Morgunblaðið - 01.11.2008, Blaðsíða 12

12 FréttirALÞINGI
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 1. NÓVEMBER 2008
OLÍS ÁLFHEIMUM, OLÍS GULLINBRÚ, HOLTAGÖRÐUM,
OLÍS MJÓDD, OLÍS NORÐLINGAHOLTI, NÝBÝLAVEGI,
SUÐURLANDSBRAUT, OLÍS AKRANESI, OLÍS AKUREYRI,
OLÍS BORGARNESI, OLÍS KEFLAVÍK, OLÍS REYÐARFIRÐI
12 STAÐIR
ÞINGBRÉF
Eftir Höllu Gunnarsdóttur
halla@mbl.is
Þ
egar þetta þingbréf er
skrifað, eftir hádegi á
föstudegi, er bjart yfir í
Reykjavík. Tjörnin er
spegilslétt og byrjuð að
þiðna að nýju. Trén í Alþingisgarð-
inum hafa fellt lauf sitt og jólaseríur
munu innan skamms leysa þau af
hólmi. Í þingsal er verið að ræða þings-
ályktunartillögu um aðgerðir til að
auka hlut kvenna í sveitarstjórnum og
í smástund get ég leyft mér að halda að
það sé bara venjulegur föstudagur. En
meðan ég sit hérna í fjölmiðlabak-
herbergi þinghússins og horfi yfir
Tjörnina eru hundruð Íslendinga að
taka við uppsagnarbréfum.
Áætlun eða samningsgerð?
Efnahagsmál voru rædd á Alþingi á
fimmtudag. Mikið var þrætt um hvern-
ig ákvörðun um stýrivaxtahækkun var
tekin en ráðamenn hafa gefið misvís-
andi yfirlýsingar. Seðlabankinn ákvað
svo að taka af öll tvímæli og greina um
leið frá 19. tölulið samningsgerðar við
Alþjóðagjaldeyrissjóðinn (IMF), sem
er víst enn trúnaðarmál. Þar kemur
fram að stýrivextir þurfi að hækka í
18%. Ráðherrar segja ríkisstjórnina
hafa lagt þessa tillögu fram en ljóst
þykir að Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn
hafi sett hækkunina sem skilyrði, enda
í takt við kröfur sem hann hefur gert
annars staðar í heiminum.
Ég er að hugsa um að gera það að
minni tilgátu að ríkisstjórnin sé að
segja satt. Hún hafi giskað á að Al-
þjóðagjaldeyrissjóðurinn vildi stýri-
vaxtahækkun og þess vegna sett hana
inn, í von um að sjarmera stjórn sjóðs-
ins!
Einnig er deilt um hvað eigi að kalla
þetta umrædda plagg, sem er a.m.k. í
nítján töluliðum. Seðlabankinn talar
um samningsgerð en stjórnarliðar um
efnahagsáætlun ríkisstjórnarinnar.
Enn aðrir tala um samning en Lúðvík
Bergvinsson þvertekur fyrir að áætl-
unin geti kallast samningur fyrr en
stjórn IMF hefur samþykkt hana.
Hvað sem plaggið kallast þá bíða
stjórnarandstöðuþingmenn spenntir
eftir því að berja það augum.
Geir H. Haarde, forsætisráðherra,
sagði í umræðunum á fimmtudag að
annað tveggja markmiða efnahags-
áætlunarinnar væri að „undirbúa
markvissar aðgerðir til að styrkja
stöðu ríkissjóðs“. Nú hefur orðið „und-
irbúa“ vonandi slæðst óvart með, enda
hlýtur í áætluninni að vera kveðið á um
aðgerðir, ekki bara lagt til að þær verði
undirbúnar. Annað vakti athygli í
ræðu Geirs og það var þegar hann
sagði ríkið ekki ætla sér að eiga bank-
ana til langframa. Hlutaféð væri von-
andi hægt að selja síðar meir, jafnvel
með ávinningi. „Þannig að hér er von-
andi um að ræða fjárfestingu sem á
eftir að skila sér þó að hún birtist með
þessum hætti í skuldatölum ríkisins,“
sagði Geir.
Það hljómar ankannalega að tala
um fjárfestingu í bönkum sem eru að
hruni komnir þegar ríkið tekur þá yfir.
En vonandi er Geir með jákvæðar
upplýsingar um stöðu bankanna, sem
hann byggir þessi orð á.
Á trúarlegum bláþræði
Íslendingar verða seint taldir meðal
trúaðri þjóða þessa heims, að minnsta
kosti ekki þegar vel gengur. En ein-
hvern veginn leita svo margir í trú og
trúarbrögð þegar erfiðleikar steðja að.
Stjórnmálamenn eru þar engin und-
antekning og þannig rötuðu æðri
máttarvöld inn í ræður allra stjórn-
málaleiðtoga nema eins í síðasta mán-
uði.
Steingrímur J. Sigfússon, formaður
VG, reið á vaðið í umræðum um
stefnuræðu forsætisráðherra þegar
hann í lok ræðu sinnar sagði: „Vaki nú
allar góðar vættir yfir Íslandi.“ Geir H.
Haarde, formaður Sjálfstæðisflokks,
hallaði sér hins vegar að öllu hefð-
bundnari trú þegar hann bað guð að
blessa Ísland að loknu ávarpi sínu til
þjóðarinnar á mánudeginum í byrjun
svörtu vikunnar.
Guðni Ágústsson, formaður Fram-
sóknar, blandaði síðan trúnni inn í sjó-
mannalíkingamálið, sem hann hefur
verið ólatur við að nota, og sagði: „Ýt-
um úr vör í Drottins nafni.“ Ingibjörg
Sólrún Gísladóttir, formaður Samfylk-
ingarinnar, leitaði ekki til guðs eða
landvætta í sinni fyrstu þingræðu um
efnahagsmálin í vikunni en sagði hins
vegar að með „íslenskan galdur í far-
teskinu og í náinni samvinnu við al-
þjóðasamfélagið“ kæmist Ísland í
gegnum kreppuna.
Nú er hægt að fara út í bollalegg-
ingar um mögulega stjórnarmyndun á
trúarlegum grunni. Þá er ljóst að
Guðni og Geir ná ágætlega saman og
líklega er ekki svo langt milli Stein-
gríms og Ingibjargar. Þá má ætla að
stjórnarsamstarfið hangi á trúarlegum
bláþræði, a.m.k. hefur hinum guð-
hræddu almennt verið lítt um galdra
gefið.
Skýin hafa fært sig
Þegar niðurlag þessa þingbréfs er
ritað hefur veðrið breyst og staðsetn-
ing mín líka. Skýin hafa fært sig neðar
og ég sit í Hádegismóum. Þar er tóm-
legt, enda hurfu á þriðja tug starfs-
manna úr húsi í dag, með uppsagn-
arbréf í höndunum. Nú þurfum við
guð og vættir og galdra. Eða hvað
annað sem getur hjálpað til.
Vættir, guð og
galdrar til hjálpar
STJÓRN Seðlabankans hlýtur að þurfa að víkja, líkt og stjórnir viðskipta-
bankanna, þar sem miklir fjármunir töpuðust í veðlánaviðskiptum bankans
við sparisjóði og viðskiptabanka. Þetta kom fram í máli Helga Hjörvars,
þingmanns Samfylkingarinnar, á Alþingi í gær en hann vildi fá svör frá Geir
H. Haarde, forsætisráðherra, um hversu mikið af almannafé hefði tapast.
Geir sagði Seðlabankann verða fyrir tjóni sem skipti tugum milljarða og
kannski um 150 milljörðum. „Þarna er ekki um það að ræða að bankinn hafi
gert sig sekan um sérstök afglöp. Bankinn reyndi að hjálpa bankakerfinu í
landinu í gegnum kreppuna með lausafjárfyrirgreiðslu eins og allir aðrir
seðlabankar hafa gert,“ sagði Geir en í máli hans kom einnig fram að eigið fé
Seðlabankans væri um 90 milljarðar og ríkið yrði því að leggja honum til nýtt
eigið fé. halla@mbl.is
Morgunblaðið/Kristinn
Fylgst með Áhyggjur af efnahagsmálunum hvíla þungt á Alþingi.
Seðlabankastjórn
hlýtur að víkja
Jafnt kynjahlutfall
Steinunn Valdís Óskarsdóttir hefur
ásamt þremur flokksfélögum sínum
úr Samfylkingunni lagt fram frum-
varp sem miðar
að því að jafnt
hlutfall karla og
kvenna verði í
stjórnum
fjármálafyrir-
tækja. Í grein-
argerð segir að
þörf sé á nýrri
nálgun í stjórnun
fjármálafyrirtækja
hér á landi og
bent er á að almenningur allur geti
staðið og fallið með slíkum fyr-
irtækjum, eins og atburðir síðustu
daga hafi sýnt. „ Nú þegar stærstu
bankar landsins verða í aðaleigu rík-
isins og hlutfall kynjanna í stjórn
þeirra þarf að vera sem jafnast og
ekki minna en 40% í samræmi við
jafnréttislög er eðlilegt að þessi
regla eigi við um öll fjármálafyrirtæki
landsins,“ segir í greinargerðinni.
Hvað vissi ráðherra?
Siv Friðleifsdóttir, Framsókn, hefur
lagt fram fyrirspurn til fjármálaráð-
herra um hvort hann hafi, áður en
Landsbankinn
var tekinn yfir,
haft vitneskju um
tilboð breska fjár-
málaeftirlitsins
um að gegn 200
milljóna punda
fyrirgreiðslu væri
hægt að færa
reikninga Ice-
save yfir í breska
lögsögu. Siv spyr
einnig í hvað ráðherrann hafi verið að
vísa í samtali við Alistair Darling,
fjármálaráðherra, Breta þar sem sá
síðarnefndi spurði hvort loforðið sem
Landsbankinn hefði gefið um að
hann fengi 200 milljónir punda í
reiðufé væri fyrir bí. Óskar Siv eftir
því að minnisblöð sem tengist mál-
inu verði birt með svarinu.
Upplýsingar berast
þinginu of hægt
Fjárlaganefnd fundaði í gær um fjár-
lögin og segir Gunnar Svavarsson,
formaður nefndarinnar, níu mánaða
uppgjör ríkisrekstursins ekki hafa
legið fyrir eins og vonast var til.
Umræða spannst á fundinum um
hversu hægt upplýsingar berist
nefndinni og leggur Gunnar áherslu á
að þingið geti fengið upplýsingar um
rekstur stofnana mun fyrr til að geta
sinnt sínu eftirlitshlutverki. Sagði
hann jafnframt að þingið fái ekki
reglulegar upplýsingar um rekstur
hlutafélaga ríkisins og þar með talið
hinna nýju banka. Því verði að breyta
Dagskrá þingsins
Næstkomandi mánudagur er ætl-
aður undir nefndafundi á Alþingi og
þingfundur verður því ekki fyrr en á
þriðjudag kl. 13:30.
ÞETTA HELST …
Steinunn Valdís
Óskarsdóttir
Siv Friðleifsdóttir
BREYTA hefði þurft lögum um
Seðlabanka Íslands áður en síðasta
stýrivaxtahækkun var ákveðin, að
mati Valgerðar Sverrisdóttur, þing-
manns Framsóknarflokks. Vísaði
hún til þess á Alþingi í gær að tekin
hefði verið ákvörðun um stýrivaxta-
hækkun að undirlagi Alþjóðagjald-
eyrissjóðsins. „Þar með erum við
ekki lengur að fara að lögum er
varða Seðlabankann sem segja að
bankinn sé sjálfstæð stofnun og taki
ákvörðun um stýrivexti í landinu,“
sagði Valgerður.
Geir H. Haarde forsætisráðherra
sagðist hins vegar ekki telja að til
lagabreytinga hefði þurft að koma.
Seðlabankinn hefði verið aðili að
samningaviðræðunum og tekið hina
formlegu ákvörðun um hækkun
stýrivaxta sjálfur.
halla@mbl.is
Ekki lengur sjálfstæður
Eftir Ágúst Inga Jónsson
aij@mbl.is
KAUP og sala á bújörðum hefur
verið í lágmarki undanfarna mán-
uði. Eina lífsmarkið í þessum við-
skiptum hefur komið frá Norður-
löndum, en nokkuð er um að
Íslendingar í nágrannalöndunum
hafi sýnt áhuga á og jafnvel keypt
jarðir hér á landi.
Magnús Leópoldsson í Fasteigna-
miðstöðinni hefur á undanförnum
árum verið áberandi í þessum við-
skiptum og segir hann að það sé
eins og allir séu að bíða eftir að eitt-
hvað gerist. Það sem af er ári nemi
viðskiptin með bújarðir aðeins um
fimmtungi þess sem verið hefur
undanfarin ár. Þá hafi heildarsalan
á ári verið á annað hundrað jarðir.
„Kyrrstaðan hefur verið ótrúlega
mikil allt þetta ár,“ segir Magnús.
„Upp á síðkastið hefur verið nokkuð
um fyrirspurnir frá Íslendingum er-
lendis, einkum á Norðurlöndum.
Við höfum fundið fyrir undirliggj-
andi áhuga, sem er í sjálfu sér ekki
skrýtið. Við getum tekið dæmi af
manni sem hefur búið í Noregi í 20
ár og haft þokkalegar tekjur í
norskum krónum. Hann áttar sig
allt í einu á því að hægt er að fá
jörð á Íslandi fyrir helmingi lægra
verð en fyrir ári. Ég er með dæmi
um nokkrar svona sölur og til okkar
er hringt þessa dagana frá öllum
Norðurlöndum,“ segir Magnús.
Þrátt fyrir kyrrstöðuna segist
hann ekki skynja verðlækkun í ís-
lenskum krónum.
Íslendingar erlendis sýna
áhuga á jarðakaupum
Morgunblaðið/RAX
Jarðakaup Það sem af er ári nema
viðskiptin með bújarðir um fimmt-
ungi þess sem verið hefur.