Sjómannablaðið Víkingur - 01.05.1954, Blaðsíða 10

togarasjómanna, þá verðum við líklega að færa
okkur út fyrir landgrunnið.
Ég er hræddur um að vélstjóranum sé ókunn-
ugt um, að togarasjómaðurinn verður að vinna
við hin erfiðustu skilyrði 12 tíma á sólarhring,
alla daga jafnt, og hefir þó sjaldan eins mikið
upp og verkamaður, sem vinnur almenna dag-
launavinnu í landi. Og á þó verkamaðurinn alla
helgidaga fría, en sjómaðurinn engan. Veit vél-
stj. ekki að togarasjómaðurinn fær að dvelja
einn, segi og skrifa einn sólarhring heima hjá
sínum nánustu að lokinni hverri veiðiferð, sem
tekur frá 12—18 daga, eftir því á hvað veiðum
skipið er. Og það er kunnugra en frá þurfi að
segja, að ef togarasjómaður ætlar að fá sér frí
einn túr, liggur við að hann þurfi að segja upp
skiprúminu, vegna þess að skipstjórarnir geta
ekki misst neinn mann í land vegna manneklu.
Veit vélstjórinn ekki heldur, að ef ekki hefðu
fengist hundruð af færeyskum sjómönnum á
togara- og bátaflotann, myndi mikið af fiski-
flotanum liggja bundinn í höfn? Ekki vegna
þess, að Islendingar vilji ekki stunda sjó, heldur
vegna þess, að starfið á fiskiskipunum er það
illa launað (þegar undan eru tekin örfá afla-
skip), að flest önnur vinna í landi er betur
launuð. Fyrir svo utan það, hvað þægilegra það
er í alla staði fyrir fjölskyldumenn að vera að
staðaldri heima. 1 ýmsum blöðum, þar á meðal
okkar eigin blaði, „Víkingi", eru ungir menn og
reyndar aðrir líka, eggjaðir lögeggjan að
duga nú vel og stunda sjó, því oft sé þörf, en
nú sé nauðsyn. En við skulum aðeins athuga það,
að um leið og við biðjum menn um þetta, erum
við að segja þeim að yfirgefa góða og þægilega
vinnu í landi, og fá þeim í staðinn hið erfiða,
hættulega og illa launaða starf fiskimannsins.
Enda er útkoman eftir því. Menn eru nú einu
sinni þannig gerðir, að þeir taka því bezta, sem
býðst. Og hver vill lá mönnum það ?
Og ef menn vilja halda því fram, að menn
vilji ekki lengur stunda sjó, ættu þeir hinir
sömu að kynna sér biðlistana hjá útgerðum
strandferða- og flutningaskipanna, og þar munu
þeir finna nöfn hundraða af kornungum dugn-
aðarmönnum, sem vilja komast í skiprúm hjá
þessum félögum. Þess vegna er það augljóst mál,
að Islendingar vilja ennþá stunda sjó, eins og
forfeður þeirra hafa gert mann fram af manni,
en þeir loka ekki augunum fyrir því, að þegar
fiskimannsstarfið er orðið verr launað en næst-
um hvaða dútl sem er í landi, þá er tímabært
að fara í land, og það hafa sjómennimir gert,
og af sömu ástæðu koma ungu mennirnir ekki
á sjóinn.
Júlíus Ólafsson saknar ungu mannanna úr
fylkingum sjómannadagsins, en það er ekki fyr-
ir það, að ungu mennirnir séu vaxnir upp úr
að standa við hlið félaga sinna, heldur vegna
þess, aS ungu mennirnir eru eklci lengur sjó-
menn, nema að mjög litlu leyti, heldur tilheyra
þeir nú þeim stéttum, sem taka sitt á þurru.
Svo við snúum okkur aftur að sjómannadeg-
inum, þá held ég að ekki væri úr vegi að nota
þann dag til að reyna að koma ráðamönnum
þjóðarinnar í skilning um hvað það er, sem er
hin raunverulega ástæða fyrir því, að ekki fást
menn á fiskiskipin. Þó togararnir okkar séu nú
með glæsilegustu fiskiskipum, sem sjást á höfn-
unum, hafa þeir þó einn ókost. Það þarf menn
á þau. Og glæsileg skip verða ekki neinar gull-
kistur, hvorki eigendum né þjóðfélaginu, þegar
þau liggja bundin við hafnargarðana. Og þótt.
. vandanum væri að nokkru bægt frá dyrum þessa
vertíð, með erlendu vinnuafli, þá er það ekki
nein lausn málanna. Við getum ekki treyst því,
að alltaf ári það illa hjá Færeyingum, að þeir
séu alltaf tilbúnir að manna skipin. Hvernig
væri að fá eins og tvo bátsmenn af togurunum
á sjómannadaginn, til að lýsa vinnubrögðum
um borð, þegar fara þurfti út með 24 menn í
staðinn fyrir 32, og helmingurinn eða meira ó-
vaningar? Eg er hræddur um, að það yrðu svo-
lítið öðruvísi ræður en þær, sem fluttar hafa
verið undanfarna sjómannadaga. Það yrðu
kannske ekki eins mörg falleg orð, en það gæti
verið að margir fengju að heyra ýmislegt, sem
þeir hafa ekki heyrt áður, og menn yrðu ef til
vill aðeins fróðari um kjör og starf fiskimanns-
ins en þeir áður voru.
Við verðum að gera okkur ljóst, að það, sem
þarf að gera er að gera fiskimannsstarfið að
bezt launaða og eftirsóttasta starfinu, sem ungir
menn geta stundað. Þá fyrst kemst jafnvægi á
hlutina að nýju, og þá munu ungir menn aftur
streyma um borð í skipin og una glaðir við sitt.
Og það á að vera verkefni sjómannadagsins að
berjast fyrir að svo geti orðið, og þá fyrst hefur
hann náð tilgangi sínum.
Smœlki
— Mikill g'etur hitinn verið nálægt miðjarðarlín-
unni. Síðast þegar ég sigldi þar um var svo heitt, að
brennivínsglösin bráðnuðu milli fingranna á okkur, en
matsveinn stóð úti við borðstokkinn með færið sitt og
veiddi mauksoðinn fiskinn upp úr sjónum.
★
— Þið talið um storm. Einu sinni vorum við á sigl-
ingu á Kyrrahafi. Þá blés hann hressilega, drengir.
Hann var svo hvass, að skonnorta fyrir fullum segl-
um, sem hafði verið „tattoveruð" á brjóst skipstjórans,
sigldi hraðbyri yfir á bakið á honum.
1D4
VÍKIN □ U R