Sjómannablaðið Víkingur - 01.05.1954, Blaðsíða 18

sautjándu öld fundu upp nýja gerð á siglutré
og þverrám (þessar þverrár ollu því, að hægt
var að hafa siglutréð í tveim til þrem hlutum,
og þær urðu alveg til að útrýma gamla segla-
búnaðinum, sem venjulega var aðeins eitt stórt
segl, en í staðinn komu svo fleiri smá segl), þá
fóru siglutré í tveim til þrem hlutum og nýr
seglaútbúnaður óðar að tíðkast á spönskum og
portúgölskum skipum. 1 þessum dúr mætti
skrifa margar blaðsíður í viðbót. Portúgalarn-
ir voru ekki fyrr búnir að flytja fallbyssurnar
úr vígjunum á aftur- og framþiljum skipsins
(þar var þeim komið fyrir, svo að hægt væri
að skjóta af þeim á miðþiljurnar, ef óvinunum
tækist að koma liði um borð), en Hollendingar
og Englendingar gerðu það sama. Og strax og
ein þjóð fór að nota kopar í staðinn fyrir blý,
til að verja með þann hluta skipsskrokksins, er
í sjó var, varð snögg verðhækkun á kopar í allri
Evrópu, vegna þess að allar flotastjórnir keppt-
ust um að kaupa sem mest af þessum nytsemdar
málmi til að klæða með herskip sín.
Skal hér tilfært enn eitt dæmi til að sýna,
hve skringileg ævintýri gat hent sumar skipa-
tegundirnar. Galeiðan varð aldrei vinsæl við
Eystrasalt. Vitanlega var víkingaskipunum ró-
ið, og þau voru að því leyti nokkurskonar gal-
eiður, en með nægilega mörgum árum og mönn-
um er líka hægt að róa skipum á stærð við
112
„Bremen", yfir heimshöfin, sér í lagi ef ekkert
liggur á og tíminn er nógur. Þeir, sem á hinn
bóginn þekkja eitthvað til mynda af fyrsta rúss-
neska flotanum, kunna að muna eftir nokkrum
ósviknum Miðjarðarhafsgaleiðum undir hinu
nýja, bláa, rauða og hvíta merki Péturs mikla.
Og ef þú hugsar eitthvað nánar út í þetta (sem
ég efast um að þú gerir), segirðu kannski við
sjálfan þig: „Þegar Pétur var í Hollandi, hlýtur
hann að hafa fyrirhitt skipasmið frá Feneyjum
eða Genúa, og svo hefir hann mútað honum til
að fara með sér til Rússlands og smíða þar
nokkrar galeiður fyrir nýja flotann, sem hann
ætlaði að sigra Svía með og nota til að verja
hina nýreistu höfuðborg á ströndum Kirjála-
botns gegn óvinaárásum".
Fram með Finnlandsströndum er ótölulegur
grúi eyja, þar sem auðugir Rússar áttu sér fyrr-
um sumarbústaði.
Það var ógjörlegt að sigla um þessi þröngu
og hættulegu sund á milli eyjanna á venjulegum
seglskipum, hins vegar voru grunnskreiðar gal-
eiður ágætar til slíks. En að því er vér bezt
vitum, hitti Pétur aldrei ítalskan skipasmið.
Hann spurði aðeins vini sína í Ámsterdam og
Zaandam, hvort þeir gætu smíðað fyrir sig
nokkrar af þessum galeiðum, sem hann hafði
heyrt svo mikið um, þótt hann hefði aldrei séð
þær, af þeirri einföldu ástæðu, að þær voru ekki
til í löndum þeim, þar sem hann lærði skipa-
smíðar. En það varð þó ekki til þess að hinir
hollenzku skipasmiðir tækju ekki boði hans. Við-
skipti voru viðskipti, og svo höfðu þeir með
leynd aflað sér nokkurra ítalskra ritgerða um
„Fabrica di Galera“ eða galeiðusmíði, og svo
seldu þeir Hans Siðlausu Hátign (§r var þekkt-
ur að því að borga vel fyrir allt, sem honum lék
hugur á) nokkrar galeiður, sem hann svo gæti
af hjartans lyst notað í stríðinu við Svía. En
það varð svo til þess, að Svíar fóru einnig að
nota árar á sínum herskipum — og sjá! Þannig
heyja tvær ólíkar gerðir af Miðjarðarhafsgal-
eiðunni höfuðorrustur — undir kuldalegum
heimskautahimni Norður-Eystrasaltsins.
')tá hafi til ka^war
Sunnudaginn 7. febrúar síðastliðinn renndi brezki tog-
arinn „Laforey" frá Grimsby upp á sker nálægt Kvan-
höfða, sem er skammt fyrir norðan Tromsö í Noregi.
Neyðarskeyti barst frá togaranum, en svo heyrðist
ekkert frekar frá honum, og björgunarbátar og önnur
skip, sem komu á vettvang skömmu síðar, komust að
raun um að skipinu hafði hvolft út af skerinu og allir
um borð, 20 að tölu, drukknuðu.
VÍKINGUR