Sjómannablaðið Víkingur - 01.07.1957, Blaðsíða 6

Sigurður Sumarliðason, skipstjóri frói Akureyri:
Upphaf reknetaveiða
Norbanlands
Fiamhald írá síðasta blaði
Klukkan milli átta og níu um morguninn kom
norski togarinn ,,Atlas“ að austan og framan og
stoppaði við hliðina á okkur. Var hann búinn að
draga sín net og var á leiðinni til lands. Ekki
vissi ég það þá, þó ég kæmist að raun um það
seinna, að það er siður hjá Norðmönnum á stærri
skipunum, sem hafa sterkar vélar, að draga netin
fyrir fyrsta skip, sém verður á leið þeirra til
lands, ef það skip getur ekki dregið netin vegna
veðurs. Við veifuðum ekki einusinni til skipsins,
auk heldur að við kölluðum til hans og beiddum
hann um að draga fyrir okkur, héldum að það
þýddi ekkert, eða kanski ekki einu sinni dottið
það í hug. Og svo létum við hann fara frá okkur
án þess að hafa vit á að biðja hann um hjálp.
Nokkuð langt vestar og grynnra lá kútter Helga
undir netum og gat ekki dregið, sem hafði þó
14 menn um borð. Hún dró upp flagg og Atlas
dró fyrir hana öll netin, sem öll hefðu tapast
annars, því veðrið versnaði mjög þegar á daginn
leið.
Norðmennirnir taka helminginn af síldinni,
sem er í netunum sem þeir draga fyrir dráttinn.
Það er föst venja. Ekki draga þeir nema fyrir
eitt skip, hafa ekki pláss til að innbyrða meira.
Klukkan sex um kvöldið sleit skipið tróssuna
60 faðma fyrir framan stefnið, þar sem ein-
tommu mjórri tróssa var stungin við eða 6
tommu tróssa. Kapallinn, sem næstur var skip-
inu, var 7 tommur. Var þá komið afspyrnu rok
um allan sjó og mjög mikill sjór. Ætluðum við
þá strax að hífa þrírifað stórseglið, en réðum
ekki við neitt, enda hefði það rifnað í tuskur í
höndunum á okkur, svo það mátti segja, að það
fór betur að við gátum það ekki.
Heistum við þá upp tvírifaða fokku og slóum
skipinu undan, því það horfði til lands um leið
og það sleit, og lögðum því fram með tvírifuðum
messan og tvírifaðri fokku. Eftir um hálftíma
rifnaði fokkan í tætlur. Gáfum við þá messanin
vel út á horn, eða út að lunningu og tókum stýrið
hér um bil upp í borð. Fór skipið prýðilega með
sig á þennan hátt, horfði allt af skáhalt upp í
vind og sjó og sló aldrei langt frá vindi, en sakk-
aði dálítið afturábak. Fengum við ekki nema
einn sjó á skipið um nóttina, sem ætlaði allt í
kaf að keyra. Ekkert brotnaði nema skipsbátur-
inn, sem var bundinn niður fyrir aftan stórsigl-
una fór í spón. Við urðum líka varir við það
118
seinna, að þessi sjór hafði kastað öllum tunnun-
um, tómum, með salti og með síld, alveg út í
hliðina hléborðsmegin. Urðum við ekki mikið
varir við hallan, því skipið lyfti sjaldan hlé-
borðslunningunni upp úr sjó. Veðrið var band-
vitlaust um nóttina og blindbylur.
Um morguninn um 9 til 10 leytið fór heldur
að draga úr mesta veðurofsanum og úr hádeg-
inu fór að rofa til. Klukkan 3 um daginn var
orðið siglandi veður. Fórum við þá að bisa við
að ná upp stórseglinu og gekk það slysalaust.
Tókum fram klífirbómmuna og settum fyrir
stærri milliklífir, því enga höfðum við fokkuna,
sem rifin var í tætlur. Því næst lögðum við skip-
inu yfir fyrir stag, því það hafði legið fram allt
veðrið. Var nú sigldur beitivindur, sem tók til
lands, var enn sjór mikill. Fór nú að skýrast
landið, því veður fór batnandi. Hafði okkur
drifið vestur undir Skaga og vorum nú djúpt út
af Skagatánni þegar við byrjuðum að sigla.
Höfðum við horf á Fljótin. Klukkan sjö um
kvöldið var hann orðinn hægur; vorum við þá
búnir að leysa öll rif úr messan og stórsegli og
búnir að slá undir minni milliklífir fyrir fokku.
öll skipshöfnin hafði verið aftur í káetu um
nóttina. því ekki var fært fyrir neinn mann að
vera á þilfari um nóttina, líka til þess að vel
væri hægt að loka lúkarnum, svo sjór kæmist ekki
niður í hann. Einn maður stóð vagt í káetugat-
inu til skiptis.
Þegar við áttum eftir um 5 sjómílur upp undir
Dalabæ, tókum við eftir því að reyk fór að leggja
upp um lúkarsopið og lestaropið líka. Brá okkur
heldur en ekki í brún, að ef nú eftir allt volkið
væri kviknað í skipinu og lestin hálffull af tóm-
um tunnum og skipsbáturinn farinn. svo ekki
var hægt að bjargast í hann. Rifum við nú í
flýti ofan af lestaropinu og frá lúkarsopinu,
lagði þá reykjarstrókinn upp í gegnum bæði opin,
en enginn sást eldurinn, fóru sumir að ryðja
tómum tunnum upp úr lestinni, en aðrir að líta
að eldinum bæði í káetu og lúkar, en hvergi sást
eldur þó skipið væri fult af reyk. Fórum við að
brjóta heilann um hvað valda mundi þessum
reyk í skipinu. Kom þá í ljós, að kokkurinn hafði
kveikt upp í káetuofninum, en öllum reyknum
slegið niður í hann, með fram af því að sjór
hafði farið ofan í ofnrörið um nóttina. Komst
reykurinn úr honum hvergi upp, því öll op voru
lokuð Fór reykurinn að smá réna eftir því sem
lengur stóð allt opið. Fór heldur að létta yfir
okkur, þegar við komustum að raum um hvað
valda mundi reyknum, því útlitið var ískyggilegt,
ef kviknað væri í skipinu. Við bátlausir og veltu
brim í landi og klettótt strönd ef við hefðum
neyðst til að sigla skipinu í land upp á líf og dauða.
Veðrið fór aftur versnandi þegar leið á kvöld-
ið og var hann byrjaður að snjóa aftur. Klukkan