Sjómannablaðið Víkingur - 01.10.1990, Side 5

RITSTJORNARGREIN
SAMNINGAMÁL
Ijanúar 1987 stóðu sjómenn í kjara-
samningi við útvegsmenn. Verkfall
hófst 15. janúar 1987. Þann 13. jan-
úar varð til frumvarp til laga sem stöðva
átti aðgerðir sjómanna, banna verkfall
og festa kjarasamninginn með 71%
skiptaverði fyrir öll skip sem lönduðu
ferskum afla. Undir þessum þrýstingi
voru sjómenn knúðir til þess að finna
lausn. Þá varð til samningur um sam-
tengingu olíuverðs í birgðum olíufélag-
anna og skiptaverðs milli sjómanna og
útgerðar. Valin var viðmiðun í dollurum.
Síðan þá hefur gengi dollarans fallið
verulega, miðað við aðra helstu gjald-
miðla.
Sjómenn sögðu uþþ samningum frá
15. janúar 1987 miðað við 1. desember
1988, þegar samningstímanum lauk.
Sjómenn settu þá fram kröfur um leið-
réttingar á skiptaverðstengingunni,
ásamt tillögum að margskonar breyting-
um á samningnum. Samningaþófið stóð
til 5. júní 1989 án þess að lagfæringar
næðu fram að ganga. Þá var gerður
samningur (kálfur) sem framlengdi síð-
ast gildandi samning svo til óbreyttan til
31. desember 1989 og féll þá samning-
urinn úr gildi án uppsagnar.
Frá þeim tíma hafa heildarsamtöksjó-
manna reynt að semja um nýjan kjara-
samning við útvegsmenn og fá fram
réttlátar leiðréttingar á ýmsum atriðum
samningsins, sérstaklega olíuverðsvið-
miðun, en án annars árangurs en að
boðið hefur verið upp á 8 dollara tilslök-
un sem engin áhrif hefur í núverandi
stöðu. Rökum sjómanna, um að sjó-
menn tækju á sig of mikinn hluta af
hækkuðu olíuverði með lækkun skipta-
verðs, hafa forystumenn útgerðar-
manna hafnað sem rökleysu. Útgerðar-
mönnum ættu þó að vera Ijósar þær
staðreyndirað útgerðin hefur verið rekin
með hagnaði undanfarin ár og að sú
kostnaðarhlutdeild, sem tekin var utan
hlutaskipta með lögum 1983, er ekki
komin til baka inn í skiptaverð milli sjó-
manna og útgerðar. Ríkisstjórn og Al-
þingi ættu að draga af þessu nokkurn
lærdóm og átta sig á þvíað kjaraskerð-
ing, sem lýðræðislega kjörnir fulltrúar til
Alþingis, líka fulltrúar sjómanna þótt oft
hafi mátt efast um það, láta yfir sjómenn
ganga, leiðréttist ekki svo auðveldlega
afturí frjálsum samningum við forustulið
útgerðarmanna, þrátt fyrir að útgerð sé
nú rekin með verulegum hagnaði.
„Réttiætið“ sem lög hafa fært sjó-
mönnum í kjaradeilum hefur tæpast
fylgt þeirri grundvallarreglu að þing-
mönnum sé skylt að fara eftir sannfær-
ingu sinni. Það ættu alþingismenn að
sjá ef þeir hafa vilja til þess að læra af
reynslu síðustu tíu ára. Alþingismenn
hafa hinsvegar beitt sér fyrir mörgum
góðum málum að því er varðar öryggis-
mál sjómanna og menntun þeirra. En
kjaramálalausn með lögum hefur fram
til þessa ekki verið sjómönnum til hags-
bóta. Þar mætti verða breyting á, svona
til að afsanna regluna.
Guðjón A.
Kristjánsson
forseti FFSÍ
„Réttlætið“ sem
lög hafa fært
sjómönnum hefur
tæpast fylgt þeirri
grundvallarreglu
að þingmönnum
sé skylt að fara
eftir sannfæringu
sinni.
VÍKINGUR 5