Náttúrufræðingurinn - 1999, Blaðsíða 50

18. mynd. Lombroso taldi húðflúr (,,tattóveringu“)
einkenni á fæddum glœpamönnum. A handlegg þessa
vandræðamanns er skráð „ Ógœfumaður “, og á limnum
stendur „Kemst hvarvetna inn“. (Gould 1981.)
ast af frumdýri í ætt við svefnsýkisýkilinn
og berst með biti skortítu, sem vitað er að
Darwin komst í tæri við í Suður-Ameríku.
Vísindamenn uppgötvuðu ekki frumdýrið,
Trypanosoma cruzi, fyrr en aldarfjórðungi
eftir lát Darwins.
Nú þykjast menn sem rýnt hafa í minnis-
bækur Darwins sjá þess merki að einkenni
sjúkleikans hafi komið fram áður en hann
sigldi tii Suður-Ameríku svo hér er enn rúm
fyrir vangaveltur.
PÓLITÍSK ÁHRIF
ÞRÓUNARKENNINCARINNAR
Fulltrúar margra og ólíkra stjóm-
málastefna hafa sótt rök í kenn-
ingu Darwins. Oheftur kapítalismi
hefur verið rökstuddur með því að
samkeppni milli rnanna væri nátt-
úrulögmál, jafnframt því sem stríð
hefur (stundum af sömu aðilunt)
verið réttlætt sem heilbrigð sam-
keppni milli þjóða, þrátt fyrir þau
höft sem það leggur á einstak-
lingana. Sósíalistar hafa haldið því
fram að þau dýr hafí komist lengst
sem þróað hafi með sér samhjálp
og samvinnu. Mannbótastefnan
(eugenics) gengur út á að hægt sé
að bæta mannkynið eða einstaka
stofna þess með því að ýta undir
fjölgun hinna hæfustu en draga úr
viðkomu miður hæfra vanmeta-
manna. í því skyni voru menn í
síðari flokknum á ákveðnum
skeiðum á fyrri hluta þessarar aldar
vanaðir í Bandaríkjunum, í
Skandinavíu og í Þriðja ríkinu
þýska. Þá hefur þróunarkenningin
verið notuð til að réttlæta fals-
kenningar um „æðri“ og „óæðri“
kynþætti.
Strax og kenning Darwins
hlaut almenna viðurkenningu,
þegar leið á nítjándu öldina,
sóttu menn í hana skýringu og
réttlætingu á ýmsu í samfélagi
manna langt umfram það sem
líffræðileg rök gáfu tilefni til.
Misskipting auðs og valds var
skýrð út frá kjörorðinu „fram-
gangur hinna hæfustu“, þar sem sam-
keppnin var ekki aðeins milli einstaklinga
heldur lfka milli misstórra hópa manna, svo
sem fjölskyldna, ættflokka eða þjóða8. Þessi
stefna, sem nefnd hefur verið „félags-
darwinismi" (Social Darwinism) og sótti
margt til hugmynda Herberts Spencers, náði
mestri útbreiðslu í Bandaríkjunum. Einn
8 Malthus taldi samt ekki að fátæktin væri ódyggð
heldur réðu aðstæður efnalegri afkomu manna.
48