Náttúrufræðingurinn - 1964, Blaðsíða 18

110
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
Vér þykjumst og viljum vera sérstök mentuð þjóð, en til þess að vera það,
útheimtist meira en þykjast og vilja — því fylgja líka skyldur, og þær meiri
en margur hyggur. Vér höfum ráð á að vera ómentuð |)jóð, því hafa Græn-
lendingar og Hottentottar og Búskmenn og margir fleiri ráð á, því það kostar
ekki neitt og því fylgja engar skyldur; en ef vér ekki liöfum ráð á að eiga
söfn, sem að áliti allra eru undirstaða allrar Jtjóðmenningar, og koma )>aki
yfir þau, þá höfum vér ekki ráð á að vera mentuð Jyjóð.
Eg ímynda mér, að menn sjái, þegar þeir lesa tillöguna, hvað fyrir mér
vakir; eg vil að söfnunum sé íorðað lrá eyðileggingu Jaeirri, sem yfir þeim
vofir, sakir þess, að menn annaðhvort vita ekki eða vilja ekki vita, livaða
dýrgripir j)au eru fyrir þjóðina, og eg vil, að þjóðinni sé gert mögulegt að
færa sér í nyt það, sem þau hafa að bjóða henni í menningarlegu tilliti. Það
hcfir verið sagt, að Reykjavík ætti að vera miðstöð menningarinnar fyrir ]>elta
land, og það er satt; en það getur hún ekki orðið, nema vér hjálpum henni
til þess, með því meðal annars að hlynna að söfnunum.------------
Eg skal svo ekki fjölyrða meira um Jjetta. Eg ímynda mér, að vér allir vilj-
um vera mentuð Jtjóð, og að vér allir séum sammála um, að Jtetta sé nauð-
synjamál, sem — Jjótt það ekki veiti oss jtá hagsmuni, sem hægt er að sýna
með tölum á pappírnum — veitir oss þann hag í menningarlegu tilliti, sem
ómögulegt er að meta í peningum. Eg legg Jiess vegna Jietta mál óhræddur
undir atkvæði háttv. deildar.
Úr framsöguræðu Stefáns Stefánsson við flutning tillögu
til þingsályktunar um byggingu handa söfnum landsins
á Alþingi 13. ágúst 1901. — Alþingistiðindi 1901. 11.
Umraður í neðri deild, bls. 906—910.
Jeg kveð ykkur, sem nú hverfið hjeðan alfarin, og óska ykkur góðrar l'erðar
á þeirri leið, sem J)ið eigið fyrir höndum — lífsleiðinni ykkar allra, hvort sem
hún verður löng eða skömm, greiðfær eða torsótt; en góða tel jeg förina ef
þið getið að henni lokinni litið aftur með óblandinni ánægju, litið aftur með
Jjeirri meðvitund að )>ið hafið jafnan reynt af fremsta megni að gjöra skyldu
ykkar, aldrei gjört neinum vísvitandi rangt, en látið mannúð og kærleika ráða
gjörðum ykkar og allri breytni við samferðamenn ykkar og samverkamenn;
kostað kapps um að láta sem mest gott af ykkur leiða fyrir fjelag það er ykkur
stendur næst, og íyrir landið og þjóðina í heild sinni.
Jeg ]>ykist [>ess fullviss að þið sjeuð ráðin í að keppa að J)ví að ávinna
ykkur slíkan orðstír, keppa að meiri fullkomnun í öllu góðu. — Þið hafið ná-
lega undantekningarlaust sýnt svo eindreginn áhuga við námstundun ykkar
hjer í skólanum, að jeg þykist óhikað mega reysta því að hann endist ykkur
langt á leið, og fremur eflist en dofni með fullorðinsárunum, Jjegar skyld-
unum fjölgar og kröfurnar, sem lífið gjörir til ykkar, liækka. Nú i prófinu
lief jeg getað dáðst að hinu fágæta Jrreki, er Jrið liafið sýnt í Jrví að halda
ótrauð áfram, þrátt fyrir megnan lasleika, til þess að geta náð því marki, sem
Jrið höfðuð sett ykkur, — að ljúka fullnaðarprófi hjeðan á þessu vori. Jeg hef