Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.1955, Qupperneq 25

1590, að Grænland hafi orðið álíka víðfrægt út um
heim og móðurland þess, ísland sjálft (non magis nota
esset ipsa patria quam Grönlandia). En hinn norski
höfundur Konungsskuggsjár segir seint á 13. öld, að
fólksfjöldi Grænlands muni álíka og þriðjungs úr norsku
biskupsdæmi, og á þá líkl. aðeins við hina kristnu menn
á Grænlandi.
Áður sáttmáli þessi væri tekinn upp í Gizurarsátt-
mála, var hann tvísvarinn af fslendingum, fyrst af ís-
leifi biskup og mönnum með honum, en síðar af Gizuri
biskupi og með-eiðmönnum hans.
Hér telur ísland sig hafa yfirráð yfir hafi og lönd-
um í vestri. Þeir menn, er „vart höfðu“ til Grænlands,
eru fyrst og fremst hin þá ca. 30—40 ára gamla ísl.
byggð á Grænlandi eða menn, sem setzt hafa þar að
síðar og afkomendur þeirra, en einnig þeir, sem varið
höfðu fé til landnáms eða kaupferðar til Grænlands.
Alþingi gerir hér sáttmála við Noregskonungs fyrir
Grænland og þessa íbúa þess, svo og fyrir landaleitan
og landaleitarmenn, en það tekur til landa í Ameríku.
Alþingi fslands er aðili og másvari, ef gengið er á rétt-
indi þessara manna. En siging íslenzkra manna um hin
vestrænu höf milli þessara landa og meðfram ströndum
þeirra er sett hliðstæð því, að menn færi skip milli
hafna á íslandi.
Á hvítasunnudag 1056 vígði erkibiskupinn £ Brimum
eftir skipun páfa ísleif til biskups yfir Island insulas
(íslands eyjar), er frægar voru í fornöld, en þær voru
ísland, Grænland og lönd og eyjar fyrir vestan Græn-
land, gaf honum hyrðisbréf til safnaða Grænlands og
íslanls, og fól honum til umsjár hina íslenzk-grænlenzku
þjóð (populo Islanorum et Groenlandsorum). Með því
að viðurkenna íslendinga og Grænlendinga sem eina
þjóð, viðurkennir páfakirkjan um leið, að þeir séu eitt
og sama þjóðfélag, þvi þjóð og þjóðfélag var þá eitt
og hið sama. Það má og telja víst, að þetta kirkjulega
umboð sé í samræmi við þá ályktun, sem Alþingi var
búið að gera um stofnun hins íslenzka biskupsstóls
(Grönl. hist. Mind. III, 402—404, 397, 423—424, 412—
415^ 419).
Sturla Þórðarson segir svo frá skipan Vilhjálms
kardínála 1247:
„En sumar þetta, er Vilhjálmur kardínáli var í Björg-
vin . . . var vígðr Heimrekr Karsson til biskups til
Hólastaðar á íslandi. Þá fór sú skipan til íslands, með
ráði kardínála, at sú þjóð, er þar bygði, þjónaði til
Hákonar konungs, því at hann kallaði þat úsannligt, at
þat land þjónaði eigi undir einnhvern konúng sem öll
önnur í veröldunni. Þá var sendr út Þórðr kakali með
Heimreki biskupi; skyldu þeir flytja þat eyrendi við
landsfólkit, at allir játtaðist undir ríki Hákonar kon-
úngs ok slíkar skattgjafir sem þeim semði. Þetta sumar
var*sendr til Grænlands Ólafr biskup; skyldi hann hafa
sama eyrendi". (Grönl. hist. Mind. II, 774).
Það er ómöguleiki, að ísland hafi getað verið einasta
konungslaust land (þjóðfélag) í veröldinni, ef Græn-
land var annað slíkt. ísland og Grænland hljóta því að
hafa verið sama þjóðfélagið, þótt þau væru tvö lönd,
landfræðilega séð. Eaunar efar enginn, að íslendingar
og Grænlendingar hafi þá verið sama þjóð, en þjóðfé-
lagið var þá ekki annað en þjóðin sjálf.
Árið 1256 hugkvæmdist Hákoni konungi að snúa sér
með skattbeiðni beint til bænda á íslandi. Þetta bar
þann árangur, að Skagfirðingar o. fl. norðanlands hétu
skatti. í framhaldi af þessu sendi Hákon 3 menn með
skattbeiðslu til Grænlands. Segir Sturla Þórðarson svo
frá því í Hákonarsögu:
Víkingurinn hækkar um 10 krónur
Um síðustu áramót var til athugunar að
hækka áskriftarverð Víkingsins. Var það ekki
óeðlilegt, þar sem sama verð hefur haldizt á
blaðinu síðastliðin þrjú ár, en eins og flestum
mun kurt-nugt, hefur allt verðlag hækkað gífur-
lega frá þeim tíma.
Þrátt fyrir það, var ætlunin að láta sama
áskriftarverð haldast þegar 1.—2. tbl. fór í
prentun. En þar sem allar horfur virðast á því,
að verðlag muni stór hækka ennþá, frá því sem
nú er, voru aðeins tvær leiðir fyrir hendi, að
minnka blaðið og draga saman efni þess, eða að
hækka árgjaldið lítið eitt. Síðari kosturinn hef-
ur verið tekinn, að hækka blaðið um 10 kr., eða
úr 50 kr. í 60 kr. árgjaldið.
Við erum þess fullvissir, að kaupendur Vík-
ings munu taka þessari óverulegu hækkun með
skilningi, enda þótt hún komi seinna en ætti að
vera, og eru þeir beðnir velvirðingar á því.
Reynt verður af fremsta megni að halda í
horfinu með fjölbreytni efnis og stærðar blaðs-
ins, og að hinir fjölmörgu velunnarar og kaup-
endur þess megi finna í blaðinu sem flest af því,
sem þeir æskja eftir að lesa, í útbreiddasta og
vinsælasta málgagni sjómannastéttarinnar á ís-
landi.
V í K I N G U R
63