Skinfaxi - 01.11.2005, Side 27

- Af frásögn þinni að dæma hafa ungmennafélögin unnið
geysilega mikið verk á þessu sviði.
,,Það er alveg Ijóst að ungmennafélögin hafa verið driffjöðrin
í þessum framkvæmdum. Það vantaði vettvang fyrir félagslífið á
þessum tíma og ungmennafélögin sýndu mikið þor og áræðni
með þessu framtaki. Kvenfélög, búnaðarfélög og önnur minni
félög voru stundum með í leiknum en ungmennafélögin voru
samt alltaf stærsti aðilinn. Þau lögðu fram sjálfboðavinnuna og
þaðan kom vinnukrafturinn. Sveitarfélögin lögðu oft og tíðum til
fjármagn en það var öðru fremur samtakamáttur og sjálfboða-
vinna ungmennafélaganna sem skiþti alveg sköpum í þessu öllu
saman," sagði Jón.
Jón sagðist hafa farið í kringum landið í sumar og skoðað
hvert einasta hús sem hann vissi að hefði verið til, reyndi að
finna rústir og þau sem hefðu horfið. Hann vann þannig að
hann teiknaði hvert einasta hús, mældi flatarmálið og tók af
þeim myndir frá öllum hliðum. Það eru til 1200 myndir af
þessum húsum hjá UMFI sem tók um 24 sólarhringa að
vinna.
„Ég var með lítið tjald með mér og gisti þar sem ég var á
hverjum stað. Eg byrjaði svo á morgnana þegar sólin kom upp
og vann þangað til að hún settist en þá var ekki lengur hægt
að mynda. Þetta var geysilega skemmtileg vinna. Eg kynntist
mörgu fólki og það voru allir boðnir og búnir að hjálpa mér og
lýstu ennfremur yfir mikilli ánægju yfir að þetta verk skyldi vera
unnið. Sums staðar eru húsin horfm eða að renna sitt skeið til
loka en fólkið vildi gjarnan að saga þeirra yrði skráð. Á bak við
hvert einasta hús liggur mikil vinna, samtakamáttur, gleði og
skemmtun. Það var undantekningarlaust sagði gamla fólkið.ja,
þarna voru haldin böll og þar dansaði ég þegar ég var ungur.
Það glaðnaði yfir öllum sem rifjuðu upp minningarnar. Þarna
fékk fólkið vettvang fyrir félagslíf og skemmtun sem það hafði
ekki áður. Ungmennafélögin sköpuðu þennan vettvang. “
- Saga margra þessara húsa hlýtur í sumum tilfellum að
vera stórmerkileg?
„Hún er stórmerkileg, hvert eitt og einasta hús á merkilega
sögu að baki. Eg kemst ekki yfir að skrá hana alla, reyni þó að
taka hana saman þó að ég setji ekki allt í lokaverkefnið mitt.
Allt verður samt sett niður á blað og geysilega margt sem
kemur upp úr kafmu, “ sagði Jón.
Kirkjuhvoll á Kirkjubæjarklaustri er einn af 27 bröggum sem
ungmennafélögin reistu á sínum tíma og notuðu sem félagsheimili.
Hann var byggður á árunum 1949-1954 og var sá veglegasti þeirra
og sd eini sem enn er I notkun. Upphaflegir eigendur voru m.a. fjögur
ungmennafélög en nú er húsið alfarið I eigu Skaftárhrepps.
Félagslundur I Caulverjabæjarhreppi var fyrsta félagsheimili
landsins sem byggt var samkvæmt hinum nýju félagsheimilalögum,
vígður árið 1947. Hann var stækkaður og endurbyggður árin
1978-1983 og er nú 546 fermetrar. Hann er að jöfnu í eigu Umf
Samhygðar og sveitarfélagsins og kvenfélagið á einnig hlut i húsinu.

SKINFAXI - gefið út samfleytt síðan 1909