Náttúrufræðingurinn - 1964, Page 23

NÁTTÚRUFRÆÖINGURINN
115
hálsi væri rétt ákvarðaður, því að hann sendi nokkur eintök a£
honum til mosafræðingsins Desvaux í París. Desvaux sá strax, að
þessi eintök áttu ekkert skylt við tegundina frá eynni í Indlands-
hafi, sendi þau til Þjóðverjans Bridel, og kallaði þau í bréfinu Fissi-
dens imbricatus. Hann fór því nærri um skyldleikann, því að Fissi-
dens og mosinn frá Sveifluhálsi voru löngum taldir til sömu ættar.
Bridel var að semja mikið rit um alla kunna rnosa, og þegar hann
birti bók sína 1827, taldi hann íslenzka mosann til deildarinnar
Eustichia af ættkvíslinni Phyllogonium. Tegundarnafnið varð aft-
ur á rnóti norvegicum, af því að Desvaux hafði ruglazt í ríminu
og blandað saman Noregi og Islandi. Það var ekki óalgengt, meðan
ísland var öllum gleymd eyja langt norður í höfum. Það kann að
virðast undarlegt, að Hornemann vissi þetta ekki tíu árum síðar,
þegar iiann notaði hið ranga nafn, sem Hornschuch hafði gefið
íslenzka mosanum, en dönsk grasafræði átti ekki upp á háborðið
á dögunr Hornemanns, og sambandið suður bóginn var sýnilega
litlu betra en sambandið við nýlenduna norður á hjara veraldar.
Bridel getur þess, að ekki sé öruggt, að hin nýja tegund eigi
heima í þeirri ættkvísl, sem hann skipar henni í, en lætur þar við
sitja. Löngu síðar, eða 1849, skilur Mueller, og eins Bruch, Schimp-
er og Giimbel, deildina Eustichium frá Phyllogonium sem sérstaka
ættkvísl. í þeirri ættkvísl eru þá aðeins tvær tegundir aðrar, en
þegar þetta gerist, vita mosafræðingar, að mosinn góði vex hvergi
í Noregi, heldur á fslandi, en að auki í Ohio og Kentucky og eins
í Mexíkó, og hinn frægi náttúrufræðingur Steenstrup hafði endur-
fundið hann við Þingvelli og Sólheimajökul sumarið 1839.
Enn einu sinni átti það fyrir mosanum frá Sveifluhálsi að liggja
að skipta um ættkvíslarnafn. Það gerði brezki sérfræðingurinn
Mitten (1869) í sambandi við lista yfir mosa í hitabelti Ameríku.
Hann lét hinar tegundirnar tvær lialda sínum nöfnum í ættkvísl-
inni Eustichium, en gaf íslenzk-anreríska mosanum nafnið Bryo-
xipliium, sverðmosi. Síðari tíma rannsóknir hafa stutt þessa nafn-
gift, en að auki vitum við nú, að þessi mosi skilur sig svo frá öðrum
mosum, að hann tilheyrir ekki aðeins sérstakri ætt, Bryoxiphiaceae,
heldur og sérstökum ættbálki, Bryoxiphiales (Löve & Löve, 1953).
Það var því engin furða, þótt hinum unga Mörch fyndist hann hafa
fundið merkan mosa daginn, sem hann og Raben greifi klifruðu
um í hliðum Sveifluháls.