Sjómannablaðið Víkingur - 01.04.1946, Page 50

Þorvaröur íijörnsson:
Ný legufæri í fiskibáta
Legufæri báta þeii-ra, er keyptir hafa verið
frá Svíþjóð, eru mjög frábrugðin legufærum,
sem hér hafa tíðkazt. Eru þau því talin ónot-
hæf, og munu margir eigendur bátanna hafa
þegar keypt eða gert ráðstafanir til að fá legu-
færi, sem hér eru lögboðin.
Fyrir nokkru hitti ég sænskan skipstjóra, og
bað hann um upplýsingar um þessi legufæri og
hvernig þau væru notuð. Fer lýsing hans hér
á eftir:
Skip það ,er hann var síðast með, var 84 tonn
brúttó. Það hafði stokkakkeri er vóg um 90 kg.,
mjög aðkreppt, þannig, að 13 tommur voru
milli spaða og leggs, en bilið mætti jafnvel
vera 11 tommur og spaðinn nokkuð stór. Við
akkerið kom 1” keðja um 5 faðmar á lengd, eða
nákvæmlega lengdin frá spili og fram að akker-
is- „klussi“ bátsins. Þar við kemur 200 faðma
langur 2” vír og í hann er svo lásað 3 hlekkjum
af l’’ keðju. í miðhlekkinn kemur baujareipi úr
3/8” keðju og á því bauja með tveimur botn-
um, víðust um miðjuna. Stærð baujunnar er
um 300—400 lítrar. Við hlekkina kemur svo 30
faðma langur vír, sem báturinn liggur í þegar
veður er gott. En sé veður slæmt er 30 faðma
löng 11” grastrossa lásuð í vírinn og 1 faðm-
ur af 1” keðju. Síðan kemur bauja á þau sam-
skeyti, og má hún vera nokkuð minni, um 200 1.
með tveggja faðma baujureipi, tveggja faðma
3/8” keðju, og ligur svo báturinn í trossunni
með 12—15 faðma af 2” vír.
Skipstjórinn kvaðst hafa stundað fiskiveiðar
í æðri heimi æ mun starfa,
eitthvað börnum guðs til þarfa.
Kannske hann þaðan sæki sjó,
á nýjum bát með rá og reiða?
rekkur mundi fús að veiða, —
aflalöngun aldrei dó.
Fylgi þér í fegri heimi
friður guðs, þér aldrei gleymi,
horfni vinur, Hofi frá.
Alla þrenging yfir hafinn,
alkærleikans geislum vafinn,
sértu góðum guði hjá.
Þórður.
bæði hér við land og eins í Norðursjónum, og
alltaf hafa legið fyrir þessum legufærum á mið-
unum í hvaða veðri sem hefði verið, og hefði
skipið aldrei rekið. Legufæri af þessari lengd
má nota á allt að 80 faðma dýpi.
Baujurnar hafa tvennskonar hlutverk. f
fyrsta lagi að halda legufærunum uppi, og um
leið að taka af alla rykki, er koma af hreyfingu
skipsins, svo að þeir nái ekki til akkerisins og
kippi því úr botni, og í öðru lagi brotnar aldan
á þeim og eyðist og liggur skipið því tiltölulega
á kyrrum sjó og fer vel um það.
Þegar fiskað er með dragnót, eru legufæri
þessi notuð þegar voðin er dregin. Vírinn þarf
vanalega að endurnýja einu sinni á ári, en tross-
una oftar, því að hún slitnar frekar, og eru
alltaf hafðar tvær trossur með. Ef öll legufærin
eru notuð, tekur um 15 mínútur að draga þau
inn, þegar menn eru orðnir vanir að nota þau,
en miklu skemmri tíma að leggjast fyrir þeim,
6—8 mínútur.
Skipstjórinn kvaðst vera undrandi yfir að við
værum ekki þegar farnir að nota þessa gerð
legufæra, og því kvaðst hann ekki trúa að við
tækjum þau í land sem ónothæf. Ef við aðeins
byrjuðum að nota þau, myndi hver einasti skip-
stjóri losa sig við þau gömlu.
Þannig fórust skipstjóranum orð. Og virðist
ekki annað hægt en trúa orðum lians. En það
er sjáanlegt, að legufæri þessi er ekki hægt að
nota þar sem þrengsli eru, eða á litlum höfnum,
því skipin þurfa mikið svigrúm. Það kemur þó
ekki að sök, því allir bátar munu nú liafa sér-
stök legufæri (mmmingar) í heimahöfnum til að
liggja við, nema þá á fáum stöðum, þar sem
þannig hagar til, að þeir geti legið við bryggjur.
Aðalkostur þessara legufæra er sá, að við
þau má liggja á tiltölulega djúpu vatni og í
slæmu veðri, og svo eru þau miklu léttari og
meðfærilegri en hin eldii.
Þegar bátar eru að dragnótaveiðum, liggja
þeir fyrir legufærum þessum á veiðistöðum ef
frátök eru eða þeir hvíla sig, og geta því ávallt
verið á sama stað, án þess að nota vél eða halda
sér við á seglum, og er það bæði sparnaður og
hagræði. Þegar hvessir þurfa bátarnir að leita
til lands í skjól, og getur það oft verið volk-
114
V I K I N G U R