Sjómannablaðið Víkingur - 01.07.1959, Page 7

út firðina. Et þó óliggjandi við
bryggjurnar, sé nokkur vindur
að ráði. Næðu bryggjurnar það
langt ut, að skip gætu legið upp
með þeim, þá kæmu tæplega þau
veður, að ekki mætti liggja við
þær, ef festarhöld væ'ru trygg.
Á Austfjörðunum liggja bryggj-
ur beint út frá landi, og skip
stefna í sömu átt og fjörðurinn,
þegar þau liggja við þær. Vegna
hinna háu fjalla og þess, 'hve
firðirnir eru mjóir, stendur vind-
ur sjaldan þvert yfi'r fjörðinn,
heldur nokkuð sniðhallt. Eigi að
síður er ekki óhætt að liggja við
bryggjurnar í aftökum, einkum
vegna þess, að hvo'rki bryggjurn-
ar sjálfar né festhönd þeirra þola
þau átök er þau þá verða fyrir.
Við garðinn í Keflavík má lengi
liggja eftir að inn er komið, en
þó þarf að vera vel frá öllu gengið
í suðaustan veðrum, því að engu
má muna svo skipið sé ekki kom-
ið upp í grjóturðina hinum meg-
in. Sama má segja um Friðar-
höfnina í Vestmannaeyjum, en
í vestan stórviðrum getur þó orð-
ið það mikið sog þar inni, að
landfestum er hætt, og skip slást
b í ha'rt í bryggjuna og geta orð-
ið fyrir tjóni. Það vantar því
mikið á, að íslenzkar hafnir, aðr-
ar en þær, sem svo eru gerðar
af náttúrunnar hendi, veiti það
skjól, sem góða'r hafnir eiga að
gera.
Hvernig er dýpi íslenzkra
hafna? Það getur ekki talist nóg
dýpi, þótt skip geti aðeins skrið-
ið yfir botninn. I fyrsta lagi, láta
skip þá elcki að stjórn. 1 öðru
lagi þarf ekki að vera nema lítil
kvika, til að skip hreyfist upp
og niðu'r, og verður bví ávallt að
gera ráð fyrir því. í þriðja lagi
er aldrei öruggt, að ekki séu ein-
hverjir naggar í botninum, sem
ekki er kunnugt um. í f jórða lagi,
hallist skip, þótt ekki sé nema
lítið eitt, þá liggu’r það dýpra
með þá hliðina, sem það hallast
í, en djúprista þess er talin vera
sú, sem lesin er á stefnum þess.
Skipstjórnarmenn ættu því aldr-
ei að fara inn í höfn eða að
bryggju, þar sem dýpi er ekki
VfKINGUR
einu til tveimur fetum meira en
djúp'rista skipsins.
Ég hef áður minnzt á dýpi
Reykjavíkurhafnar. Þar verða
mörg af íslenzku skipunum að
sæta flóðum, til að komast út og
inn, jafnvel þótt þau séu ekki
fullhlaðin, og standa svo við
Dryggjuna á meðan lágsjávað er.
Fjöldi annarra hafna eru allitof
grunnar fyrir flest hin stærri
íslenzku flutningaskip. Á nokkr-
um stöðum hafa verið grafnar
rásir inn að og meðfram bryggj-
um. Þessar rásir e'ru flestar of
grunnar og of mjóar fyrir mörg
þeirra skipa, er þangað sigla.
Víða fyllast þessar’rásir aftur af
framburði strauma og sjóa, og
vegna þess, að bakkar rásanna
hafa verið hafðir of brattir, svo
þeir hrjmja niður í 'rásina, beg-
ar hreyfing kemur á sjóinn. Víða
er ekkert dýpkað, þótt þörfin sé
mikil. Dýpkunarskipið Grettir og
þær sandsugu'r eða sanddælur,
sem hér eru til, anna ekki nærri
því, sem gera þarf. Það er því
orðið mjög aðkallandi, vegna
hinna sístækkandi skipa, og
nauðsynlegra siglinga þeirra á
fjölda hinna grunnu hafna út um
landið, að fá til landsins eitt eða
tvö graftrar- og sandsuguskip,
bæði til að dýpka, bar sem börf
er á, og það er víða, og til að
halda við því dýpi, sem fengist
hefur, en framburður fyllir smátt
og smátt aftur.
Hvernig er stærð íslenzkra
hafna, athafnarými þeirra fvrir
skip? Það er staðreynd, sem ekki
er hægt á móti að mæla, að næst-
um því alls staðar, þar sem hafn-
a'rgarðar eða brimbrjótar hafa
verið gerðir, hefur vatnssvæði
hafnanna verið gert svo lítið og
þröngt, að skip eiga mjög erfitt
með að athafna sig þar inni, þeg-
ar þau leggja að eða fara frá
bryggjum. Staðhætti'r eru bó víða
þannig, að vel hefði mátt hafa
þær stærri, ef næg framsýni hefði
verið til staðar. Oft mun því vera
borið við, að kostnaður hefði þá
orðið of mikill, en það á ekki við
nema að litlu leyti. Hins vegar
verðu'r kostnaður margfalt meiri
nú og í framtíðinni, þegar óhjá-
kvæmilega verður að stækka
þessar hafnir. Á stöðum, þar sem
fiskiskipum fjölgar, eru svo fleiri
og fleiri bryggju'r gerðar, og
auka þær þrengslin í höfnunum
ennþá meira. Það er engu líkara
en að til þess sé ætlast, að skip-
in eigi að hoppa út á 'hlið yfir
garða og bryggjur, til að kom-
ast að viðleguplássum sínum.
Þetta geta skip ekki, og verður
því að va'rast, að þrengja hafn-
irnar og aðsiglingu skipa að
bryggjum um of. í logni og
straumlausu er vandinn minni,
en veður eru oft válynd við Is-
lands strendur, og skip munu oft-
ar verða að leggjast að bryggj-
um í nokkrum vindi en í alveg
stilltu veð’ri. Úti á höfnum lands-
ins hafa skip ekki völ á dráttar-
bát sér til aðstoðar, og verða því
að hjálpa sér sjálf með þeim
tækium, sem þau eru búin. Skip-
in fara stækkandi en hafnirnar
þrengdar., Það er öfugþ'róun.
Hvernig eru bryggjur, Það
tíðkast nú meir og meir, að hafa
þær úr steinsteypu eða með járn-
þili og malaruppfyllingu. Ekki
skal það lastað, því að efalaust
endast þessa'r bryggjur betur en
trébryggjur. Þó endast járnþil
ekki nema takmarkaðan ára-
fjölda, því að járnið ryðézt í
sjávarmálinu, þar sem það er
ýmist ofansjávar eða neðan
vegna sjávarfalla. Ég sagði áðu'r,
að ekki væri það lastvert, að hafa
bryggjur úr steinsteypu, en að
hafa brimbrjóta úr steinsteypt-
um holum kerum, jafnvel þótt
járnbent séu, er vægast sagt var-
hugave’rt. Hafaldan, sem á þeim
gnauðar, er þung og iðin, og hef-
ur unnið á harðara efni. Ekki
bætir það úr skák, þegar þessir
steyptu garðar standa á lausri
möl eða sandi, því að þá á sjór-
inn ennþá hægra um vik að grafa
undan þeim, svo þeir skekkjast,
springa og brotna, en éftir það
fer þeim að verða hætt við að
hrynja alveg.
Það einkennir flestar bryggjur
á íslandi, að þær eru óvarðá’r.
Þetta er hættulegt, bæði fyrir
bryggjurnar sjálfar og skipin,
sem við þær liggja, og er þó skip-
127