Morgunblaðið - 30.08.2008, Qupperneq 17

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 30. ÁGÚST 2008 17
Skógarhlíð 18 • sími 595 1000 • www.heimsferdir.is
Munið Mastercard
ferðaávísunina
Birt með fyrirvara um prentvillur. Heimsferðir áskilja sér rétt til leiðréttinga á slíku.
Ath. að verð getur breyst án fyrirvara.
Nú bjóðum við síðustu sætin í
sólina á Kanaríeyjum 26. nóvember
í 23 eða 24 nætur á frábæru
sértilboði. Bjóðum frábær sértilboð
á Roque Nublo, Dorotea, Parquesol
og Liberty, nokkrum af allra
vinsælustu gististöðum okkar á Kanarí. Gríptu tækifærið og njóttu
lífsins á þessum vinsæla áfangastað við
góðan aðbúnað.
Verð kr. 89.990
Netverð á mann, m.v. 2-4 í íbúð/smáhýsi á
Parquesol eða Dorotea 26. nóv. í 23 eða 24
nætur. Gisting á Liberty, Parque Cristobal og
Roque Nublo kostar kr. 5.000 aukalega. M
b
l1
04
14
4
Frábær ferð - 23 eða 24 nætur
Kanarí
26. nóvember
frá kr. 89.990
Ótrúleg sértilboð!
· Dorotea
· Liberty
· Roque Nublo
· Parquesol
· o.fl.
Frábær staðsetning!
Eftir Önund Pál Ragnarsson
onundur@mbl.is
RÍKIÐ fer langt út fyrir tilgang
þjóðlendulaga í málarekstri á grund-
velli þeirra. Það krefst svæða sem
eru ekki á miðhálendinu, svæða sem
ríkið átti en hefur
afsalað sér og
svæða sem aðrir
hafa keypt eða
tekið eignarnámi.
Tilgangur lag-
anna var aldrei sá
að stuðla að
eignaupptöku.
Þetta segir
Kristbjörg Steph-
ensen borgar-
lögmaður. Á
næstunni kynnir hún fyrir borg-
arráði niðurstöðu héraðsdóms
Reykjavíkur frá 2. júlí sl. í þjóð-
lendumáli um afrétti Álftaneshrepps
og Seltjarnarneshrepps hins forna,
þess efnis að afréttirnir séu þjóð-
lenda.
Dómurinn staðfesti þar úrskurð
Óbyggðanefndar, en borgar-
lögmaður segir að Reykjavíkurborg
muni áfrýja málinu. Með dómnum
lendir stór hluti útivistarsvæða
borgarinnar, t.d. skíðasvæðin í Blá-
fjöllum, innan þjóðlendu og verður
eignarland ríkisins. Verði hann stað-
festur þarf að bera allar leyfis-
veitingar vegna framkvæmda undir
ríkið, sem gæti tekið gjald fyrir.
Sitja í súpunni
Kristbjörg segir að þó svo að þjóð-
lenda þurfi ekki að vera á miðhá-
lendinu skv. skilgreiningu laga sé yf-
irlýstur tilgangur löggjafans að
skýra eignarhald á því svæði. Fjár-
málaráðherra haldi sig ekki við há-
lendið í kröfugerðum sínum og nið-
urstöður mótist af því. Þá skýtur það
skökku við að hennar mati að ríkinu
séu dæmd landsvæði sem farið hafi
verið með sem eignarlönd, þau tekin
eignarnámi, leigð út og gengið kaup-
um og sölum, meira að segja af
hendi ríkisins sjálfs.
„Hafa verður í huga að jarðir hafa
verið seldar á grundvelli þinglýstra
landamerkjabréfa í yfir 120 ár án at-
hugasemda af hálfu ríkisins. Síðasti
kaupandinn situr svo í súpunni, með
allt annað land en hann keypti á
grundvelli þessara heimilda. Hver
bætir honum tjónið?“ spyr Krist-
björg.
Hinir umdeildu afréttir í fyrr-
nefndu dómsmáli tilheyrðu bújörð-
um þar sem nú er þéttbýli höfuð-
borgarsvæðisins, og sveitarfélögin
þar keyptu upp á sínum tíma til að
skipuleggja byggð. Sem dæmi um
ágengni ríkisvaldsins nefnir Krist-
björg kröfu þess til hluta Heiðmerk-
ur fyrir Óbyggðanefnd. Það land var
á sínum tíma tekið eignarnámi með
sérstökum lögum til að gera að úti-
vistarsvæði fyrir borgarbúa. Nefnd-
in féllst ekki á þá kröfu.
Ósamtaka ráðherrar
Fyrir utan önnur dæmi um
ágengni ríkisins, svo sem Blikdal í
Esjunni, nefnir hún jarðirnar
Kröggólfsstaði og Þúfu í Ölfusi. Nú
er beðið eftir aðalmeðferð í máli fyr-
ir héraðsdómi Suðurlands, þar sem
ríkið og Orkuveita Reykjavíkur deila
um þær jarðir. Fjármálaráðherra
fékk á sínum tíma heimild í fjár-
lögum til að selja þær til OR.
Snemma árs 1999 skrifaði land-
búnaðarráðherra undir samning um
söluna. Þá var óútkljáð hvar jarðir
enduðu og afréttir byrjuðu, en sam-
komulag var um að merkin lægju um
aðra af tveimur tilgreindum línum.
Kaupandinn, OR, tók áhættuna af
því hvor línan væri rétt.
Hins vegar virðist ekki á vísan að
róa í slíkum samskiptum við ríkið.
„Þegar málið hófst fyrir Óbyggða-
nefnd gerði fjármálaráðherra, sem
áður hafði fengið samþykki Alþingis
fyrir því að selja OR jörðina, kröfu
til þess að landamerkin lægju um
allt aðra línu sem stækkaði þann
hluta jarðarinnar sem teldist til af-
réttarins og minnkaði þann hluta
sem taldist undirorpinn eignarrétti
og nú eign Orkuveitunnar. Óbyggða-
nefnd féllst á kröfu ríkisins að mestu
leyti,“ segir Kristbjörg.
Hún trúir því að Hæstiréttur snúi
niðurstöðunni. „Ríkið getur ekki
með nokkru móti haldið því fram að
þarna sé einungis um afrétt að ræða
enda nýting svæðisins langt umfram
það sem tíðkast um afrétti og nær sú
nýting áratugi aftur í tímann án þess
að nokkru sinni hafi verið dreginn í
efa réttur sveitarfélaganna til þeirr-
ar nýtingar,“ segir Kristbjörg.
Útivistarsvæðin ekki
gefin eftir hljóðalaust
Borgin mun áfrýja nýlegum dómi Héraðsdóms Reykjavíkur
um eignarhald á landsvæðum í nágrenni borgarinnar
()*+,


*
)  )   
)  *
% 
  
+& )(    
 *
 
'
 
)( ,
'
- 
$.
(
 ,  /0

 
   11 %
) &'

2(

  
 3

-.
2

Kristbjörg
Stephensen
Í GREINARGERÐ með 2. gr. þjóðlendulaga segir: „Aukin og breytt
nýting á hálendinu kallar á að settar verði skýrar reglur um hver fari
með eignarráð lands þar.“ Þá segir að líkur séu á að ásókn í að nýta
auðlindir í formi jarðefna, vatnsorku og jarðhita á hálendinu muni
aukast. Einnig er þar lagt til að því verði lýst yfir að íslenska ríkið sé
eigandi lands og hvers konar landsréttinda og hlunninda í þjóðlendum
sem ekki eru háð einkaeignarrétti. „Fyrir liggur sú skýra afstaða dóm-
stóla að heimildir sveitarfélaganna, íbúa þeirra og einstakra upprekstr-
araðila innan umræddra hálendissvæða takmarkist við þröngar nýting-
arheimildir og þá fyrst og fremst beitarafnot og þau veiðiréttindi sem
upprekstraraðilum hafa verið fengin með lögum,“ segir í greinargerð-
inni.
Í kynningarbæklingi ríkisstjórnarinnar um þjóðlendulögin, útgefnum
1998, var tildrögum lagasetningarinnar lýst þannig að stjórnsýsla og
skipulag á miðhálendinu hafi víða verið í ólestri. Stefnumörkun stjórn-
valda í málefnum miðhálendisins hafi fyrir löngu verið orðin tímabær.
Var vilji löggjafans við setn-
ingu þjóðlendulaganna skýr?
ÁSKRIFTASÍMI 569 1100
INGIBJÖRG Sólrún Gísladóttir ut-
anríkisráðherra flutti í gær fram-
söguræðu sem sérstakur gestur á
fundi friðarráðs kvenna (IWC) í
Betlehem. Á fundinum komu ísr-
aelskar og palestínskar konur sam-
an til að vinna að sameiginlegum
skilningi á framtíð þjóðanna
tveggja og forsendum réttláts og
varanlegs friðar.
Í ferð sinni hitti ráðherra einnig
Tzipi Livni, utanríkisráðherra Ísr-
aels, og Riyad al-Malki, utanrík-
isrráðherra heimastjórnar Palest-
ínumanna, og ræddi stöðuna í
friðarviðræðun-
um Ísraels og
Palestínu auk
tvíhliða sam-
skipta. Þá átti
hún fund með yf-
irmönnum stofn-
ana Sameinuðu
þjóðanna á Vest-
urbakkanum og
Gaza til að kynna
sér ástandið á
svæðinu. Þórður Ægir Óskarsson,
sem var í vor skipaður sérstakur
fulltrúi gagnvart palestínskum
stjórnvöldum, sat fundinn með al-
Maliki.
Erlendar áhrifakonur
heiðursfélagar
Friðarráðið var stofnað árið 2005
af áhrifakonum í palestínsku og ísr-
aelsku þjóðlífi; þingmönnum, ráð-
herrum og forystukonum frjálsra
félagasamtaka. Auk þess eru er-
lendar áhrifakonur heiðursfélagar,
þeirra á meðal utanríkisráðherra,
en henni var boðin þátttaka í kjöl-
far ferðar sinnar til Mið-Austur-
landa sl. sumar.
Með framsögu í friðarráði
Ísraelskar og palestínskar konur komu saman til að vinna
að sameiginlegum skilningi á framtíð þjóðanna tveggja
Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir