Sjómannablaðið Víkingur - 01.10.1940, Blaðsíða 13

Sigurjón Sigurðsson:
Upphaf siglinganna
Hraði þessara skipa hefir verið reiknaður út,
með tilliti til skipsmótstöðu, og þegar afli ræð-
aranna hefir verið breytt í tilsvarandi fjölda
hestafla, hafa menn komist að þeirri niðurstöðu,
að hraðinn hafi ekki verið yfir 5,5 kvartmílur
á klukkustund, enda þótt hann, ef til vill, við
alveg sérstök skilyrði, yrði lítið eitt meiri. Þessi
hraði er nú ekki mikill, en samt er hann athygl-
isverður, þegar tekið er tillit til þess, að afl-
gjafinn er aðeins menn.
Þegar fyrir tíma Alexanders mikla höfðu
„Þrennræðarnir“ fullkomnast í „tetrer“ og
„pemter“, skip með 4 og 5 áraröðum. Meira en
fimm áraraðir hafa varla verið notaðar, og það
hefir áreiðanlega valdið miklum erfiðleikum að
láta árarnir ná svona langt. En nú var byrjað
að nota fleiri menn á sömu árina, þannig voru
notaðir ,,þrennræðarar“ með átta mönnum á
efstu árinni, fimm á þeirri í miðjunni og þrem
á þeirri neðstu. Þannig urðu í hverri hæðarröð
16 menn, enda fengu skipin heitið „Hekkaidek-
ar“, eftir tölunni 16 — Hekkaidek.
Tími Alexanders mikla var blómatími fyrir
sighngarnar í Miðjarðarhafslöndunurn. Ailsstað-
ar stofnaði hann sínar grísku nýlendur, og þær
héldu iðju sinni áfram, sem sjóverzlunarborgir,
lengi eftir að hið volduga heimsríki Alexanders
mikla var undir lok liðið. Það má geta þess í
þessu sambandi, af því það er allmerkilegt atr-
iði, að hjá Grikkjum var fyrst tekinn upp sjó-
réttur, sem svo seinna var tekinn upp af Róm-
verjum og breiddist þaðan út til annarra þjóða.
Rómverjar stunduðu mikið siglingar, þrátt
fyrir það, að þeir væru ekki miklir sjómenn
sjálfir, en þeim var stjórnað af skattlöndun-
Niðurl.
um. Jafnframt því, að Rómverjar lögðu undir
sig meira og meira af löndunum við Miðjarð-
arhafið, þannig að rómverska ríkið að lokum
vann þau öll, blómgaðist verzlunin mjög mik-
ið. Þetta veldi Rómverja leiddi til þess, að
verzlunin og siglingarnar gátu farið fram á
mikið tryggari hátt, en þarna hafði allt log-
að í sjóránum áður, og hin vaxandi krafa eftir
óþarfa og sjaldgæfum vörum í Ítalíu og þá
aðallega í sjálfri Róm, leiddi einnig til þess,
að skipin sem flutningatæki fengu meiri og
meiri þýðingu.
Rómverjar tóku upp gríska menningu, en
breyttu henni dálítið, svo hún hæfði betur
þeirra meiriháttar þörfum, í talsvert efnis-
kenndari anda; en þeir voru ekki beinlínis
mikið að hugsa um að skapa eitthvað alveg
nýtt og sérkennilegt í hinum ýmsu greinum.
Og þegar um er að ræða siglingarnar og
skipabyggingar, þá getur maður undrast yfir
hve lítið Rómverjar hafa reynt til að setja
sinn eigin svip á framfarirnar. Sú algengasta
skipsmynd hjá Rómverjum í stríðsflotanum
var hinir gxúsku ,,þrennræðai'ar“, og hvað
viðvíkur verzlunarflotanum þá var á ferðinni
mjög hæg framför í áttina að gei'a sig óháða
ái'unum og nota aðeins segl.
Rómverjum tókst að brjóta undir sig
Karþagó og þá verzlun, sem þessi föníkiski
stói'bær hafði blómgað, en maður finnur eng-
an Rómverja, sem tekur sér fyi'ir hendur
djarfar uppgötvunai’ferðir út í heiminr>. eins
og Föníkumenn höfðu gert. Rómverjar unnu
einnig Hellas og hinar hellenzku nýlendur,
YÍKINGUR
13