Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.1955, Qupperneq 12

Skýrslan, sem fyrir liggur um upptök eldsins, bendir
til þess, að vegna tóbaksreykinga í einhverju rúminu,
hafi kviknað í rúmdýnu, en þær voru gerðar úr „froðu-
gúmmí“.
Sökum hinna hörmulegu afleiðinga, sem urðu af þess-
um bruna, áminnir Verzlunarmálaráðuneytið skipshafn-
ir að setja á sig eftirfarandi reglur ef íkviknun á sér
stað:
1) Þegar reykjarlykt finnst, skal strax setja bruna-
boðann í gang og vekja alla, sem sofandi eru.
2) Reynið strax að slökkva, ef tök virðast á því, eða:
3) lokið öllum dyrum, ljórum og öðrum opum að her-
bergjum, sem kviknað er í, þangað til slökkvitækin
eru komin í lag.
4) Fjarlægið öll eldfim efni.
Ekki eru aðrar hættur á sjó voðalegri en skipsbruni.
Gera sjómenn sér yfirleitt ekki Ijóst, hve hættan sú er
jafnan nærri. Þeir gefa því heldur ekki gaum sem
skyldi, þó talað sé fyrir þeim um eldvarnir og öryggis-
tæki.
Til þess að sem fullkomnast öryggi náist á þessu
sviði, verða sjómennirnir að taka málið í sínar hendur,
meira en þeir áður hafa gert. Þeir verða að koma því
til leiðar, fyrst og fremst, að varlega sé farið með eld
á skipunum. Aðrir hafa í rauninni ekki aðstöðu til þess.
Þeir verða að ganga eftir því, að slökkvibúnaður sé í
fullkomnu lagi á hverjum tíma. Og til viðbótar þeim
fjórum reglum, sem áður getur, viljum vér leggja sjó-
mönnum á hjarta aðrar fjórar til viðbótar, ef verða
mætti að þær gætu einhverju sinni afstýrt þeirri ægi-
legustu af öllum hættum — eldsvoða:
1) Sjáið um að öll slökkvitæki séu ávalt á sínum stað,
tilbúin til notkunar, eða gerið kröfu til að þau séu
lagfærð áður en skip lætur úr höfn.
2) Séu reglubundnar slökkviæfngar ekki framkvymd-
ar, þá gerið kröfu til að svo verði gert. Fákænska
og öngþveiti geta á hættustund valdið stórtjóni.
3) Sýnið sjálfir umhyggjusemi og varúð í meðferð á
eldi — bæði í vélarúmi og annarstaðar í skipinu.
4) Verði laus eldur í skipinu, þá komið fram með
myndugleik og festu og fylgið þeim reglum, sem
bent hefir verið á. (Ættu þær að vera auglýstar
sem víðast á skipinu).
Nefnd vátryggingamanna frá Liverpool hefir komist
að raun um, að síðastliðið ár (1953), hafi 391 bruni
átt sér stað í skipum, 500 smál. og þar yfir. Þrettán
skipanna eyðilögðust algerlega.
Nefndarálitið ber einnig með sér, að 100 áttu sér
stað í rúmsjó og 57 í skipum, sem voru í smíðum eða
í viðgerð. Þó margar íkviknanir væru uppgötvaðar fljót-
lega, varð skaðinn stundum talsverður. Margir áttu
upptök af neistum frá suðutækjum, sem kveiktu í tvisti
eða öðru eldfimu efni. Það er mjög áríðandi, segir
nefndin, að fjarlægja allt slíkt áður en vinna hefst.
Nýtt skordýraeitur til notkunar
í skipum
Flestir sjómenn vita, hve mikil plága kakalakar og
önnur skordýr geta verið í skipum, einkum í hitabeltinu.
Sjómennirnir eru svo að segja í daglegu stríði við þessi
viðbjóðslegu skordýr, og bíða þó yfirleitt lægri hlut.
Sjaldnast tekst að útrýma þeim með öllu. Ávalt er og
hætta á að önnur komi með nýjum farmi.
Eftir því sem blaðið „Shipbuilding and Shipping
Record" skrifar, er nú fundið nýtt og kröftugt varnar-
lyf í baráttunni við kakalakana og önnur skordýr, sem
ásækja skipin, t. d. veggjalýs, bjöllur, mýflugur, hús-
flugur, maura o. fl.
Enskir skordýrafræðingar unnu með aðstoð brezka
nýlendumálaráðuneytisins, rannsóknardeild landbúnað-
arráðuneytisins og heilbrigðismáladeild Lundúnahafnar
að fullkomnun hins sterka varnarlyfs „Dieldrin", sem
þeir blönduðu síðan sérstöku, tilbúnu bindiefni. Vökva
þessum er sprautað á veggi og verður þá að glerhörðu
lakki, sem hefir þann eiginleika, að það „döggvast",
og er það þessi „dögg“, sem er bráðdrepandi fyrir skor-
dýrin, nálega hve lítið, sem þau snerta hana. Vökvinn
er nefndur „Ripolac". Dieldrin kristallast í miklu fín-
gerðari og smærri kristalla en aðrir úðunarvökvar, en
er þó 200 sinnum sterkari en t. d. D.D.T.
Það er mikill kostur við þetta nýja „lakk“, að hægt
er að þvo það. I meira en 100 enskum skipum hefir það
nú verið notað í 214 ár. Það hefir verið þvegið viku-
lega með öllum venjulegum þvottaefnum, jafnvel vítis-
sóda, en það heldur þó áhrifum sínum eftir sem áður.
Döggin hverfur að vísu stutta stund eftir þvottinn, en
kemur fljótlega aftur. Virðast lítil takmörk fyrir end-
ingu hennar.
Ekki er þörf á að sprauta Ripolakki á allar þiljur.
Eigi til dæmis að útrýma kakalökum, nægrir að sprauta
lakkinu þar, sem þeir halda sig mest og verpa eggjum
sínum. Nauðsynlegt er þó, að sérfróðir menn annist
það verk.
Gjörð hafa verið ný tæki til þess að tryggja rétta
úðun. Sá, sem framkvæmir verkið, verður að búa sig
gasgrímu. Til þess að vökvinn myndi hið harða, gagn-
sæja lakk, verður að blanda hann leysiefni, sýru, en
gufan af henni er banvæn. Leysiefnum er blandað í
vökvann í ákveðnum hlutföllum, rétt áður en sprautað
er. Lakkið þornar á %—1 klst. og heldur árum saman.
Eru nú líkur til að hægt verði að ganga á milli bols
og höfuðs á kakalökunum, og að dagar þeirra í skip-
unum séu taldir. Því miður verða menn þó að vera við
því búnir að náttúran komi þeim til hjálpar, og gjöri
þá smám saman ónæma, en þá verða vísindin að byrja
á nýjan leik.
Þýtt úr „Tidskrift for Maslánvæserí'.
H.J.
50
VÍKIN □ U R