Morgunblaðið - 01.11.2008, Blaðsíða 8

8 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 1. NÓVEMBER 2008
FRÉTTASKÝRING
Eftir Elvu Björk Sverrisdóttur
elva@mbl.is
ÍSLAND getur ekki búið áfram við
íslensku krónuna og eðlilegast væri
fyrir þjóðina að athuga með evruað-
ild, segir Þórólfur Matthíasson, pró-
fessor í hagfræði við Háskóla Ís-
lands. Þó er betra að fara inn í slíkar
samningaviðræður með aðra áætlun
til vara og þar væri æskilegt að
leggja áherslu á gjaldmiðilssamstarf
við Noreg, að sögn Þórólfs. „Þægi-
legra fyrir alla væri, ef farið væri í
samningaviðræður, að menn eigi
einhverra kosta völ, þannig að annar
aðilinn sé ekki algjörlega á hnjáum á
allan hátt. „Við erum nógu mikið á
hnjánum.“
Hagstæðar aðstæður í Noregi
Sem röksemdir fyrir því að kanna
þann möguleika að taka upp norsku
krónuna nefnir Þórólfur að Norð-
menn hafi sömu stöðu og Íslend-
ingar gagnvart Evrópusambandinu
með veru sinni í EES. Þá séu póli-
tískar aðstæður þannig í Noregi að
þeir gætu verið samþykkir þessu.
„Það eru deilur innan norsku rík-
isstjórnarinnar um framtíðarafstöð-
una til Evrópusambandsins,“ bendir
Þórólfur á. Norska ríkisstjórnin
gæti viljað kaupa sér tíma frá um-
ræðu um Evrópusambandið með því
að aðstoða Íslendinga.
Það sé í raun auðveldara fyrir
Norðmenn nú en fyrir nokkrum
mánuðum að taka upp samstarf í
gjaldmiðilsmálum, enda sé búið „að
hreinsa út bankana. Þeir eru þá ekki
að ábyrgjast nema bara nýju bank-
ana,“ segir Þórólfur. Það ætti ekki
að taka nema um eitt til eitt og hálft
ár að taka upp norska krónu hér.
Steinrímur J. Sigfússon, formaður
Vinstri grænna, er áhugamaður um
norsku krónuna. Hann segist telja
það að mörgu leyti heppilegra fyrir
Íslendinga að fara í gjaldmið-
ilssamstarf við Norðmenn en að
sækju um upptöku evru. Norðmenn
séu eins settir og Íslendingar gagn-
vart Evrópusambandinu og lítill
áhugi meðal norsks almennings að
ganga í Evrópusambandið.
Ósk Íslands yrði ekki hafnað
En hvers vegna ættu Norðmenn
að vilja gjaldmiðilssamstarf við Ís-
land? „Í fyrsta lagi eru Norðmenn
okkur mjög vinveittir,“ bendir Stein-
grímur á. Því til viðbótar sjái Norð-
menn ýmsa hagsmuni í því að Ís-
lendingum vegni vel. „Þeir vilja
gjarnan hafa okkur með í EES
þannig að þeir séu ekki einir gagn-
vart ESB.“ „Ég leyfi mér að full-
yrða, og ég hef býsna góð sambönd í
norskum stjórnmálum, að ósk af
þessu tagi yrði ekki hafnað.“ Enn-
fremur sé Norðmönnum illa við að
Íslendingar halli sér að Rússum með
því að taka lán hjá þeim.
Morgunblaðið/Kristinn Ingvarsson
Á gangi Það gustar um Íslendinga á fjármálasviðinu um þessar mundir. Spurning hvort norska krónan gæti bjargað.
Lausn í norsku krónunni?
Segir Norðmenn
myndu taka vel í ósk
um myntsamstarf
KIRKJUÞINGI 2008 lauk í fyrra-
dag með afgreiðslu fjölda mála.
Efnahagsmál bar oft á góma á
þinginu, bæði áhrif núverandi
ástands á þjóðfélagið og hvernig
það horfir við kirkjunni.
Í ályktun frá þinginu segir að
Hjálparstarf kirkjunnar hafi að
undanförnu fundið fyrir verulegri
fjölgun hjálparbeiðna innanlands á
sama tíma og erfiðara og dýrara
er fyrir hjálparstofnanir og líkn-
arfélög að fá mat til úthlutunar og
eru þeir sem eru aflögufærir
hvattir til að leggja sitt af mörk-
um.
Í ályktuninni eru söfnuðir þjóð-
kirkjunnar hvattir til þess að leita
nýrra leiða og vera vakandi fyrir
þeim sem þurfa aðstoðar við.
Söfnuðir eru m.a. hvattir til að
veita aðstöðu í kirkjum og safn-
aðarheimilum endurgjaldslaust
fyrir starf sem miðar að því að
styðja og styrkja fólkið í samfélag-
inu við núverandi aðstæður í efna-
hagsmálum.
Kirkjuþing
fjallar um
efnahaginn
BARNAHEILL, Save the Children
á Íslandi hafa opnað nýjan
fræðslu- og upplýsingavef um
vernd barna gegn ofbeldi á
www.barnaheill.is/verndumborn/.
Tilgangur síðunnar er að vekja
athygli á mikilvægi þess að
vernda börn og ungmenni gegn
ofbeldi og veita upplýsingar um
möguleg einkenni og afleiðingar
ofbeldis og hvert hægt er að leita
ef grunur vaknar um að barn sé
beitt ofbeldi.
Ofbeldi gegn börnum hefur al-
varlegar afleiðingar í för með sér
fyrir heilsu þeirra og þroska.
Börn eiga samkvæmt Barnasátt-
mála Sameinuðu þjóðanna og ís-
lenskum lögum rétt á vernd gegn
líkamlegu, andlegu og kynferð-
islegu ofbeldi og vanrækslu og er
brot á þeim lögum alvarlegt brot á
réttindum barna.
Fræðsluvefur
Barnaheilla
Á ÞRIÐJUDAG nk. kl. 20 verður
„nóvemberhitt“ Femínistafélags
Íslands haldið á efri hæð Sólons.
Í tilefni af bandarísku forseta-
kosningunum, sem eru samdæg-
urs, mun Silja Bára Ómarsdóttir
stjórnmálafræðingur ræða um
kosningarnar út frá feminísku
sjónarmiði og velt er upp spurn-
ingum um feminisma Söru Palin
og m.a. spurt: „Er kona alltaf
betri fyrir konur?“
Kona fyrir
konur?
„ÉG tel frekar ólíklegt að Íslend-
ingar velji að taka upp norska
krónu. Ég tel að það væri heppi-
legra fyrir Ísland að taka upp
evru,“ segir norski hagfræðing-
urinn Harald Magnus Andreassen,
en hann hefur kynnt sér íslenskt
efnahagslíf. Andreassen bendir
m.a. á norska krónan sé að hluta
tengd olíuverði, en það sé íslenska
efnahagskerfið ekki.
„Vandinn er þó sá að þið komist
ekki í evruklúbbinn fyrr en þið haf-
ið verið með litla verðbólgu, stöð-
ugan gjaldmiðil og ríkisfjármálin í
lagi í allnokkur ár. Ekkert þessara
atriða er í lagi,“ segir hann.
Norðmenn gætu samþykkt
gjaldmiðilssamstarf við Íslend-
inga. Þá yrði Ísland hins vegar að
fylgja vaxtamarkmiðum Norð-
manna, svo dæmi sé nefnt.
„Þetta er mögulegt en ég tel að
þetta sé frekar ólíkleg lausn.“
Skuldir Íslendinga erlendis séu
himinháar, bankarnir skuldi gríð-
arlega mikið. Fyrr en Íslendingar
ákveði hvernig taka eigi á þessum
málum sé gjaldmiðilssamstarf við
annað land ekki inni í myndinni.
Ísland þarf fyrst að leysa úr sínum málum
MISMUNANDI leiðir eru færar
verði tekið upp samstarf við önnur
myntsvæði í peningamálum, t.d.
norsku krónuna. Ein væri sú að taka
upp samstarf við norska seðlabank-
ann í peningamálum. Líka væri hægt
að tengja íslensku krónuna við þá
norsku og hafa þá stuðning norska
seðlabankans til að verja gengið.
Þá mætti kanna möguleika á að
taka upp sameiginlega krónu í lönd-
unum. Steingrímur J. Sigfússon
bendir á að þá færi stjórn peninga-
mála „í einn samræmdan farveg þar
sem við hefðum minni áhrif miðað við
okkar stærð,“ segir hann. Í þessu
yrði vissulega fólgið framsal sjálf-
stæðis hvað varðar peninga-
málastefnu og gjaldeyrismál.
Lögfræðingar sem Morgunblaðið
ræddi við segjast ekki sjá það fyrir
sér að til stjórnarskrárbreytingar
þyrfti að koma þótt hér yrði tekinn
upp annar gjaldmiðill en krónan.
Slíkt ætti að vera hægt að gera án
þess að Ísland framseldi ríkisvald.
Samstarf
eða ein
króna?
ADOLF Guð-
mundsson, fram-
kvæmdastjóri
Gullbergs ehf. á
Seyðisfirði, var
kjörinn formað-
ur Lands-
sambands ís-
lenskra
útvegsmanna á
69. aðalfundi samtakanna í gær.
Adolf tekur við formennsku af
Björgólfi Jóhannssyni.
Adolf er fæddur í Reykjavík
1954. Hann lauk stúdentsprófi frá
Menntaskólanum í Hamrahlíð og
lögfræðiprófi frá HÍ. Hann hefur
lengst af unnið hjá Gullbergi ehf á
Seyðisfirði eða frá 1. október
1982.
Sambýliskona Adolfs er Theo-
dóra Ólafsdóttir. Þau eiga tvö
börn.
Adolf nýr for-
maður LÍÚ