Sjómannablaðið Víkingur - 01.10.1940, Blaðsíða 15

6r sáu þetta undra skip ösla þarna áfram á
fljótinu,, og reykurinn og eldglæringarnar
gnæfðu við himinn, því eldiviðurinn, er skipið
brenndi var aðeins þurt timbur.
Fimm árum eftir tilraun Fultons var tala
gufuskipa í Ameríku orðin 50 skip, og úr því
óx hún hröðum skrefum með breyttum og
bættum tækjum eins og menn vita.
I Evrópu voru, engu síður en í Ameríku,
gerðar tilraunir með gufuskip, og þótt Fulton
hefði tekizt að ryðja sinni tilraun braut, er
enginn vafi á, að hugmyndi sína hefir hann
fengið frá því, er hann kynntist hér í Evrópu.
Árið 1816 fór fyrsta gufuskipið yfir Erm-
arsund. Var það mjög æfintýrarík ferð; fengu
þeir slæmt veður og voru 9 daga á leiðinni.
Skipverjar voru vonlitlir um að ná yfir, og
vildu snúa til sama lands aftur, og var það
aðeins með því að gefa þeim vín og heita þeim
sem fyrstur sæi franskt land þrem flöskum af
rommi, að skipstjóranum tókst að fá þá til
að halda áfram. Loks komu þeir auga á
hafnsögubát og ætluðu að hafa tal af bát-
verjum, en þeir urðu svo skelkaðir af að sjá
þessi undur, að þeir forðuðu sér sem mest. þeir
máttu í burtu.
Þessi fyrstu gufuskip voru aðeins lítil
hjólaskip, notuð á ám og vötnum, en hættu
sér ekki langt á haf út. Menn höfðu einnig
lengi trú á því að það yrðu aðeins seglskipin,
sem ættu framtíðina sem skip úthafanna. —
Samt sem áður var alltaf í undirbúningi að
senda gufuskip yfir Atlantshafið og árið 1819
fór ameríska skipið Savannah hina fyrstu ferð
austur yfir hafið. Savannah var seglskip, búið
hjálpargufuvél. Ferðin, frá Charleston til Liv-
erpool, stóð yí'ir í 29 daga, en af þeim tíma
var vélin notuð aðeins í 80 klst. Árið 1888, eða
19 árum síðar, fóru svo skip yfir Atlantshafið,
sem öll notuðu gufuvélina alla leið, og af
þeim var Sirius fyrst. Stuttu síðar fór svo
Great Western vestur yfir haf á þeim stytzta
sem þá hafði þekkst, eða 15 dögum.
Næsta merkilega breytingin á sviði sigl-
inganna var eflaust notkun skrúfunnnar, í
stað hjólanna, en hana fullkomnaði svo að
J5
verulegum notum kæmi Svíinn John Ericson,
árið 1836.
Ég hefi nú reynt í ritgerð þessari að lýsa
þeim rniklu breytingum, sem orðið hafa á
sviði skipatækninnar og siglinganna alít frá
byrjun til þessa tíma. Það er öllum ljóst, að
hér er um mjög mikla breytingu að ræða,
og 19. öldin er hér lang-stórvirkust eins og á
svo mörgum öðrum sviðum. Það, sem aðhafzt
hefir verið á þeim tíma sem liðinn er af 20. öld-
inni, hefir mikið fremur miðað að bættu ör-
yggi skipanna og þeirra, sem með þau fara,
heidur en að breyta skipalöguninni og aflgjaf-
(Quecn Elizabcíh)
Ski/i 20. aldarínnar
anum, þó nokkur breyting hafi þar á orðið,
með tilliti til hraða og eyðslu.
Ég man það glöggt, að fyrir mörgum ár-
um síðan er ég fyrst heyrði talað um að gerð
hefði verið tilraun með að tala í síma frá
landi um borð í skip úti á hafi, að mér datt
í hug, að aldrei mundi maður lifa það, að
þessi tæki yrðu svo almenn, að þau kæmu í
íslenzk skip. — Og sama kom mér til
hugar, er ég heyrði um bergmáls-dýptarmæl-
irinn. En hvað er ekki orðið? Næstum hvert
skip hér heima á íslandi hefir, sem betur
fer, bæði þessi tæki. Og mér kemur í hug,
skyldi maður eiga eftir að upplifa það, að
hér kæmi tæki, þar sem hægt væri að sjá
sína nánustu í landi og úti á sjó. — Úr því
verður tíminn og reynslan að skera.
VÍKINGU R