Morgunblaðið - 31.07.2008, Blaðsíða 14

14 FIMMTUDAGUR 31. JÚLÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Eftir Halldór Armand Ásgeirsson
haa@mbl.is
MARGIR hafa kvartað yfir hversu
seint byggðakvóta er úthlutað í ár.
Fyrstu auglýsingar birtust í síðustu
viku og fisk-
veiðiárinu lýkur í
lok ágúst.
Bæjarstjórn
Ísafjarðar sendi
frá sér ályktun í
apríl þess efnis að
skynsamlegast
væri að sameina
úthlutun byggða-
kvóta tveggja ára
í upphafi fisk-
veiðiárs. „Við
skoruðum á sjávarútvegsráðherra að
úthluta í byrjun fiskveiðiársins og
sameina úthlutun tveggja ára um
leið. Þannig myndi ráðuneytið ná í
skottið á sjálfu sér,“ segir Sigurður
Pétursson, bæjarfulltrúi á Ísafirði.
Fiskistofa sér nú um að úthluta
byggðakvóta. Þar á bæ fengust ný-
lega þær upplýsingar að stofnunin
kysi helst að geta úthlutað í upphafi
árs.
Hjá ráðuneytinu fengust þó þær
upplýsingar að nú væri komin
reynsla á kerfið og seinkun ætti því
vera úr sögunni að ári.
Líkt og sagði í Morgunblaðinu á
laugardag er ástæða þess hversu
seint er úthlutað sú að kerfið var end-
urskipulagt í heild sinni í tilefni af
lagabreytingu í fyrra.
Þorskkvótinn var skertur um
þriðjung í september 2007 og því hef-
ur mikilvægi byggðakvótans aukist í
margra augum.
Sameina
ætti kvóta
tveggja ára
„Ráðuneytið gæti náð
í skottið á sjálfu sér“
Sigurður
Pétursson
Eftir Egil Ólafsson
egol@mbl.is
INGIBJÖRG Sólrún Gísladóttir ut-
anríkisráðherra segir að þjóðir heims
hafi misst af gullnu tækifæri í Genf til
að opna leið að réttlátari heims-
viðskiptum til hagsbóta fyrir alþýðu
manna bæði í þróunarríkjum og í iðn-
ríkjum. „Brýnar aðstæður nú fela í
sér að opin heimsviðskipti, ekki síst
með landbúnaðarvörur, eru í senn ár-
íðandi mannúðarmál og lykill að því
að draga úr áhrifum efnahagskreppu
í heiminum. Mikilvægt er að þrátt
fyrir allt náðist að margra mati meiri
árangur á síðustu níu dögum við
samningaborðið en samanlagt á þeim
sjö árum sem Doha-viðræðurnar hafa
staðið. Nú er nauðsyn að byggja á
þeim árangri og halda áfram.“
Vill ekki nýja búvörusamninga
Guðni Ágústsson, formaður Fram-
sóknarflokksins, segir hins vegar að
sú niðurstaða sem varð í Doha-
viðræðunum í Genf ætti að færa öll-
um heim sanninn um það væru stór-
þjóðirnar sem stjórnuðu gangi mála.
Þær vildu yfirtaka landbúnað litlu
þjóðanna. Bandaríkjamenn væru
þarna stórir gerendur en þeir sjálfir
væru með umfangsmikið stuðnings-
kerfi við landbúnaðinn. Hann sagði
mikilvægt að snúa við þeirri þróun að
flytja matvörur milli landa og heims-
hluta með öllum þeim kostnaði og
mengun sem því fylgdi. Hann sagðist
trúa því að viðhorf manna myndu
breytast hvað þetta varðar og lögð
yrði aukin áhersla á að þjóðir yrðu
sjálfbjarga í matvælaframleiðslu.
„Ég harma hins vegar ekki þessa
niðurstöðu [að viðræðurnar runnu út
í sandinn],“ sagði Guðni.
Guðni sagði að Ísland flytti inn um
50% af þeim matvælum sem neytt
væri hér á landi og Ísland væri frjáls-
lyndara í landbúnaðarmálum en t.d.
Bandaríkin og ESB.Guðni sagði að
það væri skylda okkar bæri skylda til
að varðveita sérstöðu okkar varðandi
heilbrigði búvöruframleiðslunnar.
Dýraheilbrigði væri gott hér á landi
líkt og á Nýja-Sjálandi. Sjálfir heim-
iluðu Ný-Sjálendingar engan inn-
flutning á búvörum þó að þeir væru
umfangsmiklir útflytjendur búvara.
Guðni sagði að viðbrögðin við nið-
urstöðunni í Genf ættu að vera að
smærri þjóðir tækju höndum saman
til að móta stefnu til mótvægis við
stefnu stórþjóðanna. Hann sagðist
hins vegar undrast að Einar K. Guð-
finnsson landbúnaðarráðherra ætlaði
að taka upp búvörusamninga við
bændur sem gilda eiga til ársins 2012
og 2013. Hann sagði enga ástæðu til
að breyta þessum samningum vegna
Doha samninga sem enginn vissa
væri fyrir að yrðu nokkru sinni að
veruleika.
Misstu af tækifæri að mati ráðherra
Guðni Ágústsson segist ekki harma
niðurstöðuna í Doha-viðræðunum
Í HNOTSKURN
»Eftir níu daga fundahöld íGenf stóðu samningamenn
upp á þriðjudag án þess að
samningar tækjust. Viðræð-
urnar hafa staðið með hléum í
sjö ár.
»Einar K. Guðfinnssonlandbúnaðarráðherra hef-
ur lýst því yfir að þrátt fyrir
niðurstöðuna í Genf þurfi að
breyta búvörusamningum
ríkisins og bænda í þeim anda
sem rætt var um í Genf.
» Ingibjörg Sólrún Gísla-dóttir utanríkisráðherra
harmar að ekki skyldu nást
samningar í Genf um frjálsari
viðskipti með búvörur.
Guðni
Ágústsson
Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir
HÉRAÐSDÓMUR Reykjavíkur
dæmdi í gær 16 ára gamlan karl-
mann í 15 mánaða óskilorðsbundið
fangelsi fyrir þjófnaði, skjalafals,
fjársvik, fíkniefnalagabrot og fyrir
að rjúfa skilorð dóms sem hann hlaut
í nóvember á síðasta ári. Maðurinn
játaði brot sín. Með dóminum var
jafnframt gert upptækt lítilræði af
hassi og amfetamíni í eigu mannsins.
Til frádráttar refsingu kom gæslu-
varðhaldsvist frá 24. júní til dóms-
uppsögu. Manninum var gert að
greiða skaðabætur, rúmar 40.000 kr.
ásamt vöxtum og allan sakarkostnað
málsins, samtals kr. 373.500.
thorbjorn@mbl.is
16 ára sí-
brotamaður
GLATT var á hjalla á heimili Guðnýjar Halldórsdóttur í Melkoti í Mosfells-
dal í gær en þar voru saman komnir vinir og ættingjar Auðar Sveinsdóttur
Laxness, ekkju nóbelsskáldsins Halldórs Laxness, til að fagna níræðis-
afmæli hennar.
Auður fæddist á Eyrarbakka 30. júlí 1918. Hún flutti ásamt Halldóri að
Gljúfrasteini í Mosfellsdal á aðfangadag árið 1945, sama dag og þau gengu
í hjónaband, og héldu þau þar heimili alla tíð síðan, eins og fram kemur á
heimasíðu Gljúfrasteins. thuridur@mbl.is
Morgunblaðið/Valdís Thor
Fögnuðu Auði níræðri
FRÉTTASKÝRING
Eftir Skúla Á. Sigurðsson
skulias@mbl.is
TUNGLIÐ mun í fyrramálið varpa
skugga sínum á sólina þannig að frá
Reykjavík mun það skyggja á 59%
af skífu sólar þegar mest verður. Á
Akureyri verður 61% skífunnar þak-
ið skugga. Mun deildarmyrkvinn
hefjast klukkan 08:15 í Reykjavík og
standa til 10:09. Í Kanada, Síberíu,
Mongólíu, Kína og á Grænlandi mun
skuggi tungls skyggja að fullu á
sólu.
Sólmyrkvar verða þegar sól,
tunglið og jörð liggja í beinni línu
þannig að skuggi tunglsins fellur á
jörðu. Að auki verður tungl að vera
fullt eða nýtt. Nýtt er tungl þegar
hin myrkvaða hlið þess snýr að jörðu
þannig að það sést ekki.
Þegar tunglið skyggir að fullu á
sól er talað um almyrkva en það
nefnist deildarmyrkvi þegar skuggi
þess hylur aðeins hluta sólar. Hring-
myrkvi verður þegar skuggi tungls-
ins er fyrir miðri sól en grannur
baugur sólar umlykur hann.
239 deildarmyrkvar á öld
Þorsteinn Sæmundarson, doktor í
stjörnufræði, segir í Almanaki Há-
skóla Íslands erfitt að svara því hve
algengir sólmyrkvar séu. Á árunum
1000 til 2000 sáust samkvæmt
Almanakinu 239 sólmyrkvar á öld að
meðaltali. Þar af voru 84 deildar-
myrkvar en almyrkvar voru 78 og
hringmyrkvar 77.
Þegar al- og hringmyrkvar verða
er alltaf deildarmyrkvi einhvers
staðar á jarðkringlunni. Því eru
deildarmyrkvar í raun jafnmargir
heildarfjölda sólmyrkva og þannig
ekki ýkja óalgengir. Þess ber þó að
geta að hver sólmyrkvi er aðeins sjá-
anlegur á vissum stöðum.
Þar sem tunglið fjarlægist jörðina
um 3,8 cm ári vegna breyttra sjáv-
arfalla mun sýndarþvermál þess
minnka með tímanum. Það mun
þannig virðast smærra frá jörðu. Nú
er sýndarþvermál mána og sólu nán-
ast hið sama. Skuggi tunglsins
minnkar einnig og mun að endingu
ekki ná að skyggja á alla skífu sólar.
Talið er að síðasti almyrkvi verði
eftir tæp 600 milljónir ára. Stækkun
sólar á tímabilinu mun einnig hafa
sitt að segja um þetta.
Íslendingar
sjá sólmyrkva
í fyrramálið
Á morgun munu Akureyringar sjá
tunglið varpa skugga sínum á 61% sólar
Morgunblaðið/RAX
Hringmyrkvi Árið 2003 sást hring-
myrkvi árla morguns á Íslandi.
Sólmyrkvar, hverrar gerðar sem
þeir eru, vekja athygli fólks en illa
getur farið fyrir þeim sem láta
forvitnina leiða sig í gönur. Horfi
fólk beint í sólina geta skaðlegir
geislar hennar valdið hornhimnu
augnanna óbætanlegum skaða.
Mikilvægt er að horfa ekki beint í
sólina eða að nota þá réttan hlífð-
arbúnað, sérstök sólskoðunargler-
augu eða slíkt.
Stjörnuskoðunarfélag Seltjarn-
arness er eina félag áhugamanna
um stjörnuskoðun á Íslandi. Það
mun standa fyrir sólskoðun á
Austurvelli í Reykjavík þegar
deildarmyrkvinn verður nú á
föstudaginn, ef veður verður gott.
Þar býðst áhugasömum að virða
fyrir sér myrkvann á öruggan hátt
með öllum viðeigandi hlífðarbún-
aði.
Varasamt að horfa beint í sólina