Sjómannablaðið Víkingur - 01.04.1946, Page 40

flotið getur, skríður af stað til þess að sækja
björgina. 1 innfjarðarstillunni halda bátarnir að
landi, oft með hlaðning og tvíróa á sólarhring,
ef tök eru á. — Seinni hluta vetrar kemur hin
geisilega steinbítsganga með þorskinum á
grunnmiðin. Á sjómannamáli hefur hákarlinn
oft verið nefndur „sá grái“, þorskurinn er kall-
aður ,,sá guli“, en steinbíturinn „sá bláí“. Þeg-
Frá Súgandnfiröi. Vélbátarnir á legunni.
ar sá blái er skriðinn á miðin, gengur hann svo
gírugur til fæðunnar, sem fram er borin á lóð-
unum, að þorskurinn kemst tæplega að. Honum
nægir ekki að bryðja skeljar og brytja krabba
og kuðunga eða gleypa steina, — hann hendir
sér með græðgi á önglana. Þegar lóð eða lína
er dregin og sér á þorsk í kafinu, er kallað að
lýsi á lóðinni. Sjáist 2 — 3 — 4 fiskar í röð er
það tvíhvítt þríhvítt eða fjórhvítt. Sé þorskur
á hverjum öngli, svo langt sem augað eygir í
golgrænan sjóinn er það „stagur“. Ef straumur
er vægur, er þá oft létt að draga línuna, því að
þorskurinn fær loft í sundmagann og flýtur upp.
öðru máli er að gegna um þann bláa, steinbít-
inn. Hann er þungur sem blý, streitist á móti í
drættinum og býst til harðvítugrar varnar með
tannhvössum kjaptinum. Komist hann lifandi í
lóðastamp er hann á augabragði búinn að
vöndla lóðinni saman í eina flækju, finni hann
fyrir stígvélatá, klemmir hann tönnunum sam-
an og snýr upp á, — nái hann taki í borðstokk,
nístir hann sig fast á tréð og stælist svo að bol-
urinn stendur eins og spýta út í loftið. Svo
undrakraftmikill er sá blái í hausnum. Þegar
lóðin stagar af þeim bláa, má vænta stórorr-
ustu á þilfari. Einn skipverja hefur barefli í
hönd og býður steinbítinn velkominn með því
að slá í haus hans heljarhöggi. Oft þarf snör
handtök og mörg högg áður yfir lýkur og hin
stórfenglega bardagahetja liggur yfirunnin.
Sennilegt má telja, að væri steinbíturinn eins
stór og hákarl, þá mundi hann fljótlega drepa
allar aði’ar sjávai'skepnur sér til matar og síð-
an berjast innbyrðis, þar til yfir lyki. — Það
má ekki vera nein lydda, sem tekur á móti 800
—1000 steinbítum og yfirvinnur í einum róðri,
og stundum fá bátar á annað þúsund í einni
legu. — Sú saga hefur verið sögð, að fyrr á
tímum hafi steinbítur verið talinn óæt skepna.
Þá var það í hallæri undir Jökli, að sveitanómög-
um var gefinn soðinn steinbítur svona til
reynslu. Þeir voru þá dauðir hvort eð var. En
svo brá við, að ómagarnir tóku að hjarna við
af steinbítsátinu, og þótti þá öðrum óhætt að
leggja sér hann til munns. Og nú er steinbítur-
inn orðinn gómsæt markaðsvara í höfuðstaðn-
um, vafinn innan í pappír, og biður um að borða
sig meira en efni standa til á mörgum heim-
ilum. —
Eins og áður getur eru veiðar stundaðar mest
á vélbátum, bæði stórum og smáum. 4—8 menn
eru á hverj um bát; lóðir eru notaðar meiri hluta
árs, þó hafa handfæraveiðar oft verið stund-
aðar vor og sumar og gefið drjúgar tekjur.
Nokkrir stærri bátar stunda dragnótaveiðar og
1— 2 bátar síldveiðar fyrir Norðurlandi. Við
allar veiðar fá hásetar á hverjum bát jafnan
hlut frá borði, að undanteknum handfæraveið-
um. Þar ber hver einstakur úr býtum eftir
fiskisæld sinni.
Oft er um það rætt, hvort litlu kauptúnin
víðsvegar á ströndum landsins eigi framtíð fyr-
ir sér og þá jafnframt, hvort það svari kostn-
aði hjá hinu opinbera að styðja framfaravið-
leitni þar sem baráttan er átakamikil og oft
tvísýn. En vafalaust má fullyrða, að þar sem
maðurinn trúir á framtíð sína, þar opnast
Sesam. — Framfarir, og framkvæmdir í Súg-
andafirði tala sínu máli í þessa átt. Á síðustu
árum hafa verið lagðir vegir um sveitina og á
vori komanda verður opnað bílvegasamband til
ísafjarðar. Þarna hefur verið byggð sundlaug
ásamt sundskýli, falleg steinkirkja, hafnargarð-
ur og hraðfrystihús. Sundlaugin er byggð við
sjó fram nokkru fyrir innan kauptúnið. Er
hægt um flæðar að veita í liana sjó, sem síðan
er blandaður með heitu laugavatninu. Þetta er
því ein af ágætustu sundlaugum landsins. —
Kirkjan sú hin nýja er byggð á heimajörðinni
Suðureyri. Prestur þeirra er Halldór Kolbeins,
vaskur maður og frjálslyndur, og prestur, að ég
hygg, í góðri merkingu þess orðs.
Hafnargarður Súgfirðinga, sem jafnframt á
að vei’ða hafskipabryggja í framtíðinni, er enn
í smíðum. Unnið hefur verið að byggingu hans
2— 3 síðustu sumur. Er ætlast til að við hann
fáist gott bátalagi. Stofnun hraðfrystihússins
hefur ýtt mjög undir vonir manna um, að líf-
vænlegt verði þarna í framtíðinni.
Ég hef með erindi þessu viljað vekja athygli
á að fábýlir staðir standa oft til jafns við aðra
stærri um sjálfbjargarviðleitni og menningu.
1D4
V I K I N □ U R