömuleiðis er
íslenska ríkið nær skuldlaust. Í ljósi
þess hversu Ísland er langt frá því að
uppfylla skilyrði Maas-
tricht-sáttmálans má spyrja hvort
umræða um upptöku sé aðkallandi.
„Evrumyntvæðing hagkerfisins á
sér stað um þessar mundir, hins veg-
ar held ég að það sé ekki of seint og í
raun mun heillavænlegra að evra sé
hér tekin upp formlega sem mynt,“
segir Jón Þór Sturluson, aðstoðar-
maður viðskiptaráðherra og dósent í
hagfræði.
Vextir lækka fljótt
„Þegar ákvörðun um aðild að Evr-
ópusambandinu liggur fyrir væri
hægt að gerast aðili að gengissam-
starfi Evrópu (ERM II) sem felur í
sér fast gengi með vikmörkum og
gagnkvæmar gengisvarnir. Skýr
stefnumótum um fulla aðild að Efna-
hags- og myntbandalagi Evrópu í
fyllingu tímans myndi skapa trú-
verðugan endapunkt þannig að fast-
gengisstefna á grunni ERM yrði
haldbær bráðabirgðalausn.“
Jón Þór segir að reynsla annarra
þjóða sem stefna að upptöku evru sé
sú að vextir hafi lækkað snemma í
ferlinu og í raun löngu áður en að
formlegri upptöku komi. Aðlögun að
Maastricht-skilyrðum myndi reyna
nokkuð á efnahagsstjórn hér á landi
og fela í sér pólitísk átök um stefnu.
Ísland uppfyllir ekki skilyrðin
Verðbólga, vextir og gengisflökt yfir
skilyrðum Maastricht-sáttmálans
" #

" #
 "  " $" " "$"$
%&'! # "(  " #
)" ) 

*   * +,-
)  "$ " #
" $  . $ 
  ".  
$      "  " $"
"/! # " $0 " $0 "
  ". )" ) "$   * $+,-)  "$ " #
" $ ,
" 

* $ 1     "   
"
 $  + #!
 $   
"
 "
2* $  $"  " $" "%'3 
$$

"$"   " 
"
 $   
 $
 !"
4  "   !" $"  " $" 
" "$"$ 53  "
   $"  67
8
,  !"
,   !" $"
"  " $" 
" "$"$ 9:3 7
&"  "
0
"
  ) $ ● ÚRVALSVÍSITALA kauphallarinnar
lækkaði um 0,7% í gær og endaði í
4.188 stigum. Bakkavör var eina úr-
valsvísitölufélagið sem hækkaði, um
0,6%, en mest lækkaði gengi bréfa
Eik Banka, um tæp 4%. Gengi krón-
unnar stóð nánast í stað í viðskipt-
um á gjaldeyrismarkaði í gær, eða
veiktist um 0,07%. Gengi dollara er
76,72 krónur, evru 121,67, sterl-
ingspunds 152,35 og danskrar
krónu 16,31. halldorath@mbl.is
Lækkanir í Kauphöll
Íslands í gær
● HLUTABRÉF
danska bankans
Roskilde Bank
héldu áfram að
lækka í gær, en
gengi bréfanna
lækkaði um 20%
í gær eftir að
hafa lækkað um
48% á föstudag.
Verðhrunið hófst þegar fréttir bárust
af því á föstudag að Roskilde Bank
hefði óskað eftir og fengið 750 millj-
óna danskra króna lausafjárstuðn-
ing frá danska seðlabankanum, en
upphæðin svarar til tæpra 12 millj-
arða íslenskra króna. Í kjölfarið
hófst umræða um hugsanlega yf-
irtöku sænsks banka á Roskilde
Bank.
Gengi bréfa bankans náði há-
marki í apríl í fyrra, 677 danskar
krónur, en eftir lokun markaða í gær
var gengið skráð 60 krónur, sem er
ríflega 91% lækkun. bjarni@mbl.is
Vandræði Roskilde
bank aukast enn
● FJÁRFESTAR á
bandarískum
skuldabréfamark-
aði tóku vel í þá
yfirlýsingu fjár-
málaráðuneyt-
isins að það
myndi biðja þing-
ið um ótakmark-
aða heimild til að
lána íbúðalánasjóðunum Fannie
Mae og Freddie Mac fé, en sjóðirnir
hafa átt undir högg að sækja und-
anfarna daga. Skuldabréf að mark-
aðsvirði um 3 milljarða dala skiptu
um hendur og skuldatryggingarálag
á bréfin lækkaði úr 57 punktum í
42.
Hins vegar virðast fjárfestar ekki
hafa trú á að aðgerðir stjórnvalda
muni gagnast hluthöfum sjóðanna
og lækkaði gengi bréfa Fannie um
1,7% og Freddie um 9,4%.
Dow Jones vísitalan lækkaði um
0,41% í viðskiptum gærdagsins,
Nasdaq um 1,17% og S&P 500 um
0,90%. bjarni@mbl.is
Stjórnvöld aðstoða
Fannie og Freddie
● HUGSANLEGT er að gengið verði
frá sölu Somerfield verslanakeðj-
unnar til The Co-operative Group fyrir
vikulok, að því er segir í frétt Fin-
ancial Times. Somerfield er nú í eigu
Kaupþings, Apax Partners, Barclays
Capital og Roberts Tchenguiz, en
Kaupþing keypti Somerfield árið
2005 fyrir 1,1 milljarð punda og
hafði vonast til að geta selt keðjuna
fyrir 1,9 milljarða. Nú er hins vegar
útlit fyrir að söluverðið verði á bilinu
1,5-1,6 milljarðar, andvirði um 230-
245 milljarða íslenskra króna.
Þessi lækkun á ætluðu söluverði
kemur til vegna aðstæðna á mark-
aði, sem komið hefur harkalega nið-
ur á smásölukeðjum eins og Tesco
og Somerfield.
Í frétt FT er haft eftir manni tengd-
um Apax að hugsanlegt sé að salan
tefjist eitthvað fram yfir næstu helgi,
en erfitt hafi verið að koma Somer-
field út. bjarni@mbl.is
Gengið frá sölu
Somerfield innan tíðar
)%G )%G
   H
H
)%G < G



  H
H
F
6 I
 *  

  H
H
.0&
F 
   H
H
)%G =B5
)%G DA



  H
H
ÞETTA HELST ...