Sjómannablaðið Víkingur - 01.04.1959, Blaðsíða 4

r
HAFNARMÁL
Reykjavíkurhöfn
Jón Eiríksson skipstjóri
Það tekur oftast langan tíma að
fullgera hafnir. Þótt varnargarðar
séu gerðir, er mikið verk eftir við
bryggjusmíðar, vöruhús og annað
það er hafnir þarfnast. Það má jafn-
vel segja, að höfn sé aldrei full-
gerð, því lengi má bæta um og
breyta. Svo er um flestar eða jafn-
vel allar hafnir þessa lands. Engin
þeirra getur talizt fullgerð, flestar
aðeins hálfgerðar og margar rétt á
byrjunarstigi, þótt þær séu teknar
til notkunar. Verða þá skip og bát-
ar oft að tefla á tæpasta vaðið,
bæði hvað dýpi, skjól og aðrar að-
stæður varða.
Reykjavíkurhöfn, elzta tilbúna
höfn landsins, er hér engin undan-
tekning, þótt komið sé hátt á
fimmta tug ára síðan byrjunar-
framkvæmdir við hana hófust. Öll-
um er ljóst, að höfnin eins og hún
er nú, fullnægir ekki þeim skipa-
komum, sem til hennar sækja. Kem-
ur þar margt til greina: Of lítið
viðlegupláss, ónógt athafnasvæði í
landi, of lítið rými fyrir vörur og
vöruskemmur í landi hafnarinnar,
tækjum til upp- og útskipunar
ábótavant (engir kranar), höfnin
sjálf of þröng og of grunn fyrir
mikinn hluta þeirra skipa er á hana
sigla, og rétt á takmörkum, að hún
geti talist örugg í vondum veðrum,
aðgreining fisk- og vöruuppskipun-
ar ekki sem skyldi, og fleira mætti
telja.
Sé þetta athugað nánar, sést, að
aukið viðlegupláss fæst ekki í þess-
ari höfn. Hún er þegar orðin of
þröng, einkum þegar þess er gætt,
að skip fara sífellt stækkandi. At-
hafnasvæði á bryggjum og hafnar-
bökkum leyfa heldur ekki afgreiðslu
fleiri skipa, en nú geta legið við
bryggjur. Þá er einnig þess að gæta,
að skip, er bíða eftir afgreiðslu, eða
liggja aðgerðalaus í höfninni af
öðrum ástæðum, verða að liggja
utan á öðrum skipum, þegar allt
bryggjupláss er upptekið, en það er
oft hættulegt í þeim veðraham, er
hér getur komið. Úr hvorugu þessu
verður bætt, nema með nýrri höfn.
Vörugeymsluhús við höfnina full-
nægja hvergi nærri þörfinni, og
flést þeirra eru þannig staðsett, að
ekki er unnt að koma við krönum,
til að flytja vörur beint úr skipi í
hús, en að því væri mikill vinnu-
sparnaður og flýtisauki. Eimskipa-
félag íslands hefur orðið, árum sam-
an, að flytja mikinn hluta vara
þeirra, er skip þess flytja, hingað
og þangað út um allan bæ, meðal
annars vegna þess að það hefur
ekki getað reist vöruhús við höfn-
ina af ástæðum, sem hér verða ekki
raktar, þótt það hafi haft mikinn
áhuga á því. Má nærri geta hve
mikill aukakostnaður það er fyrir
félagið, að verða að flytja vörurn-
ar svo langt, auk þeirra tafa er það
getur valdið uppskipun. íslendingar
hafa fylgzt vel með tæknilegum
nýungum, og f lutt mikið til landsins
af nýtízku tækjum og vélum og
jafnvel smíðað þær sjálfir, og furð-
ar því marga, að Reykjavíkurhöfn
skuli enn ekki hafa séð sér fært,
að setja upp jafn sjálfsagt tæki og
uppskipunarkrana. Út- og innflutt-
ar vörur, sem fara um höfnina, mun
þó vera um hálf milljón tonn ár-
lega, og er því auðsætt, að full þörf
er fyrir slík tæki. Kranar koma þó
ekki að fullum notum, nema vöru-
skemmur séu á hafnarbakkanum
það nærri, að kraninn geti flutt vör-
una beint úr skipi í hús, og gagn-
stætt. Vöruskemmur á hafnarbökk-
um, ætlaðar fyrir stykkjavörur,
verður að reisa með hliðsjón af
þeim tækjum, sem nota skal við
uppskipun. Sé, af einhverjum ástæð-
um, ekki unnt að hafa vöruhús það
nærri hafnarbakka, að kraninn nái
til þess, má nota færibönd eða
vagna, er ganga á hrautum inn í
húsið. Einkum getur það fyrir-
komulag átt vel við efri hæðir húss-
ins. Einnig verður að gæta þess, að
afgreiðsla vara út úr húsinu sé á
öðrum stað en móttakan, svo imnt
sé að afhenda vörur samtímis vöru-
móttöku, án þess.það regist á.
Ein ástæðan fyrir því, að kranar
eru engir við höfnina mun vera sú,
að hafnarbakkarnir, einkum þeir
gömlu, þar sem helzt kemur til
greina að hafa krana, séu of veikir,
járnþilin séu ekki rekin nógu langt
niður og bryggjubrúnin muni því
síga, þegar þungi krananna kemur
á hana. Þetta hamlar einnig dýpk-
un við sjálfa bakkana. Dýpkun hafn-
arinnar er aðkallandi, en kemur
auðvitað ekki að fullum notum,
nema dýpkað sé alveg uppað hafn-
arbökkum og bryggjum. Dýpi hafn-
arinnar er of lítið fyrir mörg þeirra
skipa, er á hana sigla að staðaldri,
og torveldar siglingu annarra stærri
skipa og kemur jafnvel í veg fyrir
þær með öllu.
Eins og kunnugt er þá hefur stór
hluti hins upprunalega hafnarsvæð-
is verið fylltur upp með grjóti og
möl. Hefði það ekki verið gert, en
svæðið, eða nokkur hluti þess verið
grafinn upp í þess stað, væri höfn-
in að líkindum nógu stór nú, og
jafnvel í mörg ár fram í tímann.
Þetta skal þó ekki fullyrt, en hitt
orkar ekki tvímæhs, að höfnin hefði
þá nýzt betur, og að rýmra væri um
athafnir skipa inni í henni. Þess-
um uppfyllingum hefur verið hald-
ið áfram fram á síðustu tíma, og
auk þess gerðir garðar út í þennan
litla poll sem eftir er. Eitt það síð-
asta, er gert hefur verið í þeim
efnum, er hinn svokallaði „þver-
haus“, eins og gárungarnir hafa
skýrt þann garð, og þykir mörgum
réttnefni, þétt innan við garðhaus
Ingólfsgarðs, er myndar hafnar-
mynnið að sunnanverðu, beinir öll-
um sjógangi, er leggur inn um
hafnarmynnið, vestur í höfnina, öll-
um skipum er þar liggja til mikilla
óþæginda, auk þess sem hann þreng-
ir inn- og útsiglinguna, sem sann-
arlega var nógu þröng áður. Það
var nógiun erfiðleikum bundið fyr-
ir öll stærri farskip, að sigla inn og
út úr Reykjavíkurhöfn, þótt ekki
væri við bætt.
Á fyrmefndum uppfyllingum hafa
VÍKINGUR
68