Tímarit kaupfjelaga og samvinnufjelaga - 01.01.1911, Page 60

56
Að vísu vantar einstöku ársreikninga í safn þetta, en
þeir eru svo fáir, að fylgja má viðskiptasögunni í aðal-
atriðunum eins fyrir því. Breytingar urðu litlar á búi
bóndans, sem reikningana fjekk, og hann var lengst af
í sama stað. Tölu héimilisfólksins má finna í gamalli
kirkjubók. Viðskiptareikningar frá þessari sömu verzlun,
frá 1857 til þessa dags, eru eflaust víða til, og þannig
mætti gera sjer grein fyrir verzlunarháttum hjeraðsins í
nál. 100 árin síðustu.
Reikningarnir eru til Magnúsar bónda Ásmundssonar
til ársins 1843, en þar eptir til ekkju hans, Sigríðar
Rórarinsdóttur. Bú þeirra hjóna stóð lengst af (frá 1825)
á Halldórsstöðum í Laxárdal, góðri ög stórri bújörð.
Ressi sami ættleggur hefir lengi búið á Halldórsstöðum.
Ásmundur Sölvason, faðir Magnúsar, flutti þaðan 1825,
þá 76 ára. Rórarinn hreppstjóri sonur Magnúsar bjó þar
lengi, en síðan synir hans og fleiri niðjar. Er nú þríbýli
á Halldórsstöðum.
Magnús Ásmundsson var lengi hreppstjóri í hinum
stóra Helgastaðahreppi, sem skipt var í tvo hreppa ná-
lægt 1898. Magnús bjó góðu búi, og var það um tíma
talið annað stærsta búið í hreppnum; mun hann hafa
haft um 80 ær, nálægt 50 sauði og 70 lömb á fóðrum,
eitthvað af geitfje að auki og 3 kýr. Rað má telja víst
að Magnús hafi getað hagað vöruúttekt sinni alveg ept-
ir eigin vild og heimilisþörfum, og hafi haft fullkomið
traust hjá verzlun Ö. & W. á Húsavík, en þar rak hann
alla verzlun sína. Pá voru lausakaupmenn ekki komnir
til sögunnar og að eins þessi eina verzlun á Húsavík,
þangað til 1882, að Kaupfjelag Ringeyinga tók þar til
starfa. Verzlun Magnúsar er því ábyggilegt sýnishorn af
verzlun efnabónda og ráðdeildarmanns um þann tíma
sem hún nær til.
Með því að fylgja eptir samskonar reikningum land-
bænda frá 1857 til þessa dags, má komast að raun um
það, hvernig búnaðarhættir, vöruverðið og þá ekki sízt