Tímarit kaupfjelaga og samvinnufjelaga - 01.01.1911, Blaðsíða 15

11
hemil á verðlagi kaupmanna og gera með því utanfje-
lagsmönnum gagn. þetta vilja margir ekki viðurkenna,
og segja að hagurinn af því að vera í pöntunarfjelagi
sje enginn; verð varanna sje eins. En ef svo er, hverju
er það þá að þakka? Því svara þeir aldrei, og aðgæta
ekki, að því fleiri sem styðja pöntunarfjelagið eptir því
verður það öflugra og getur betur boðið kaupmönnum
byrginn. Hagurinn að því að vera í pöntunarfjelagi er
því mikill, bæði beint fyrir fjelagsmenn og óbeint fyrir
aðra. En þó ekki sje hægt að segja hvað rnikill hann
sje í pöntunarfjelögum, þá má segja það um kaupfje-
lögin. Þau selja sínar vörur með sama verði og kaup-
menn, og jafna svo ágóðanum niður við áramót í hlut-
falli við verð þeirra vara, sem keyptar hafa verið. Par er
því hægt að segja hversu margir af hundraði hafi græðzt
á verði aðkeyptu vörunnar. A Englandi er mikið af
kaupfjélögum, enda er vagga þeirra þar. Og margra ára
reynsla þeirra er, að útborgaður ágóði sjé um 10%.
Auk þess leggja þau í varasjóð, fræðslusjóð o. fl., svo
gróðinn er í raun rjettri meiri.
Hjer á landi eru ekki mörg alger kaupfjelög, og eg
þekki að eins tvö, annað í Eyjafirði, hitt í Dalasýslu.*
Verzlun á Akureyri er mjög góð, og eg hygg að það
sje óhætt að segja, að hún sje ekki annarstaðar betri
hjer á landi. Par var því minni þörf á kaupfjelagi en
víðast annarstaðar. Kaupfjelagið þar selur sínar vörur
með lægsta kaupmannsverði, og þó hefir það getað
borgað 6 og 8 % í ágóða. Og innlendu vörurnar hafa
selzt betur frá því en frá kaupmönnum. Og Dalasýslu-
fjelagið, sem er lítið og hefir litla veltu, hefir, í þau 12
ár, sem það hefir starfað, haft frá 23 niður í 5 % í á-
góða. Til að byrja með voru að eins í því 27 menn, en
nú hefir það þó 87 fjelaga. Á starfstíma sínum hefir
fjelagið grætt milli 6 og 7 þúsund krónur, og þegar til-
* í Árnessýslu er a. m. k. eitt fjelag í þessum flokki, »Hekla«.
S. /.