Sjómannablaðið Víkingur

Árgangur

Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.1975, Blaðsíða 34

Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.1975, Blaðsíða 34
að losa síg við þau. Við skulum gera okkur ljóst að togarar, sem gerðir eru út frá Reykjavík eða höfnum við Faxaflóa, munu jafn- an þurfa að sækja langt, og þess- um stöðum henta því verr lítil skip, sem þurfa að koma inn vikulega. Við skulum einnig minnast þess, sem við allir þekkj- um, að breytingar á sókninni eru tíðar og óútreiknanlegar. Þó að margir geti nú sótt á heimamið sín með góðum árangri, þá getur svo farið fyrr en varir, að þjóð- inni sé nauðsynlegt að eiga sér stórar fleytur, sem geta sótt á fjarlæg mið. Ég er sannfærður um það, að þessi skip okkar, sem nú liggja bundin, eiga eftir að færa þessari þjóð mikla björg í bú, og að þau muni verða afla- sæl, þegar næg reynsla er fengin af þeim og lag komið á útgerð þeirra. Þessi þjóð hefur ekki efni á að binda, hvorki þessi skip né önnur. Hún má sízt allra þjóða við því að láta gjaldeyrisöflunar- tæki sín liggja ónotuð. Utanríkisverzlun okkar er hlutfallslega mikil og gjaldeyris- þörfin því einnig hlutfallslega meiri en annarra þjóða. Sjávarútvegurinn er sá at- vinnuvegur, sem færir þjóðinni mestar gjaldeyristekjur, því að um 80—85% af vöruútflutningi landsmanna eru sjávarafurðir. Auk þessa er sjávarútvegurinn sá atvinnuvegur, næst iðnaðinum, sem skapar flestum atvinnu. Starfandi sjómenn eru jafnan um 5 þús. og fiskvinnslufólk nær 7 þús. manns og síðan bætist við allt það fólk, sem hefur atvinnu af því að þjóna sjávarútveginum með ýmsum hætti við viðgerðir, viðskipti og verzlun. Það háttar svo til víða á okkar landi, að fisk- ur er það eina, sem getur veitt fólki atvinnu í hinum ýmsu byggðarlögum. Þegar fiskiflotinn stöðvast, þá gerist því hvoru- tveggja, að gjaldeyristekjumar minnka og atvinnuleysi herjar um allt land. Ég vil því endurtaka þá fullyrðingu mína, að þjóðin hafi ekki efni á að láta þessi at- vinnutæki, skipin okkar, stöðvast. 186 Ég ætla ekki að ræða í einstök- um atriðum þá deilu, sem togara- sjómenn eiga nú í, enda fengið nóg af því á samningafundum undanfarna daga og nætur, held- ur aðeins láta í ljós þá von mína, að þessi deila fari að leysast. Hins vegar langar mig til að fara nokkrum almennum orðum um kjör íslenzkra fiskimanna. Þau eru almennt ekki eins góð og þau þyrftu að vera. Það er óþarfi að nefna nokkrar tölur þessu til sönnunar, því að staðreyndin blasir við okkur í raunveruleik- anum. Það fást ekki menn á allan flotann. Það er auðvelt að manna nýjustu og aflasælustu skipin, en mikill hluti fiskiflotans býr við sí- fell mannavandræði. Þessi stað- reynd sannar að stéttin er ekki nægjanlega vellaunuð. Það er aldrei hörgull á fólki í störf, sem eru vel borguð, jafnvel þótt þau séu erfið. Það er marklaust hjal að benda á tekjuhæstu sjómenn- ina. Þeirra tekjur segja ekkert um launakjör almennt. Það er ekki aðeins gífurlegur munur á hlut á efstu og lægstu skipunum, heldur eru sveiflur á tekjum sjó- mannastéttarinnar frá ári til árs einnig miklar. Dæmið lítur allt öðruvísi út, ef litið er til langs tima. Þegar aldraður sjómaður fer í land með pokann sinn eftir ævilangt starf á sjónum þá telst hann sjaldan til efnaðri manna. Þá staðreynd þekkjum við öll, svo marga aldraða sjómenn þekkjum við. Krafa þessa sjómannadags og reyndar allra sjómannadaga, á að vera sú, að tekjur sjómanna- stéttarinnar verði það ríflegar að duglegir menn haldist í stéttinni en fari ekki í land á bezta aldri, strax og eitthvert tækifæri gefst. Ég get ekki rætt þá skoðun mína ýtarlega hér, en það er mitt álit að fullfær sjómaður ætti að bera svipað úr býtum og faglærð- ur maður. Fullgildur háseti er fagmaður og ætti að hafa fag- mannslaun og kjör. Ein af megin- orsökum þess, að fiskimanna- stéttin er ein af verst launuðu atvinnustéttum þjóðfélagsins er sú, hversu lágt ferskfisksverðið er hérlendis. Ég ætla ekki að rekja þróun þessara mála, heldur nefna aðeins sem dæmi, að við vorum að leggja fiskinn á land á síðastliðnu ári, fyrir 25 króna meðalverð, þegar markaðsverð í nágrannalöndun- um var 80—90 krónur. Hér eru einhverjir maðkar í mysunni. Það hlýtur að falla í hlut okkar fiskimannanna fyrr eða síðar að krefjast rannsóknar á því af hverju hér er jafnan miklu lægra ferskfiskverð en ger- ist í nágrannalöndunum og ég sé ekki betur en þessi munur fari árlega vaxandi. Við þetta lága fiskverð bætist svo það, að hið flókna sjóðakerfi sjávarútvegs- ins bitnar á skiptaverðinu til sjó- manna. Sjómannastéttin hlýtur að beina kaupkröfum sínum til útgerðarmanna og þessar stéttir munu jafnan deila um, hvernig eigi að skipta kökunni, en þær eiga sameiginlegra hagsmuna að gæta í því að kakan sé sem stærst og ættu því að geta sameinast um að þrýsta á með hærra fersk- fiskverð. Við getum ekki unað við það lengur að selja fiskinn, sem við öflum fyrir eitthvert brot af gangverði á mörkuðum ná- grannalandanna. Góðir áheyrendur, nú langar mig til að víkja að öðru og hug- ljúfara efni um stund. Það væri meira en lítið ámælisvert og það á sjálfu kvennaárinu, að bregða út af þeirri hefðbundnu venju í sjómannadagsræðum, að minnast sjómannakonunnar. í rauninni er það svo, að þegar við ræðum hag sjómannastéttarinnar eins og ég hefi lítillega gert hér að framan, þá taka þau orð einnig til henn- ar. Konur okkar deila með okk- ur kjörum, góðum eða vondum, eftir því sem hlutir gerast í ver- tíðarlokin. Það hefur margt fal- legt vei'ið sagt um sjómannskon- una en þó aldrei neitt ofmælt. Hún stendur oft ekki síður í ströngu í landi en við á sjónum, þar sem hún verður að bæta á sig ýmsum verkum, sem eiginmenn VÍKINGUR
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66

x

Sjómannablaðið Víkingur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Sjómannablaðið Víkingur
https://timarit.is/publication/335

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.