Morgunblaðið - 22.11.2008, Blaðsíða 25

Morgunblaðið - 22.11.2008, Blaðsíða 25
F-35 JFS orrustuþotan bandaríska. NORSK stjórnvöld munu kaupa 48 bandarískar þotur, JSF [Joint Strike Fighter] til að leysa af hólmi F-16 orrustuþoturnar sem nú eru uppistaðan í flughernum. Gömlu þoturnar eru einnig bandarískar en hönnun þeirra er nær 30 ára gömul. Valið stóð milli JSF og sænsku Gripen-þotunnar frá Saab- verksmiðjunum en norskir ráða- menn segja hana hafa orðið dýrari. Gerðar voru kröfur til þess að ný þota gæti sinnt verkefnum af mörgu tagi, þ. á m. flugi yfir svæð- um við norðurpólinn, að sögn Aft- enposten. Blaðið hefur eftir Jens Stoltenberg forsætisráðherra að bandaríska þotan hafi uppfyllt allar kröfurnar en sú sænska aðeins eina þeirra. Einnig er verðið sagt tals- vert lægra, einkum vegna þess að Lockheed Martin-verksmiðjurnar bandarísku munu láta Norðmenn framleiða umtalsverðan hluta af búnaði vélanna sem ekki eru enn komnar í framleiðslu. Niðurstaðan er mikil vonbrigði fyrir Svía sem hafa þó ekki gagn- rýnt reglurnar sem notaðar voru í samkeppninni. kjon@mbl.is Norðmenn kaupa JSF Munu taka þátt í framleiðslunni Fréttir 25ERLENT MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 22. NÓVEMBER 2008 Eftir Kristján Jónsson kjon@mbl.is LIÐSMENN leyniþjónustu Banda- ríkjamanna segja í nýrri skýrslu, Hnattræn sýn 2025: Breyttur heim- ur, að búast megi við auknum óstöðugleika í heiminum á næstu árum, alls ekki megi ganga út frá því að vestrænt lýðræði sé tryggt í sessi og svo geti farið að „glæpa- samtök taki yfir heil þjóðríki og stjórni þeim“. Sagt er að hlutfalls- leg völd Bandaríkjanna í heiminum muni að líkindum minnka, Kína, Indland og Rússland muni í vaxandi mæli keppa við Bandaríkin um áhrif. „Þrátt fyrir þetta munu Banda- ríkin verða áfram mikilvægasti þátttakandinn í alþjóðamálum en yfirburðirnir verða ekki jafnmiklir og áður,“ segir í skýrslunni. Alríkisstofnun um upplýsinga- söfnun, NIC, gerir slíka skýrslu á fjögurra ára fresti. Margt sem þar kemur fram um stöðu Bandaríkj- anna á næstu áratugum hlýtur að vera dapurleg lesning fyrir Barack Obama sem í janúar tekur við for- setaembættinu af George W. Bush. Sagt er að dollarinn verði ef til ekki lengur helsti gjaldmiðill heimsins árið 2025 og skortur á vatni og elds- neyti muni valda átökum. En margt velti á því hvernig tekið sé á málum. „Ekki er hægt að ganga út frá einhverri einni niðurstöðu sem vísri: vestrænt módel efnahagslegs frels- is, lýðræðis og veraldarhyggju, svo að dæmi sé nefnt, sem margir töldu óumflýjanlegt, gæti misst flugið – a.m.k. í bili,“ segir í skýrslunni. Einnig segir: „Sem stendur er auð- urinn ekki einvörðungu að færast frá vestri til austurs heldur er æ meira af honum að færast á hendur ríkisvaldsins.“ Bent er á Rússland og Kína sem dæmi. „Í kjölfar fjár- málakreppunnar 2008 getur stuðn- ingur við ríkisafskipti af efnahags- málum aukist um allan heim.“ Spá meiri óstöðugleika Bandaríska leyniþjónustan telur að áhrif Bandaríkjanna muni minnka hlutfallslega á næstu áratugum og segir að átök verði um eldsneyti og vatn í heiminum Í HNOTSKURN »Skýrsluhöfundar segja aðhættan á því að kjarn- orkuvopn verði notuð muni vaxa mjög á næstu áratugum þegar auðveldara verður fyrir svonefnd „útlagaríki“ og herskáa hópa að komast yfir þau. »Á hinn bóginn er sagt umhryðjuverkahættuna að al- Qaeda gæti hnignað „skjótar en fólk gerir ráð fyrir“. Er vís- að til þess að samtök Osama bin Ladens séu að verða æ óvinsælli meðal almennings í ríkjum múslíma. George W. BushBarack Obama SENN koma jólin og þessi japanski jólasveinn er greinilega dýravinur. Hann fóðrar arnar- skötur og múrenu í Sólskinsfiskabúrinu í Tókýó. Fiskabúrið er vinsæll áfangastaður fyrir fjöl- skyldufólk og er þar iðulega mikið um að vera. Búrið er risavaxið og í því lifa 60.000 fiskar og önnur dýr, þeirra á meðal höfrungar, otrar og mörgæsir, þar sýna sæljón einnig listir sínar. Fiskabúrið er ekki síst sérstakt fyrir að vera hátt uppi en það er uppi á tíundu hæð í einu háhýsi borgarinnar. jmv@mbl.is AP Jólasveinninn fitar sköturnar AP TILTÖLULEGA einföld þrjátíu mínútna skurðaðgerð getur leitt til þess að eldra fólk geti tekið þátt í daglegu lífi á ný og jafnvel flutt heim til sín af sjúkrastofnunum. Aðgerðin felst í því að koma fyrir röri sem leiðir stöð- ugt vökva út úr heilanum og t.d. niður í maga og léttir þar með þrýstingi af heilanum. „Við köllum þetta fullorðinsvatnshöfuð,“ segir Per Kristian Eide, taugalæknir við Ríkissjúkrahúsið í Nor- egi, í samtali við dagblaðið Aftenposten. Eide er helsti sérfræðingur Norðmanna í þessari tegund elliglapa sem hingað til hafa notið lítillar athygli. „Sjúkdómurinn felur í sér að of lítið pláss verður fyrir heilann í hauskúpunni,“ segir Eide. Afleiðingar þrýst- ingsins séu m.a. minnistap, jafnvægisleysi og sinnuleysi. Um 20% fólks yfir áttræðu þjást af þessari tegund elli- glapa. Vandinn sé að oft sé gengið út frá elliglöpum sem einhverju óhjákvæmilegu og ólæknanlegu. „Stærsta vandamálið er að komast í samband við þá sem eru með fullorðinsvatnshöfuð. Margir heimilislæknar vita ekki einu sinni að það er til tegund af elliglöpum sem hægt er að lækna,“ segir Eide. Hann segir að fólk greinist með vatnshöfuð allt niður í fimmtugt en að meirihlutinn sé þó yfir sextugu. jmv@mbl.is Einföld aðgerð getur dregið úr elliglöpum Morgunblaðið/RAX Efri ár Elliglöp geta dregið úr lífsgæðum aldraðra. BÖRN sem eru látin snúa frá foreldr- unum í kerrum sínum geta beðið til- finningaskaða. Það er vegna þess að þau fara á mis við augnsamband við foreldra sína á gönguferðum. Þetta kemur fram í nýrri rannsókn frá Dundee-háskóla í Skotlandi. Rannsóknin leiddi í ljós að líf barna í kerrum sé tilfinningasnautt og lík- lega streituvaldandi. Stressuð börn verði svo að kvíðnu fullorðnu fólki. Í ljós kom að 25% foreldra sem létu barnið snúa að sér í kerrunum töluðu oftar við börnin sín meðan á göngu- túrum stóð en foreldrar sem létu börnin snúa frá sér. Hjartsláttur barna sem gátu séð þann sem ýtti kerrunni var lægri en hinna og meiri líkur voru á að ungbörn sofnuðu. jmv@mbl.is Kvíðin börn í kerrunum? NICOTINELL Fæst nú hjá okkur! ®Nicotinell er samstarfsaðili Krabbameinsfélagsins
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.