Náttúrufræðingurinn - 1979, Blaðsíða 18

6. mynd. Hluti rofsins við Ytri-Dalbæ. Efst er óhreyfður jarðvegur. — Soil section
at Ytri-Dalbœr, at tlie eclge of the Landbrot lava. Disturbecl soil witli irregular tephra
layers overlain by undisturbed soil.
gamlar. Hann telur að þetta lrraun sé
það sama og Landbrotshraunið og
samkvæmt niðurstöðum lrans er það
því eldra en 5000 ára. Að svo stöddu
verður ekki tekin afstaða til hvaða
lrraun er þarna á ferð. Yfirborð þessa
hrauns er nokkuð sérkennilegt. Þar
sem það kemur frarn undan jarðveg-
inum eru einlrvers konar bólstra-
myndanir í því og hefur Jón bent á
þetta atriði (1958). Er alls ekki ljóst
við hvaða aðstæður hraunið kólnaði
á þessum stað. Einfaldasta skýringin
er sú að þarna sé um annað og eldra
hraun að ræða, sú skýring er þó ekki
einhlít.
En Iivað olli jarðraskinu? Beint
liggur við að álykta, að Landbrots-
hraunið sjálft hafi plægt upp jarð-
veginn við hraunjaðarinn þarna und-
ir hlíðum Síðufjallanna. Hér verður
látið nægja að vísa til lýsinga Jóns
Steingrímssonar á því hvernig Skaft-
áreldahraunið vöðlaði upp jarðvegi
við sömu aðstæður (Eldritið, S. t. s. Isl.
IV, 17). Aðeins lieitt hraun eða gjall
12