Náttúrufræðingurinn - 1999, Blaðsíða 46

sem er það sammerkt að geta átt saman frjó
og heilbrigð afkvæmi. Urval náttúrunnar
breytir samsetningu safnsins þar til það
getur á löngum tíma greinst í nokkur afbrigði
sem síðan verða að tegundum (14. mynd).
Hugmyndir manna um erfðir voru fremur
lausar í reipum á dögum Darwins. Mendel
greindi að vísu frá rannsóknum sínum, sem
áttu eftir að verða grundvöllur erfða-
fræðinnar, árið 1865, en fáir gáfu þeim gaum
fyrr en aðrir komust að sömu niðurstöðu um
aldamótin 1900.
Darwin skoðaði í upphafi hugmyndir um
erfðir áunninna eiginleika, eins og þeir
Erasmus afi hans og Lamarck höfðu haldið
fram. Ekki hafnaði hann slíkum hugmyndum
síðar með öllu5 en þær mótuðu ekki kenn-
ingu hans um náttúrlegt val. Ef umhverfið
hefði beina stjórn á erfðunum yrði lítið um
breytileika meðal einstaklinga sem allir væru
undir áhrifum sama umhverfis. Þegar Darwin
fjallar um erfðalögmál (í „Ættemi mannsins“,
8. kafla) er margt að vonum næsta óljóst en
samt fer ekki milli mála að hann lítur á
erfðirnar sem tregðuafl er heldur í einkenni
forfeðranna og mótast af vali náttúrunnar.
Um það hvernig arfgengar nýjungar komi
fram leggur hann fátt til, enda er þar gloppa í
kenningunni sem ekki var stagað í fyrr en
með erfðarannsóknum á tuttugustu öld.
Athuganir á eldi húsdýra og nytjaplantna
beindu athygli Darwins að úrvali náttúr-
unnar. Bændur færa sér í nyt breytileikann í
stofnum dýra og plantna og breyta þeim
með því að velja sífellt til undaneldis eða
5 í neðanmálsgrein í sögulegu yfirliti, sem Darwin
skráði um það hverjar hugmyndir manna hefðu
verið áður en rit hans um uppruna tegundanna
kom út, stendur samt: „Það er athyglisvert hve
margt af sjónarmiðum og illa grunduðum skoðun-
um Lamarcks var áður komið fram í Zoonomia,
riti afa míns Erasmusar Darwins læknis (I. bindi,
bls. 500-510), sem út kom 1794.“ Ekki kemur
fram hverjar þessar „illa grunduðu skoðanir" (er-
roneous grounds of opinion) eru, en það er freist-
andi að telja til þeirra kenninguna um arfgengi
áunninna eiginleika, sem einmitt kemur fram bæði
hjá Erasmusi og Lamarck. (An Historical Sketch of
the Progress of Opinion on the Origin of Species
Previously to the First Edition of this Work.
Formálsorð að síðari útgáfum „Uppruna tegund-
anna“.)
15. mynd. Sir Joseph Dalton Hooker. (Ra-
dio Times Hulton Picture Library.)
útsæðis þá sem gefa mest af mjólk, kjöti,
korni eða öðru því sem búið þarfnast. Og úr
því að menn geta breytt lífverunum með vali
á tiltölulega stuttum tíma, hverju getur val
náttúrunnar þá ekki komið í verk á óramiklu
lengri tíma?
Darwin las ritgerð Malthusar um fólks-
fjölda og fólksfjölgun síðla árs 1838 og sá að
það sem hann sagði um menn átti ekki síður
við um aðrar tegundir: Fjölgunin er svo ör að
aðeins lítill hluti afkvæmanna kemst upp.
Náttúrlega valið verður svo til þess að hinir
hæfustu lifa og stofnarnir lagast að breyttu
umhverfi:
Leilni allra lifandi vera til örrar tjölgunar
hlýtur að leiða af sér baráttu fyrir tilverunni.
Sérhver sú lffvera sem á eðlilegri ævi gefur af sér
mörg egg eða fræ verður á einhverju skeiði lífs
síns, á einhverjunt árstíma eða ári, að þola
eyðingu afkvæma sinna. Að öðrum kosti hlyti
fjöldinn, vegna margföldunar afkomendanna, að
verða slíkur að ekkert land stæði undir honum.
Með því að fleiri einstaklingar verða til en
hugsanlega geta komist af hlýtur hvarvetna að
fara fram barátta fyrir tilverunni, milli
einstaklinga sömu tegundar eða mismunandi
tegunda, ellegar einstaklinganna við lífvana
umhverfi sitt. Regla Malthusar birtist hér af
margföldum krafti í öllu dýra- og plönturíkinu,
þar sem hvorki er hægt að auka fæðuframboð
með tæknilegum leiðum né halda aftur af
44