Sjómannablaðið Víkingur - 01.04.1959, Blaðsíða 24

gjama sýna meiri áhuga á við-
haldi og góðum útbúnaði hafnar-
mannvirkja en þau virðast gera nú
og reyna á þann hátt að forða skin-
unum frá skemmdum og sjálfum
sér frá miklum útgjöldum.
Ég tel, að góðar baujur verði að
koma við öll hættuleg grunn, sem
liggja nálægt innsiglingum til
hafna. Víða hagar svo til, að fara
verður mjög nálægt grunnum, þec-
ar farið er að og frá bryggjum.
Á nokkrum stöðum hafa verið látin
lítil dufl við þessi grunn, sem að
visu eru til bóta, en þyrftu að vera
mikið stærri, svo að þau kæmu að
sem beztum notum.
Ég tel, að gera verði sem fyrst
nákvæmar sjómælingar af öllum
höfnum landsins og næsta nágrenni
þeirra. Sjókort, sem gefin hafa ver-
ið út, yfir einstakar hafnir, ná flest
of skammt, þar sem þau í flestum
tilfellum sýna aðeins bryggjur cw
önnur hafnarmannvirki ásamt dýoi
við þau, en grunn, sem kunna að
vera nálægt bryggjunum, vantar.
Nýjustu kortin yfir Vopnafj. oa
Breiðdalsvíkurhafnir, fullnægja
þeim kröfum, sem ég tel að gera
verði til hafnarkorta.
Ég tel, að gæta verði þess vand-
lega við hafnargerðir, að ekki sé
unnið við að koma fyrir steinteypu-
kerum eða stálskúffuþiljum, þegar
komið er langt fram á haust. Það
getur að vísu tekizt vel, en haust-
veðrin skella stundum snögglega á
og á einni óveðursnóttu geta millj-
óna verðmæti eyðilagzt, ef illa tekst
til, og slíkar skemmdir verða aldrei
bættar að fullu.
Ég tel, að þar sem siglingar með
ströndum fram verða alltaf meira
eða minna háðar vitakerfi landsins
beri að stefna að því, að auka veru-
lega ljósmagn íslenzkra vita, þrátt
fyrir þann kostnað, sem af því hlyti
að leiða, þar sem ljósmagn flestra
vita hér á landi er yfirleitt of lítið.
Góðir vitar eru auk þess góð land-
kynning og aukið öryggi sjófar-
enda verður ekki metið til f jár.
Um leið og ég slæ botninn í þess-
ar sundurlausu hugleiðingar um
hafnarmál, vil ég taka fram, að
hér hefur með vilja verið stiklað
á stóru, þar sem af miklu er að
taka, og þessi mál verða seint full-
rædd. En hafi mér þrátt fyrir það
tekizt að vekja athygli á málefn-
um, sem sjómenn telja mikilvæ^
er tilgangi mínum með þessum huor-
leiðingum náð.
88
Shanídar - hellirmn
I hlíðum Zagros-fjallanna í
Norður-frak er bústaður manna
sem heitir „hinn mikli Shanidar-
hellir“. Þetta er háhvelfdur hellir
frá náttúrunnar hendi, að flatar-
máli á stærð við fjóra tennisvelli,
nægilega rúmgóður fyrir hóp af
mönnum. Hellirinn snýr móti
suðri og er í skjóli fyrir vetrar-
veðrum. Nálægt honum er vatn
í uppsprettum og rennandi lækj-
um. Strjálingur af villtum dýr-
um og ósnertir skógar í fjalla-
hlíðunum bera vott um, að þarna
hefur lengi verið gott loftslag.
Nú er Shanidar-hellirinn bústað-
ur geitahirða Kúrda og húsdýra
þeirra. Eðlilegt er, að þetta sól-
bakaða og rúmgóða skýli skyldi
verða híbýli manna kynslóð fram
af kynslóð. Við byrjuðum að
grafa niður í hellisgólfið af vís-
indalegri forvitni og komumst að
því að síðan hellirinn var fyrst
notaður fyrir bústað eru að
minnsta kosti hundrað þúsund
ár. Leifar, sem komu í ljós djúpt
niðri í jörðinni, undir hinu
troðna gólfi hellisins, sýna að
Neanderthalmaðurinn hefur átt
þar heima, og hellirinn hefur ver-
ið bústaður manna, að meira eða
minna leyti, í þrjú þúsund kyn-
slóðir.
Shanidar-hellir er nú orðinn
einn allra mikilvægasti staður-
inn í þeirri viðleitni að þræða
forsögu mannkynsins. Sjaldan fá
fornleifafræðingar jafn gott
tækifæri til þess að sjá jafn
greinilega samfellda þróun
mannsins um svo langt tímabil
og við fengum að sjá í jarðlög-
unum, sem segja sögu Shanidar-
hellisins. Sú saga er ekki minna
virði vegna þess að hellirinn er
mjög nálægt þeim stað þar sem
hin fyrstu miklu menningartíma-
bil hófust í Mesópótamíu.
í raun réttri er Mesópótamía
ekki mjög girnilegt land til þess
að leita í leifa steinaldarmanna.
í fenjum og eyðimörkum er ekki
gott til fanga og fæðuöflunar,
enda er ekki gott að finna og
tímasetja bústaði löngu horfinna
kynslóða í landi þar sem sjór
og vatn hefur flætt yfir. Forn-
leifafræðingar hafa fyrir löngu
gert sér ljóst, að fjallsræturnar
og f jöllin norður af Efrat og Tíg-
ris voru líklegust til að geyma
leifar steinaldarmanna. Árið
1928 fann smáflokkur manna,
undir stjórn Dorothy Gerrod,
þess konar leifar í tveimur hell-
um nærri Suleimaniyah, við ræt-
ur Zagros-fjalla. Ekki varð úr
frekari uppgreftri að heitið gæti
þar til 1950 að Robert Braid-
wood, frá háskólanum í Chicago,
byrjaði rannsóknir á minjasvæð-
um steinaldarmanna á þessum
slóðum. Braidwood fann minjar
frá tímum þegar menn byrjuðu
að fást við akuryrkju og.búa í
þorpum. En draumur fornleifa-
FULLTIÐA NEANDER
DAL5MAÐUR
60 OOO ARA ?
miðfornstein-
® SHANIDAR-
I3ARNIÐ
70000 ÁRA?
VÍKINGUB