Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.1975, Blaðsíða 57

BJÖRGVINARFERÐ 1865
Alþjóðleg fiski- og veiðarfæra-
sýning var haldin í Björgvin í
Noregi í ágúst og sept. 1865.
Slíkar sýningar voru að sjálf-
sögðu ekki algengar í þá daga, en
hitt mun þó hafa verið algjör ný-
lunda, að skipulögð væri þátttaka
Islendinga héðan á slíka sýningu
með styrk af almannafé. Það
skeði þó á þeim fjárkláðatímum.
Héðan voru sendir fimm menn til
að horfa á, skoða og læra og jafn
vel að kaupa tæki, en svo skyldu
þeir fræða aðra, þegar heim
kæmi.
Þátttakan er enn merkilegri
fyrir þá sök, að þetta almanna-
fé var ekki úr ríkissjóði, heldur
fengið með samskotum.
1 Þjóðólfi birtist 7. ágúst 1865
tilkynning varðandi sýninguna,
og segir þar meðal annars: „Með
því að styrkur sá brást, er stjórn
endur Húss- og Bústjórnarfélags
ins fóru á leit að fá veittan úr
ríkissjóði handa þeim, sem kynni
að fara héðan til sýningsins,
varð hinn nýi stiftamtmaður vor,
herra Hilmar Finsen, hvatamað-
ur þess í gærmorgun, að 6 menn
gengi í forgaungunefnd með hon-
um til þess að gangast fyrir og
rita áskorun til Reykjavíkurbúa
um að skjóta saman fé nokkru
þeim til styrktar, er færi. Bæjar-
menn og nokkrir aðrir, sem hér
voru staddir, tóku þessu svo vel
og mannúðlega, að í morgun voru
samskot þessi orðin 565 rd. Af
þeim gáfu kaupmennirnir Carl
Fr. Siemsen og Henderson og
Anderson 200 rd. hvor. En Húss-
og Bústjórnarfélag Suðuramts-
íns veitti 100 rd.
Jafnframt og ég auglýsti þetta
eftir fyrirmælum nefndarinnar,
er og í hennar nafni hér með
skorað á þá sjávarbændur hér
nærlendis, er hafa tjáð sig eigi
ófúsa til fararinnar, að vera við-
búnir til að fara með þessari
gufuskipsferð, er nú stendur yf-
ir, og að snúa sér annað hvort til
herra bæjarfógetans eða mín
undirritaðs um fararstyrkinn o.
fl“. Þetta er svo undirritað af
Jóni Guðmundssyni, skrifara for
stöðunefndarinnar, en hann var
sá hinn sami Jón og var ritstjóri
Þjóðólfs.
Eðlilegt væri, að mönnum léki
forvitni á að vita, hver hafi
hleypt í menn þessum óvenju-
lega áhuga á að sækja slíka sýn-
ingu hópum saman og gert mönn
um ljóst, að helzt bæri sjávar-
bændum sjálfum að fara, ef von
ætti að verða um góðan árangur.
Það vill svo til, að í þessu tilfelli
er engum blöðum um það að
fletta, hver hér átti hlut að máli.
Það var Oddur V. Gíslason, guð-
fræðingur.
5. júl, það er mánuði áður en
samskotin hefjast, að fenginni
neitun frá stjórninni, er haldinn
fundur í Suðuramtsins Húss- og
Bústjómarfélagi. Segir í frásögn
af þeim fundi, að helzta umræðu-
efnið hafi verið; á hvern hátt fé-
lagið gæti stutt og stuðlað að
þátttöku manna úr Sunnlendinga
fjórðungi í ,,fiskimannafundi“,
sem halda ætti í Noregi. Hafi
Oddur Gíslason, kandidat, ritað'
félagsstjórninni bréf með tillög-
um þar að lútandi. Hafi þær ver-
ið ræddar á fundinum og sú á-
kvörðun verið tekin, að félags-
stjórn ritaði bréf til sjávar-
bænda í nokkrum helztu veiði-
stöðum Árnes- og Gullbringu-
sýslu, og skoraði á menn að gefa
máli þessu góðan gaum. Skyldu
þeir eiga fundi með sér og koma
sér niður á einhver þau atriði
varðandi fiskveðar, sem þeir
vildu fræðast um, og þeir sem
færu því þeim mun betur út-
búnir bæði til læra af sýning-
unni og síðan að fræða aðra.
Enginn vafi er á því, að hér er
Oddur að leggja á ráðin.
Rétt er að kynna Odd þennan
að nokkru, þótt það verði mjög
lítillega gert í fáum orðum, svo
sérstæður og merkur maður, sem
hann var.
Hann var 29 ára gamall, þegar
þetta gerðist, og hafði lokið gu’ð-
fræðiprófi 5 árum áður. Hann
sneri sér þó ekki strax að því að
ná sér í brauð. Hann var sjómað-
ur mikill og hafði mikinn áhuga
á framförum í sjávarútvegi. Fór
hann til Englands og nam þar
lýsisbræðslu. Vildi hann svo
kenna landsmönnum, en fékk
auðvitað háð fyrir. Aftur á móti
fékk hann heiðurspening fyrir
meðalalýsissýningu í Bologna á
Italíu 1866, — þ. e. árið eftir að
þetta skeði, sem hér er sagt frá.
í stað þess að vera prestur og
auk þess að bræða lýsi, rannsak-
aði hann jarðlög og málma á
sumrum, en kenndi ensku á vetr-
um.
Eigi að síður var hann engu
minni trúmaður en þeir, sem
gegndu prestsskap nema síður
væri. Ótaldir verða þeir sjómenn,
VÍKINGUK
209