Skinfaxi - 01.04.1947, Síða 7

SKINFAXI
7
Deilan stendur uni liitt, hvort þetta sé unnt að gera
með þvi að halda hinu forna byggðaskipulagi, ■—
dreifbýlinu, — sem liér liefur tíðkazt frá upphafi Is-
landsbyggðar, og hvort það fyrirkomulag hefur fólg-
ið í sjálfu sér þann menningaraflvaka, að þjóðin bíði
menningarlegt tjón við að breyta því. En til þess að
gera sér grein fyrir möguleikum vélnýtingarinnar
undir hinu forna skipulagi, verður að gera sér ljós-
an þann mun, sem er á eðli þess búskapar, sem við
viljum leggja niður og þess búskapar, sem við vilj-
um taka upp í staðinn.
Landnemar íslands komu að ónumdu landi, auð-
ugu að náttúrugæðum. Þeir námu landið til rányrkju,
sem eðlilegt var, og i samræmi við þekkingu og fram-
leiðslutækni þeirra tima.
Til slíkrar notkunar á náttúrugæðum landsins lient-
aði dreifbýlið eitt sem byggðaskipulag. Allar þær
aldir, sem liðnar eru síðan, hafa framleiðsluhættir
landhúnaðarins verið hinir sömu; og byggðaskipu-
lagið þannig i fullu samræmi við þá. Það er ekki
fyrr en á 20. öld að verulegs áhuga fer að gæta um
bætla búnaðarhætti. Afleiðing rányrkjunnar er sú,
að náttúrugæðin liafa gengið til þurrðar, landið er
orðið fátækara en það var. Hlutverk okkar er að
nema þetta land á ný, ekki til nýrrar rányrkju, lield-
ur til ræktunar. Ennþá verður að taka tillit til hins
mikla eðlismunar, sem er á þessum tveim tegund-
um búskapar. Rányrkjan krefst mikils landrýmis,
ræktunin lílils. Rányrkjan krefst mikils vinnuafls og
þar með fjölda fólks, en ræktunin þarf lítið vinnu-
afl og kemst því af með fált fólk. Aftur á móti krefst
ræktunarbúskapur mikils fjármagns, sem bundið er
í margskonar vinnusparandi tækjum, mun ve'rðmæt-
ara landi o. fI., þar sem rányrkjubúskapurinn kemst
af með mjög lítið til þeirra hluta. Ræktunarbúskap-
ur krefst betri samgangna en rányrkjubúskapur og